مسجد بنی خداره: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|ماه=[[آذر]]|روز=[[۱۱]]|سال=[[۱۴۰۲]]|کاربر=Kamran  }}
[[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]]
{{جعبه اطلاعات بنا
{{جعبه اطلاعات بنا
  | عنوان = مسجد بنی‌خُداره  
  | عنوان = مسجد بنی‌خُداره  
خط ۵۳: خط ۵۶:
  | طول جغرافیایی =  
  | طول جغرافیایی =  
}}
}}
'''مسجد بنی‌خُداره''' یکی از مساجد [[مدینه]] بوده که پیامبر(ص) در آن نماز خوانده و سر خود را در آن محل تراشیده است. گفته شده بنی‌خُداره برادران بنی خدره بن حارث خزرجی هستند و منازلشان در شمال بازار مدینه نزدیک ثَنیَّةُ الوداع قرار داشته است. گفته شده که امروزه دیگر اثری از این مسجد وجود ندارد. برخی نوشته‌اند که تا پیش از ساخت زیرگذر مَنَاخَة، مسجدی با بنای سفید‌کاری شده در تپه‌ای در [[ثنیه الوداع|ثنیة الوداع]] در ابتدای خیابان سلطانه قرار داشت شاید همان مسجد بنی‌خُداره بوده است.


==جایگاه==
مسجد بنی‌خُداره یکی از مساجد مدینه بوده که پیامبر(ص) در آن نماز خوانده و سر خود را در آن محل تراشیده است.<ref>تاريخ المدينة المنورة، ج1، ص60؛ معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص 146.</ref> [[ابن شبه|اِبن شَبّه]] مورخ قرن دوم هجری قمری گفته است که پیامبر خدا(ص) دست خود را بر روی سنگی که در کنار دیوار سعد بن عباده بود قرار داد و سپس در مسجد بنی‌خُداره نماز خواند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_صلی_فیها_رسول_الله.pdf&page=387 مساجد صلی فیها رسول الله، ص ۳۸۷]</ref> همچنین وی روایتی از هشام بن عمرو نقل می‌کند که مسجد بنی‌خُداره را جزء مساجدی آورده که پیامبر(ص) در آن نماز خوانده است.<ref>تاريخ المدينة المنورة، ج1، ص64.</ref> گفته شده بنی‌خُداره به برادران بنی‌خدرة بن حارث خزرجی گویند که منازلشان در شمال بازار مدینه نزدیک ثَنیَّةُ الوداع قرار داشته است.<ref>معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص146.</ref> سَمهُودی این مسجد را جزء مساجدی برشمرده که دارای آثار و جایگاهی در شهر مدینه داشته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_صلی_فیها_رسول_الله.pdf&page=387 مساجد صلی فیها رسول الله، ص ۳۸۷]</ref> امروزه مسجد بنی‌خُداره از بین رفته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_صلی_فیها_رسول_الله.pdf&page=387 مساجد صلی فیها رسول الله، ص ۳۸۷]</ref> همچنین برخی مسجد بنی‌خُداره را جزء آثاری دانسته‌اند که تا قبل از سال 1999 میلادی اثری از آنها باقی نمانده است.<ref>مدینه شناسی، ص27.</ref>


==موقعیت جغرافیایی==
'''مسجد بنی‌خُداره''' یکی از مساجد [[مدینه]] بوده که پیامبر(ص) در آن نماز خوانده و سر خود را در آن محل تراشیده است. گفته شده بنی‌خداره برادران بنی خدره بن حارث خزرجی هستند و منازلشان در شمال بازار مدینه نزدیک ثَنیَّةُ الوداع قرار داشته است. امروزه دیگر اثری از این مسجد وجود ندارد. برخی نوشته‌اند که تا پیش از ساخت زیرگذر مَنَاخَة، مسجدی با بنای سفید‌کاری شده در تپه‌ای در [[ثنیه الوداع|ثنیة الوداع]] در ابتدای خیابان سلطانه قرار داشت و شاید همان مسجد بنی‌خداره بوده است.
[[جمال الدین مطری|جمال‌الدین مطری]] در کتاب [[التعریف بما أنست الهجرة (کتاب)|التعریف]] یادآور می‌شود که منازل بنی‌خُداره در جنوب محله بنی‌ساعده در نزدیکی دژی است که در جرار سعد قرار دارند.{{یادداشت|خانه‌ای که معروف به جرار سعد(سعد بن عباده) بود و در آنجا مجموعه‌ای از کوزه‌ها پُر از آب می‌شد تا مردم از آن آب بنوشند و در آن زمان جرار سعد به عنوان مسیری نزدیک بازار شهر بوده است و .}}<ref>التعریف، ص216.</ref>


در مقاله «ساختار شهری مدینه» به نقل از عجیمی گفته شده مسجدی که در سمت شامی بازار مدینه، نزدیک سقیفه بنی‌ساعده است و سقیفه که امروز معروف است در یک مثلثی در باغی است که در سر خیابان السحیمی از سمت غرب قرار دارد، مسجد بنی‌خُدره است، اما نگارنده مقاله نظر درست را در این می‌داند که مقصود از مسجد، مسجد بنی‌خُداره است نه بنی‌خدره، زیرا وصفی که عجیمی آورده با مطلبی که درباره محله آنها گفته شد با مسجد بنی‌خُداره تطبیق می‌کند نه با مسجد بنی‌خدره.<ref>ساختار شهری مدینه،ص119.</ref>
==داستان مسجد==
مسجد بنی‌خداره یکی از مساجد مدینه بوده که پیامبر(ص) در آن نماز خوانده<ref>تاريخ المدينة المنورة، ج1، ص64.</ref> <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_صلی_فیها_رسول_الله.pdf&page=387 مساجد صلی فیها رسول الله، ص ۳۸۷]</ref>و سر خود را در آن محل تراشیده است.<ref>تاريخ المدينة المنورة، ج1، ص60؛ معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص 146.</ref>


برخی گمان کرده‌اند که تا پیش از ساخت زیرگذر مَنَاخَة، مسجدی با بنای سفید‌کاری شده در تپه‌ای در [[ثنیه الوداع]] در ابتدای خیابان سلطانة قرار داشت که شاید همان مسجد بنی‌خُداره بوده است؛<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_صلی_فیها_رسول_الله.pdf&page=387 مساجد صلی فیها رسول الله، ص ۳۸۷]</ref> از جمله سید ابراهیم عیاشی معتقد است مسجد ثَنیَّةُ الوداع همان مسجد بنی‌خُداره است و  قرار گرفتن موقعیت مسجد ثنیة الوداع در داخل منازل بنی‌خُداره را مؤید کلام خود آورده است.<ref>معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص150.</ref> امروزه کوه ثَنیَّةُ الوداع و آن مسجد هم در توسعه خیابان‌ها از میان رفته است.<ref>معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص ۱۵۱</ref>  
بنی‌خداره، برادران بنی‌خدرة بن حارث خزرجی بودند که منازلشان در شمال بازار مدینه نزدیک [[ثنیة الوداع|ثنیه الوداع]]، در محلی به نام جرار سعدقرار داشت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=224 وفاء‌ الوفاء، ج3، 224]</ref> {{یادداشت|خانه‌ای که معروف به جرار سعد(سعد بن عباده) بود و در آنجا مجموعه‌ای از کوزه‌ها پُر از آب می‌شد تا مردم از آن آب بنوشند و در آن زمان جرار سعد به عنوان مسیری نزدیک بازار شهر بوده است.}}<ref>التعریف، ص216.</ref>
==موقعیت جغرافیایی و تاریخ بنا==
امروزه مسجد بنی‌خداره از بین رفته است<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_صلی_فیها_رسول_الله.pdf&page=387 مساجد صلی فیها رسول الله، ص ۳۸۷]</ref> و مکان دقیق آن مشخص نیست. این مسجد در قرن نهم هجری در زمان سمهودی‌(م.911ق.)، نیز از بین رفته بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=223 وفاء الوفاء، ج3، ص 223]</ref> برخی نوشته‌اند که قبر [[نفس زکیه]] همان موقعیت مکانی منازل بنی‌خداره است،<ref>معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص150.</ref> همچنین [[سمهودی|سَمهُودی]] معتقد است مسجدی که در کنار قبر نفس زکیه وجود دارد مسجد بنی‌خداره نیست بلکه مسجدی است که قاضی حرمین محی‌الدین الحنبلی بنا نموده است.<ref>وفاء الوفاء، ج3، ص60.</ref>


برخی نوشته‌اند که قبر نفس زکیه  همان موقعیت مکانی منازل بنی‌خُداره است،<ref>معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص150.</ref> همچنین [[سمهودی|سَمهُودی]] معتقد است مسجدی که در کنار قبر نفس زکیه وجود دارد مسجد بنی‌خُداره نیست بلکه مسجدی است که قاضی حرمین محی‌الدین الحنبلی بنا نموده است.<ref>وفاء الوفاء، ج3، ص60.</ref>
برخی گزارش کرده‌اند که تا پیش از ساخت زیرگذر مَنَاخَة، مسجدی با بنای سفید‌کاری شده در تپه‌ای در [[ثنیه الوداع]] در ابتدای خیابان سلطانة قرار داشت که شاید همان مسجد بنی‌خداره بوده است؛<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_صلی_فیها_رسول_الله.pdf&page=387 مساجد صلی فیها رسول الله، ص ۳۸۷]</ref>


برخی مورخان موقعیت جغرافیایی که ممکن است برای مسجد بنی‌خُداره تصور نمود بدین شرح آورده‌اند که از طرف شمال به خیابان عبدالغنی بن عبدالواحد مقدسی و از جنوب به خیابان ملک فیصل معروف به دائری اول و از شرق به خیابان سعید بن مسیب و از غرب به خیابان ابی بکر (که قبلا معروف به سلطانة) منتهی می‌شود.<ref>معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص ۱۵۱.</ref>
ابراهیم عیاشی معتقد است [[مسجد ثنیة الوداع|مسجد ثنیه الوداع]] همان مسجد بنی‌خداره است و قرار گرفتن موقعیت مسجد ثنیة الوداع در داخل منازل بنی‌خداره را مؤید کلام خود آورده است.<ref>معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص150.</ref> امروزه کوه ثنیه الوداع و آن مسجد نیز در توسعه خیابان‌ها از میان رفته است.<ref>معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص ۱۵۱</ref>


عبدالعزیز کعکی، پژوهشگر تاریخ مدینه، موقعیت جغرافیایی که ممکن است برای مسجد بنی‌خداره تصور نمود بدین شرح آورده است: از طرف شمال به خیابان عبدالغنی بن عبدالواحد مقدسی و از جنوب به خیابان ملک فیصل معروف به دائری اول و از شرق به خیابان سعید بن مسیب و از غرب به خیابان ابی بکر (که قبلا معروف به سلطانة) منتهی می‌شود.<ref>معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص ۱۵۱.</ref>
==گالری==
==گالری==
<gallery mode="packed" heights="150">
<gallery mode="packed" heights="150">
پرونده:ثنیة الوداع.PNG|تصویر مسجد ثنیة الوداع که برخی مورخان بر این باورند که مسجد ثنیة الوداع در موضع مسجد بنی خداره بنا شده است.
پرونده:ثنیة الوداع.PNG|تصویر مسجد ثنیة الوداع که برخی مورخان بر این باورند که در موضع مسجد بنی‌خداره بنا شده است.
پرونده:تصویر هوایی از موقعیت منازل بنی خداره.PNG|تصویر هوایی از خیابان‌های که گفته شده موقعیت منازل بنی خداره را نشان می‌دهد.
پرونده:تصویر هوایی از موقعیت منازل بنی خداره.PNG|تصویر هوایی از خیابان‌های که گفته شده موقعیت منازل بنی‌خداره را نشان می‌دهد.
پرونده:زیرگذر مناخه.PNG|زیرگذر مَناخه از جهت شمال شهر مدینه که گفته شده بخشی از زیر گذر فعلی موقعیت منازل بنی خداره بوده است.
پرونده:زیرگذر مناخه.PNG|زیرگذر مَناخه از جهت شمال شهر مدینه که گفته شده بخشی از زیر گذر فعلی موقعیت منازل بنی‌خداره بوده است.
</gallery>
</gallery>


نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۳۰

مسجد بنی‌خُداره
اطلاعات اوليه
کاربری مسجد
تاریخ بنا
زمان پایه‌گذاری صدر اسلام
رویدادها نمازخواندن پیامبر، پیامبر سر خود را تراشیدند
متولیان منازل بنی‌خُداره برادران بنی خدرة بن حارث خزرجی
وضعیت فعلی
وضعیت بنا ناموجود


مسجد بنی‌خُداره یکی از مساجد مدینه بوده که پیامبر(ص) در آن نماز خوانده و سر خود را در آن محل تراشیده است. گفته شده بنی‌خداره برادران بنی خدره بن حارث خزرجی هستند و منازلشان در شمال بازار مدینه نزدیک ثَنیَّةُ الوداع قرار داشته است. امروزه دیگر اثری از این مسجد وجود ندارد. برخی نوشته‌اند که تا پیش از ساخت زیرگذر مَنَاخَة، مسجدی با بنای سفید‌کاری شده در تپه‌ای در ثنیة الوداع در ابتدای خیابان سلطانه قرار داشت و شاید همان مسجد بنی‌خداره بوده است.

داستان مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسجد بنی‌خداره یکی از مساجد مدینه بوده که پیامبر(ص) در آن نماز خوانده[۱] [۲]و سر خود را در آن محل تراشیده است.[۳]

بنی‌خداره، برادران بنی‌خدرة بن حارث خزرجی بودند که منازلشان در شمال بازار مدینه نزدیک ثنیه الوداع، در محلی به نام جرار سعدقرار داشت.[۴] [یادداشت ۱][۵]

موقعیت جغرافیایی و تاریخ بنا[ویرایش | ویرایش مبدأ]

امروزه مسجد بنی‌خداره از بین رفته است[۶] و مکان دقیق آن مشخص نیست. این مسجد در قرن نهم هجری در زمان سمهودی‌(م.911ق.)، نیز از بین رفته بود.[۷] برخی نوشته‌اند که قبر نفس زکیه همان موقعیت مکانی منازل بنی‌خداره است،[۸] همچنین سَمهُودی معتقد است مسجدی که در کنار قبر نفس زکیه وجود دارد مسجد بنی‌خداره نیست بلکه مسجدی است که قاضی حرمین محی‌الدین الحنبلی بنا نموده است.[۹]

برخی گزارش کرده‌اند که تا پیش از ساخت زیرگذر مَنَاخَة، مسجدی با بنای سفید‌کاری شده در تپه‌ای در ثنیه الوداع در ابتدای خیابان سلطانة قرار داشت که شاید همان مسجد بنی‌خداره بوده است؛[۱۰]

ابراهیم عیاشی معتقد است مسجد ثنیه الوداع همان مسجد بنی‌خداره است و قرار گرفتن موقعیت مسجد ثنیة الوداع در داخل منازل بنی‌خداره را مؤید کلام خود آورده است.[۱۱] امروزه کوه ثنیه الوداع و آن مسجد نیز در توسعه خیابان‌ها از میان رفته است.[۱۲]

عبدالعزیز کعکی، پژوهشگر تاریخ مدینه، موقعیت جغرافیایی که ممکن است برای مسجد بنی‌خداره تصور نمود بدین شرح آورده است: از طرف شمال به خیابان عبدالغنی بن عبدالواحد مقدسی و از جنوب به خیابان ملک فیصل معروف به دائری اول و از شرق به خیابان سعید بن مسیب و از غرب به خیابان ابی بکر (که قبلا معروف به سلطانة) منتهی می‌شود.[۱۳]

گالری[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • تصویر مسجد ثنیة الوداع که برخی مورخان بر این باورند که در موضع مسجد بنی‌خداره بنا شده است.

    تصویر مسجد ثنیة الوداع که برخی مورخان بر این باورند که در موضع مسجد بنی‌خداره بنا شده است.

  • تصویر هوایی از خیابان‌های که گفته شده موقعیت منازل بنی‌خداره را نشان می‌دهد.

    تصویر هوایی از خیابان‌های که گفته شده موقعیت منازل بنی‌خداره را نشان می‌دهد.

  • زیرگذر مَناخه از جهت شمال شهر مدینه که گفته شده بخشی از زیر گذر فعلی موقعیت منازل بنی‌خداره بوده است.

    زیرگذر مَناخه از جهت شمال شهر مدینه که گفته شده بخشی از زیر گذر فعلی موقعیت منازل بنی‌خداره بوده است.

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ تاريخ المدينة المنورة، ج1، ص64.
  2. ↑ مساجد صلی فیها رسول الله، ص ۳۸۷
  3. ↑ تاريخ المدينة المنورة، ج1، ص60؛ معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص 146.
  4. ↑ وفاء‌ الوفاء، ج3، 224
  5. ↑ التعریف، ص216.
  6. ↑ مساجد صلی فیها رسول الله، ص ۳۸۷
  7. ↑ وفاء الوفاء، ج3، ص 223
  8. ↑ معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص150.
  9. ↑ وفاء الوفاء، ج3، ص60.
  10. ↑ مساجد صلی فیها رسول الله، ص ۳۸۷
  11. ↑ معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص150.
  12. ↑ معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص ۱۵۱
  13. ↑ معالم المدینه المنوره، جزء۴، مجلد۲، ص ۱۵۱.
  1. ↑ خانه‌ای که معروف به جرار سعد(سعد بن عباده) بود و در آنجا مجموعه‌ای از کوزه‌ها پُر از آب می‌شد تا مردم از آن آب بنوشند و در آن زمان جرار سعد به عنوان مسیری نزدیک بازار شهر بوده است.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • التعریف بما أَنست الهجرة من معالم دار الهجرة، جمال الدین محمد بن احمد المطری، به کوشش سیلمان الرحیلی، ریاض، دارة الملک عبدالعزیز، 1426ق.
  • تاريخ المدينة المنورة، اِبْن‌شَبّه،(م.262ه.)، به کوشش محمد شلتوت، [بی‌جا]،دار الفكر، [بی‌تا].
  • ساختار شهری مدینه و محلات قبائل در دوره نبوی، عبدالعزیز عبدالله بن ادریس و رسول جعفریان، مجله میقات، دوره 4، شماره 16، تیر 1375ش.
  • مدینه شناسی، محمدباقر نجفی، تهران، مشعر، 1386ش.
  • مساجد صلی فیها رسول الله فی الحرمین الشریفین و الجزیرة العربیة، سید ضیاء الدین بن محمد بن مقبول عطار، جده، کنوز المعرفة، 1434ق.
  • معالم المدینة المنوره بین العمارة و التاریخ، عبدالعزیز عبدالرحمن ابراهیم کعکی، بیروت، المؤسسه التاریخ العربی،1432ق.
  • وفاء الوفاء بأخبار دار المصطفى،نورالدين أبوالحسن السمهودی، بيروت، دار الكتب العلمية، 1419ق.
برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=مسجد_بنی_خداره&oldid=56420»