محراب سلیمانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''محراب  سلیمانی،'''  از محراب­های  مسجد النبی (ص)
{{جعبه اطلاعات بنا
 
| عنوان = محراب سلیمانی
| تصویر = محراب سلیمانی۲.JPG
| اندازه تصویر =
| پیوند تصویر =
| توضیح تصویر =
| نام‌های دیگر = محراب حنفی
| مکان = مسجدالنبی
| کاربری =
| بزرگداشت نزد =
| وابسته به دین/مذهب =
| باورها =
| آیین‌ها =
| احکام =
| زیارت کنندگان =
| بازدیدکنندگان =
| زمان پایه‌گذاری =
| بنیانگذار = شیخ طوغان
| رویدادها =
| بازسازی‌ها =
| بازسازی کنندگان = سلیمان قانونی
| بخش‌های از میان رفته =
| ویژگی‌های تاریخی =
| متولیان =
| مساحت =
| طول =
| عرض =
| ارتفاع =
| وضعیت بنا =
| گنجایش =
| امکانات =
| بخش‌های بنا =
| معمار =
| سبک =
| ویژگی‌ها =
| گنبدها =
| مناره‌ها =
| درها =
| رواق‌ها =
| صحن‌ها =
| ایوان‌ها =
| گرداننده =
| نهاد وابسته =
| نهاد نگهدارنده =
| مدیر =
| روحانی =
| نهادهای زیر مجموعه =
| ثبت در =
| شماره ثبت =
| تاریخ ثبت =
| وبگاه =
| عرض جغرافیایی =
| طول جغرافیایی =
}}
'''محراب  سلیمانی،'''  از محراب‌­های [[مسجد النبی]] (ص)‌ است. این محراب در سمت راست [[محراب پیامبر]] (ص) و سمت چپ [[منبر پیامبر]] قرار دارد. این محراب از قرن نهم در مسجد ساخته شد و محل نمازگزاری پیروان مذهب حنفی بود. در سال 938 به فرمان [[بازسازی مسجدالنبی (سلیمان قانونی)|سلطان سلیمان قانونی]] این محراب را بازسازی کردند و از آن پس به محراب سلیمانی شهرت یافت.
==مکان محراب==
==مکان محراب==


محراب سلیمانی که به آن محراب حنفی نیز گفته می‌­شود از محراب‌های مسجد النبی در مدینه منوره است که  در محدوده مسجد زمان پیامبر (ص)، خارج از روضه، در حدِّ جنوبی مسجد (قبل از حدّ جنوبی توسعه عمر و عثمان)، محاذی و سمت راست محراب پیامبر (ص) و سمت چپ منبر رسول خدا (ص)، در محل ستون سومِ غرب این منبر و ستون هفتم از باب السلام واقع است.<ref>موسوعه مرآه الحرمین ،ج 4 ص 610 ؛ اتحاف المؤمنین ، ص 82 ؛مدینه شناسی ،ج 1 ص168 .</ref>
محراب سلیمانی که به آن محراب حنفی نیز گفته می‌­شود از محراب‌های مسجد النبی در [[مدینه]] منوره است که  در محدوده مسجد زمان پیامبر (ص)، خارج از [[روضه شریفه|روضه]]، در حدِّ جنوبی مسجد (قبل از حدّ جنوبی توسعه [[بازسازی مسجدالنبی (عمر بن خطاب)|عمر]] و [[بازسازی مسجد النبی (عثمان بن عفان)|عثمان]])، محاذی و سمت راست [[محراب پیامبر]] (ص) و سمت چپ منبر رسول خدا (ص)، در محل ستون سومِ غرب این منبر و ستون هفتم از [[باب السلام]] واقع است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%AC%DB%B3-%DB%B4.pdf&page=609 موسوعه مرآه الحرمین ،ج 4 ص 609] ؛ اتحاف المؤمنین ، ص 82 ؛مدینه شناسی ،ج 1 ص168 .</ref>


==ایجاد محراب==
==ایجاد محراب==


این محراب در سال 861 هجری در عصر ملک الاشرف ابونصر اینال  از پادشاهان  مصر (حک: 857 – 865 ق) به  دست ناظر بر امور مسجدالحرام، طوغان شیخ  احمدی حنفی(م 881 ق) ساخته شد.<ref>التحفه اللطیفه ، ج 1 ص 474 ؛ مرآه الحرمین ،ج 1 ص 469 ؛ معالم دار الهجره ،ص 250 و 251 .</ref>
این محراب در سال 861 هجری در عصر [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک برجی)|ملک الاشرف ابونصر اینال]] از پادشاهان  مصر (857 – 865 ق) به  دست ناظر امور [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]]، طوغان شیخ  احمدی حنفی (م 881 ق) ساخته شد.<ref>التحفه اللطیفه ، ج 1 ص 474 ؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D8%B1%D9%81%D8%B9%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B4%D8%A7_%D8%AC1.pdf&page=469 مرآه الحرمین ،ج 1 ص 469] ؛ معالم دار الهجره ،ص 250 و 251 .</ref> تا عصر طوغان شیخ، مسلمانان در مسجدالنبی [[نماز یومیه|نمازهای یومیّه]] را به یک امام که در غیر موسِم حج در [[محراب پیامبر|محراب نبوی]] و در موسِم حج در [[محراب عثمانی]] می‌­ایستاد، اقتداء می‌کردند. شیخ طوغان محراب جدیدی در مسجد ساخت تا نماز جماعت جداگانه­‌ای به امامت یک امام [[مذهب حنفی|حنفی]] برپا شود. پس از این تاریخ ابتداء نماز به امامت امام [[مذهب شافعی|شافعی]] که در محراب نبوی می­‌ایستاد برگزار می‌شد و سپس امام حنفی در محراب جدید (که موسوم به محراب حنفی و بعدها محراب سلیمانی شد) نماز می‌خواند. امام حنفی و امام شافعی [[تراویح|نماز تراویح]] را در شب­‌های ماه رمضان با هم بجا می­‌آوردند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=210 وفاء الوفاء ،ج 2 ص 210] ؛[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D8%B1%D9%81%D8%B9%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B4%D8%A7_%D8%AC1.pdf&page=469 مرآه الحرمین ،ج 1 ص 469 و 470] .</ref> این مسأله از [[مدینه]] به [[مکه]] نیز سرایت کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=210 وفاء الوفاء، ج2 ص 210.]</ref>
 
تا عصر طوغان شیخ، مسلمانان در مسجدالنبی، نمازهای یومیّه خویش را به یک امام که در غیر موسِم حج در محراب نبوی و در موسِم حج در محراب عثمانی می‌­ایستاد، اقتداء می‌کردند. اما وی درصدد برآمد با ساختن محرابی دیگر، نماز جماعت جداگانه­‌ای به امامت یک امام حنفی تشکیل دهد. که با مخالفت اعیان و علماء مدینه مواجه شد. اما وی سرانجام با رایزنی با دستگاه حکومتی مصر موفق به کسب اجازه شد و مقصود خویش را عملی ساخت.
 
از آن پس، مسلمانان ابتداء نماز خویش را به امام شافعی که در محراب نبوی می­‌ایستاد اقتداء می­‌کردند. سپس امام حنفی در محراب جدید (که موسوم به محراب حنفی شد) برای پیروان این مذهب، نماز را به پا می­‌داشت و تنها نماز تراویح را در شب­‌های ماه رمضان با هم بجا می­ آوردند<ref>وفاء الوفاء ،ج 2 ص 210 ؛مرآه الحرمین ،ج 1 ص 469 و 470 .</ref> و این مسئله از مدینه به مکه نیز سرایت کرد.<ref>وفاء الوفاء، ج2 ص 210.</ref>


==شهرت یافتن به محراب سلیمانی==
==شهرت یافتن به محراب سلیمانی==


در سال 938 هجری این محراب به وسیله سلطان سلیمان فرزند سلطان سلیم عثمانی با حفظ شکل ظاهری و متناسب با محراب نبوی بازسازی و با مرمر سیاه و سفید نماسازی شد و به همین مناسبت به محراب سلیمانی معروف شد و در حال حاضر نیز با این نام مشهور است.<ref>مرآة الحرمین، ج1 ص 470؛ مدینه شناسی، ج 1 ص 168 و 169.</ref>
محراب حنفی در سال 938 هجری به دستور [[بازسازی مسجدالنبی (سلیمان قانونی)|سلطان سلیمان قانونی]] با حفظ شکل ظاهری و متناسب با محراب نبوی بازسازی و با مرمر سیاه و سفید نماسازی شد و از آن پس به محراب سلیمانی شهرت یافت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D8%B1%D9%81%D8%B9%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B4%D8%A7_%D8%AC1.pdf&page=470 مرآة الحرمین، ج1 ص 470]؛ مدینه شناسی، ج 1 ص 168 و 169.</ref> در حال حاضر در این محراب نماز جماعت برگزار نمی‌شود و امام جماعت [[مسجد النبی]] در [[محراب عثمانی]] نماز می­‌خواند.


در حال حاضر از این محراب به منظور اقامه نماز جماعت استفاده نمی‌شود  و امام جماعت مسجد النبی تنها در محراب عثمانی اقامه نماز می­‌کند.
===کتیبه‌های محراب===


===کتیبه محراب===
پشت بنای محراب، کتیبه­‌ای به خطّ زرین بر زمینه قرمز برّاق روغنی وجود دارد که به ساخت محراب به دستور سلطان سلیمان در سال 938 قمری اشاره کرده است. <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D8%B1%D9%81%D8%B9%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B4%D8%A7_%D8%AC1.pdf&page=469 مرآة الحرمین، ج1 ص 470]؛ مدینه شناسی، ج 1 ص 168 و 169.</ref>


پشت بنای محراب، کتیبه­‌ای به خطّ زرین بر زمینه قرمز برّاق روغنی وجود دارد که بانی آن را سلطان سلیمان در سال 938 قمری می­‌داند <ref>مرآة الحرمین، ج1 ص 470؛ مدینه شناسی، ج 1 ص 168 و 169.</ref>  
داخل و اطراف محراب نیز با کتیبه­‌هایی از آیات قرآن زرّین تزیین شده است. این آیات عبارتند از: [[آیه ۱۲۶ سوره بقره|آیه 162 بقره]]؛ 95 آل عمران و آیه 112 توبه.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%AC%DB%B3-%DB%B4.pdf&page=610 موسوعة مرآة الحرمین، ج4 ص 610]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D8%B1%D9%81%D8%B9%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B4%D8%A7_%D8%AC1.pdf&page=470 مرآة الحرمین، ج1 ص 470]؛ مدینه شناسی،  ج 1ص 169.</ref>
==جستارهای وابسته==


===آیات قرآن نوشته شده در محراب===
* [[مسجدالنبی]]
 
* [[محراب‌های مسجدالنبی]]
داخل و اطراف محراب نیز با کتیبه­‌هایی از آیات قرآن زرّین مزیّن گردیده است: این آیات عبارتند از :آیه 162 بقره؛ 95 آل عمران و آیه 112 توبه. عبارت بسم الله الرحمن الرحیم درابتداء و عبارت  «صدق الله العظیم و صدق نبیه الکریم» و«صدق الله العظیم. صلی الله علی سیدنا محمد و آله» نیزدر انتهای این آیات دیده می­‌شود.<ref>موسوعة مرآة الحرمین، ج4 ص 610؛ مرآة الحرمین، ج1 ص 470؛ مدینه شناسی،  ج 1ص 169.</ref>
 
===روشنایی محراب===
 
روشنائی محراب مذکور نیز در دوره­‌هایی با شمعدان‌های بلوری و گاهی با استفاده از شمعدان‌هایی از نقره بوده است.<ref>ر.ک: موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص 619.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۳۵: خط ۸۰:


==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}} * '''اتحاف المؤمنین بتاریخ مسجد خاتم النبیین''' ،رافعی سودانی مصطفی بن محمد ، مدینه منوره ،المکتبه العلمیه ،1404 .
 
* '''قرآن کریم'''
 
*'''اتحاف المؤمنین بتاریخ مسجد خاتم النبیین''' ،رافعی سودانی مصطفی بن محمد ، مدینه منوره ،المکتبه العلمیه ،1404 .


* '''التحفة اللطیفه فی تاریخ المدینة الشریفه'''، سخاوی شمس­الدین (م 902 هـ)، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414.  
* '''التحفة اللطیفه فی تاریخ المدینة الشریفه'''، سخاوی شمس­الدین (م 902 هـ)، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414.  
خط ۵۲: خط ۹۳:


* '''وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی'''، سمهودی علی بن احمد (م 911 ق)، تحقیق خالد عبدالغنی محفوظ، بیروت، دار الکتب العلمیه، 2006.
* '''وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی'''، سمهودی علی بن احمد (م 911 ق)، تحقیق خالد عبدالغنی محفوظ، بیروت، دار الکتب العلمیه، 2006.
[[رده:محراب‌های مسجدالنبی]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[ar:محراب السلیماني]]
[[en:Sulaymani's mihrab]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۳۶

محراب سلیمانی
اطلاعات اوليه
نام‌های دیگر محراب حنفی
مکان مسجدالنبی
تاریخ بنا
بنیانگذار شیخ طوغان
بازسازی کنندگان سلیمان قانونی

محراب  سلیمانی، از محراب‌­های مسجد النبی (ص)‌ است. این محراب در سمت راست محراب پیامبر (ص) و سمت چپ منبر پیامبر قرار دارد. این محراب از قرن نهم در مسجد ساخته شد و محل نمازگزاری پیروان مذهب حنفی بود. در سال 938 به فرمان سلطان سلیمان قانونی این محراب را بازسازی کردند و از آن پس به محراب سلیمانی شهرت یافت.

مکان محراب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

محراب سلیمانی که به آن محراب حنفی نیز گفته می‌­شود از محراب‌های مسجد النبی در مدینه منوره است که  در محدوده مسجد زمان پیامبر (ص)، خارج از روضه، در حدِّ جنوبی مسجد (قبل از حدّ جنوبی توسعه عمر و عثمان)، محاذی و سمت راست محراب پیامبر (ص) و سمت چپ منبر رسول خدا (ص)، در محل ستون سومِ غرب این منبر و ستون هفتم از باب السلام واقع است.[۱]

ایجاد محراب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این محراب در سال 861 هجری در عصر ملک الاشرف ابونصر اینال از پادشاهان  مصر (857 – 865 ق) به  دست ناظر امور مسجدالحرام، طوغان شیخ  احمدی حنفی (م 881 ق) ساخته شد.[۲] تا عصر طوغان شیخ، مسلمانان در مسجدالنبی نمازهای یومیّه را به یک امام که در غیر موسِم حج در محراب نبوی و در موسِم حج در محراب عثمانی می‌­ایستاد، اقتداء می‌کردند. شیخ طوغان محراب جدیدی در مسجد ساخت تا نماز جماعت جداگانه­‌ای به امامت یک امام حنفی برپا شود. پس از این تاریخ ابتداء نماز به امامت امام شافعی که در محراب نبوی می­‌ایستاد برگزار می‌شد و سپس امام حنفی در محراب جدید (که موسوم به محراب حنفی و بعدها محراب سلیمانی شد) نماز می‌خواند. امام حنفی و امام شافعی نماز تراویح را در شب­‌های ماه رمضان با هم بجا می­‌آوردند.[۳] این مسأله از مدینه به مکه نیز سرایت کرد.[۴]

شهرت یافتن به محراب سلیمانی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

محراب حنفی در سال 938 هجری به دستور سلطان سلیمان قانونی با حفظ شکل ظاهری و متناسب با محراب نبوی بازسازی و با مرمر سیاه و سفید نماسازی شد و از آن پس به محراب سلیمانی شهرت یافت.[۵] در حال حاضر در این محراب نماز جماعت برگزار نمی‌شود و امام جماعت مسجد النبی در محراب عثمانی نماز می­‌خواند.

کتیبه‌های محراب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پشت بنای محراب، کتیبه­‌ای به خطّ زرین بر زمینه قرمز برّاق روغنی وجود دارد که به ساخت محراب به دستور سلطان سلیمان در سال 938 قمری اشاره کرده است. [۶]

داخل و اطراف محراب نیز با کتیبه­‌هایی از آیات قرآن زرّین تزیین شده است. این آیات عبارتند از: آیه 162 بقره؛ 95 آل عمران و آیه 112 توبه.[۷]

جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ موسوعه مرآه الحرمین ،ج 4 ص 609 ؛ اتحاف المؤمنین ، ص 82 ؛مدینه شناسی ،ج 1 ص168 .
  2. ↑ التحفه اللطیفه ، ج 1 ص 474 ؛ مرآه الحرمین ،ج 1 ص 469 ؛ معالم دار الهجره ،ص 250 و 251 .
  3. ↑ وفاء الوفاء ،ج 2 ص 210 ؛مرآه الحرمین ،ج 1 ص 469 و 470 .
  4. ↑ وفاء الوفاء، ج2 ص 210.
  5. ↑ مرآة الحرمین، ج1 ص 470؛ مدینه شناسی، ج 1 ص 168 و 169.
  6. ↑ مرآة الحرمین، ج1 ص 470؛ مدینه شناسی، ج 1 ص 168 و 169.
  7. ↑ موسوعة مرآة الحرمین، ج4 ص 610؛ مرآة الحرمین، ج1 ص 470؛ مدینه شناسی،  ج 1ص 169.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

* اتحاف المؤمنین بتاریخ مسجد خاتم النبیین ،رافعی سودانی مصطفی بن محمد ، مدینه منوره ،المکتبه العلمیه ،1404 .
  • التحفة اللطیفه فی تاریخ المدینة الشریفه، سخاوی شمس­الدین (م 902 هـ)، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414.
  • مدینه شناسی، نجفی سیّد محمدباقر، تهران، مشعر، 1387 ش.
  • مرآة الحرمین او الرحلات الحجازیه، رفعت پاشا ابراهیم (م بعد 1353 ق)، قاهره، المکتبة الثقافة الدینیه، بی­تا.
  • معالم دار الهجره، عبد الرزاق یوسف، مدینه منوره، المکتبه العلمیه ، 1401 .
  • موسوعة مرأة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، صبری پاشا ایوب (م 1307 ق)، قاهره، دار الآفاق العربیه، 1424.
  • وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، سمهودی علی بن احمد (م 911 ق)، تحقیق خالد عبدالغنی محفوظ، بیروت، دار الکتب العلمیه، 2006.
برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=محراب_سلیمانی&oldid=54872»