بازسازی مسجدالنبی (بیبرس): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۹ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:مسجد بیبرس،قاهره.png|File.png|270px|thumb|left|مسجد بیبرس در قاهره]]
[[پرونده:مسجد بیبرس،قاهره.png|File.png|270px|thumb|left|مسجد بیبرس در قاهره]]
'''بازسازی مسجدالنبی در دوران [[بیبرس بندقداری|بَیبَرس]]'''، سلطان [[ممالیک|مملوکی]] (658-676ق.)، از بازسازی‌های تاریخی [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] در سده هفتم هجری است. در این بازسازی [[مقصوره|مقصوره‌ای]] در اطراف [[قبر نبوی]] ساخته شد که [[خانه حضرت فاطمه(س)|خانه حضرت فاطمه]](س) را نیز شامل می‌شد. همچنین [[محراب|محرابی]] مُجوّف (میان تهی) در مکان مصلای پیامبر ساخته شد، سقف قسمت شمالی کامل شد و [[منبر مسجدالنبی|منبری]] نیز برای مسجد ارسال شد، [[گلدسته|مناره‌ها]]، درها و همه وسایل مسجد نیز تجدید شد. محوطه مسجد نیز با سنگ‌ریزه‌های [[وادی عقیق]] مفروش شد.
'''بازسازی مسجدالنبی در دوران [[بیبرس بندقداری|بَیبَرس]]'''، سلطان [[ممالیک|مملوکی]] (658-676ق.)، از بازسازی‌های تاریخی [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] در سده هفتم هجری است. در این بازسازی [[ضریح پیامبر|مقصوره‌ای]] در اطراف [[قبر نبوی]] ساخته شد که [[خانه فاطمه(س)|خانه حضرت فاطمه]](س) را نیز شامل می‌شد. همچنین [[محراب|محرابی]] مُجوّف (میان تهی) در مکان مصلای پیامبر ساخته شد، سقف قسمت شمالی کامل شد و [[منبر پیامبر|منبری]] نیز برای مسجد ارسال شد، [[گلدسته|مناره‌ها]]، درها و همه وسایل مسجد نیز تجدید شد. محوطه مسجد نیز با سنگ‌ریزه‌های [[وادی عقیق]] مفروش شد.


==بازسازی دوران بیبرس==
==بازسازی دوران بیبرس==
[[بیبرس بندقداری|بیبرس]]، یکی از سلاطین سلسله مملوکی مصر، از همان آغاز رسیدن به قدرت در سال ۶۵۸ قمری بازسازی [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] را در دستور کار قرار داد.<ref name=":0" /> او مصالح مورد نیاز را همراه نجارها و بناها و نیز طبیب و مباشران و هرآن‌چه لازم بود برای بازسازی مسجدالنبی ارسال کرد. همچنین دو تن از امیران خود «جمال الدین محسن الصالحی» و «شهاب الدین غازی الیعموری» را برای نظارت بر ساخت مسجد فرستاد.<ref>عماره المسجدالنبوی، ص 218</ref>
[[بیبرس بندقداری|بیبرس]]، یکی از سلاطین سلسله مملوکی مصر، از همان آغاز رسیدن به قدرت در سال ۶۵۸ قمری بازسازی [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] را در دستور کار قرار داد.<ref name=":0" /> او مصالح مورد نیاز را همراه نجارها و بناها و نیز طبیب و مباشران و هرآن‌چه لازم بود برای بازسازی مسجدالنبی ارسال کرد. همچنین دو تن از امیران خود «جمال الدین محسن الصالحی» و «شهاب الدین غازی الیعموری» را برای نظارت بر ساخت مسجد فرستاد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=202 عماره المسجد النبوی، ص 218]</ref>


در دوران او اقدامات زیر انجام شد:
در دوران او اقدامات زیر انجام شد:


===سفیدکاری===
===سفیدکاری===
در بازسازی این دوره،  منظور زدودن آثار [[آتش‌سوزی اول در مسجدالنبی|آتش‌سوزی مسجدالنبی در 654 قمری]] (که در بازسازی‌های قبلی ترمیم نشده بود) دیوارها و ستون‌ها  سفیدکاری و رنگ‌آمیزی شد.<ref name=":0">عماره المسجد النبوی، ص 218</ref>
در بازسازی این دوره،  منظور زدودن آثار [[آتش‌سوزی اول در مسجدالنبی|آتش‌سوزی مسجدالنبی در 654 قمری]] (که در بازسازی‌های قبلی ترمیم نشده بود) دیوارها و ستون‌ها  سفیدکاری و رنگ‌آمیزی شد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=202 عماره المسجد النبوی، ص 218]</ref>


===تکمیل بازسازی سقف===
===تکمیل بازسازی سقف===
در این زمان تعمیر سقف مسجد کامل شد. سقفی بالای سقف مسجد ساخته شد چنان‌که پیش از آن نیز بود.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 137</ref> اما سقف شمالی فقط یک سقف داشت. <ref>مدینه منوره، ص 99</ref><ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 137</ref>همچنین قندیل‌هایی بر سقف مسجد قرار گرفت.<ref>عماره المسجد النبوی، ص 223-224</ref>
در این زمان تعمیر سقف مسجد کامل شد. سقفی بالای سقف مسجد ساخته شد چنان‌که پیش از آن نیز بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=123 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 123]</ref> اما سقف شمالی فقط یک سقف داشت. <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=80 المدینه المنوره، ص 80]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=123 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 123]</ref>همچنین قندیل‌هایی بر سقف مسجد قرار گرفت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=207 عماره المسجد النبوی، ص 223]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=208 عماره المسجدالنبوی، ص 224]</ref>


===ساخت منبر===
===ساخت منبر===
در سال 666 قمری بیبرس منبری برای مسجد فرستاد.<ref>مدینه منوره، ص 99</ref> در این منبر چوبی، نهایت صناعت و ظرافت به‌کار گرفته شد و چوب صندل قرمز و زرد در آن استفاد شده‌ بود.<ref>عماره المسجدالنبوی، ص 224</ref>
در سال 666 قمری بیبرس منبری برای مسجد فرستاد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=80 المدینه المنوره، ص 80]</ref> در این منبر چوبی، نهایت صناعت و ظرافت به‌کار گرفته شد و چوب صندل قرمز و زرد در آن استفاد شده‌ بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=208 عماره المسجدالنبوی، ص 224]</ref>


===بازسازی مناره‌ها===
===بازسازی مناره‌ها===
در زمان بیبرس، [[گلدسته|مناره‌ها]]، درها، مخازن و همه اثاث مسجد، تجدید شد.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 137</ref>
در زمان بیبرس، [[گلدسته|مناره‌ها]]، درها، مخازن و همه اثاث مسجد، تجدید شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=123 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 123]</ref>
===رواق‌ها===
===رواق‌ها===


در قسمت شمالی چهار رواق ایجاد شد، در حالی‌که تعداد رواق‌ها در دوره عباسی 5 [[رواق]] بود.<ref>مدینه منوره، ص 99</ref>
در قسمت شمالی چهار رواق ایجاد شد، در حالی‌که تعداد رواق‌ها در دوره عباسی 5 [[رواق]] بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=80 المدینه المنوره، ص 80]</ref>


===محراب===
===محراب===
در این زمان در مکان مصلای پیامبر، [[محراب پیامبر|محرابی]] به شکل مجوف (توخالی)، ساخته شد.<ref>عماره المسجد النبوی، ص 226-227</ref>
در این زمان در مکان مصلای پیامبر، [[محراب پیامبر|محرابی]] به شکل مجوف (توخالی)، ساخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=210 عماره المسجد النبوی، ص 226]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=211 عماره المسجد النبوی، ص 227]</ref>


===مقصوره===
===مقصوره===
[[مقصوره‌|مقصوره‌ای]] از جنس چوب به ارتفاع 3/5 متر ساخته شد و در اطراف قبر نبوی<ref>مدینه منوره، ص 99</ref> و جایی که منسوب به [[خانه حضرت فاطمه(س)]] بود قرار گرفت.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 137</ref> این مقصوره دارای سه در بود.<ref>مدینه منوره، ص 99</ref> <ref>عماره المسجد النبوی، ص 231</ref>
[[ضریح پیامبر|مقصوره‌ای]] از جنس چوب به ارتفاع 3/5 متر ساخته شد و در اطراف [[قبر پیامبر|قبر نبوی]]<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=80 المدینه المنوره، ص 80]</ref> و جایی که منسوب به [[خانه فاطمه(س)|خانه حضرت فاطمه(س)]] بود قرار گرفت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=124 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 124]</ref> این مقصوره دارای سه در بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=80 المدینه المنوره، ص 80]</ref> <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=215 عماره المسجد النبوی، ص 231]</ref>


===مفروش کردن مسجد===
===مفروش کردن مسجد===
در این دوره محوطه مسجد با سنگریزه‌های [[وادی عقیق]] موسم به حمره رمله، مفروش شد.<ref>عماره المسجد النبوی، ص 232</ref>
در این دوره محوطه مسجد با سنگریزه‌های [[وادی عقیق]] موسم به حمره رمله، مفروش شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=216 عماره المسجد النبوی، ص 232]</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۴۴: خط ۴۴:
{{منابع}}
{{منابع}}


'''تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ'''، ناجی محمدحسن القادر الانصاری، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، مشعر
* '''عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.


'''عماره المسجد النبوی منذ انشائه حتی نهایه العصر المملوکی'''، محمد هزاع الشهری، قاهره، مکتبه القاهره للکتاب، 2001
*'''عماره المسجد النبوی منذ انشائه حتی نهایه العصر المملوکی'''، محمد هزاع الشهری، قاهره، مکتبه القاهره للکتاب، 2001


'''مدینه منوره، تحولات عمرانی و میراث معماری'''، صالح لمعی مصطفی، ترجمه صدیقه وسمقی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1372
* '''المدينه المنوره تطورها العمراني و تراثها فی المعماری'''،‌صالح لمعی مصطفی، دارالنهضه العربیه، بیروت، 1981م


'''وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی'''،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، ج2، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 1422ه.ق -2001


[[رده:بازسازی مسجدالنبی]]
[[رده:بازسازی مسجدالنبی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۰۰

مسجد بیبرس در قاهره

بازسازی مسجدالنبی در دوران بَیبَرس، سلطان مملوکی (658-676ق.)، از بازسازی‌های تاریخی مسجدالنبی در سده هفتم هجری است. در این بازسازی مقصوره‌ای در اطراف قبر نبوی ساخته شد که خانه حضرت فاطمه(س) را نیز شامل می‌شد. همچنین محرابی مُجوّف (میان تهی) در مکان مصلای پیامبر ساخته شد، سقف قسمت شمالی کامل شد و منبری نیز برای مسجد ارسال شد، مناره‌ها، درها و همه وسایل مسجد نیز تجدید شد. محوطه مسجد نیز با سنگ‌ریزه‌های وادی عقیق مفروش شد.

بازسازی دوران بیبرس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بیبرس، یکی از سلاطین سلسله مملوکی مصر، از همان آغاز رسیدن به قدرت در سال ۶۵۸ قمری بازسازی مسجدالنبی را در دستور کار قرار داد.[۱] او مصالح مورد نیاز را همراه نجارها و بناها و نیز طبیب و مباشران و هرآن‌چه لازم بود برای بازسازی مسجدالنبی ارسال کرد. همچنین دو تن از امیران خود «جمال الدین محسن الصالحی» و «شهاب الدین غازی الیعموری» را برای نظارت بر ساخت مسجد فرستاد.[۲]

در دوران او اقدامات زیر انجام شد:

سفیدکاری[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در بازسازی این دوره، منظور زدودن آثار آتش‌سوزی مسجدالنبی در 654 قمری (که در بازسازی‌های قبلی ترمیم نشده بود) دیوارها و ستون‌ها سفیدکاری و رنگ‌آمیزی شد.[۱]

تکمیل بازسازی سقف[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در این زمان تعمیر سقف مسجد کامل شد. سقفی بالای سقف مسجد ساخته شد چنان‌که پیش از آن نیز بود.[۳] اما سقف شمالی فقط یک سقف داشت. [۴][۵]همچنین قندیل‌هایی بر سقف مسجد قرار گرفت.[۶][۷]

ساخت منبر[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در سال 666 قمری بیبرس منبری برای مسجد فرستاد.[۸] در این منبر چوبی، نهایت صناعت و ظرافت به‌کار گرفته شد و چوب صندل قرمز و زرد در آن استفاد شده‌ بود.[۹]

بازسازی مناره‌ها[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در زمان بیبرس، مناره‌ها، درها، مخازن و همه اثاث مسجد، تجدید شد.[۱۰]

رواق‌ها[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در قسمت شمالی چهار رواق ایجاد شد، در حالی‌که تعداد رواق‌ها در دوره عباسی 5 رواق بود.[۱۱]

محراب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در این زمان در مکان مصلای پیامبر، محرابی به شکل مجوف (توخالی)، ساخته شد.[۱۲][۱۳]

مقصوره[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مقصوره‌ای از جنس چوب به ارتفاع 3/5 متر ساخته شد و در اطراف قبر نبوی[۱۴] و جایی که منسوب به خانه حضرت فاطمه(س) بود قرار گرفت.[۱۵] این مقصوره دارای سه در بود.[۱۶] [۱۷]

مفروش کردن مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در این دوره محوطه مسجد با سنگریزه‌های وادی عقیق موسم به حمره رمله، مفروش شد.[۱۸]

جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
  • عماره المسجد النبوی منذ انشائه حتی نهایه العصر المملوکی، محمد هزاع الشهری، قاهره، مکتبه القاهره للکتاب، 2001
  • المدينه المنوره تطورها العمراني و تراثها فی المعماری،‌صالح لمعی مصطفی، دارالنهضه العربیه، بیروت، 1981م