مسجد امام علی (مناخه): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
}} | }} | ||
'''مسجد امام علی (ع)''' یکی از مساجد تاریخی [[مدینه]] است که در محل مصلای پیامبر(ص)، ساخته شده است. مصلی، مکانی باز بود که پیامبر و مردم مدينه در آن نماز عید قربان و فطر را می‌خواندند. این مسجد در محله [[مناخه]]، در غرب [[مسجد النبی]] قرار دارد. بنابر گزارش‌هایی، امام علی(ع) در زمانی که عثمان در حصر مخالفانش بود، در این مکان نماز عید را برپا کرد. | '''مسجد امام علی (ع)''' یکی از مساجد تاریخی [[مدینه]] است که در محل مصلای پیامبر(ص)، ساخته شده است. مصلی، مکانی باز بود که پیامبر و مردم مدينه در آن نماز عید قربان و فطر را می‌خواندند. این مسجد در محله [[مناخه]]، در غرب [[مسجد النبی]] قرار دارد. بنابر گزارش‌هایی، امام علی(ع) در زمانی که [[عثمان بن عفان|عثمان]] در حصر مخالفانش بود، در این مکان [[نماز عید]] را برپا کرد. | ||
==موقعیت جغرافیایی== | ==موقعیت جغرافیایی== | ||
مسجد علی بن | مسجد علی بن ابی طالب(ع) و [[مسجد غمامه|مسجد مصلی]] و [[مسجد ابوبکر(مدینه)|مسجد ابوبکر]]، سه مسجدی است که به عنوان مسجدهای مصلای پیامبر در محله مناخه شناخته می‌شوند. این مسجدها در نزدیکی هم، در غرب مسجدالنبی قرار دارند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=223 مساجد الاثریه، ص 223]</ref> مسجد امام علی در شمال مسجد مصلی و مسجد ابوبکر قرار گرفته و با مسجد مصلی 122، با مسجد ابوبکر 80 و با مسجدالنبی 290 متر فاصله دارد. <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=242 مساجد الاثریه، ص 242ِ]؛ معالم المدینه المنوره بین العماره والتاریخ، ج 1، ص486.</ref> | ||
به نوشته سمهودی (درگذشت: 911ق)، تاریخ‌نگار مدینه، این مسجدها در جايى ساخته شده‌اند که پیامبر در آنها، نماز عید برپا مى‌کرده است. اين اماکن در ابتدا مسجد نبوده؛ بلکه فضایى باز یا صحرا بوده و بعدها به مسجد تبدیل شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:وفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=122 وفاء الوفاء، ج3، ص 122]</ref> | به نوشته سمهودی (درگذشت: 911ق)، تاریخ‌نگار مدینه، این مسجدها در جايى ساخته شده‌اند که پیامبر در آنها، نماز عید برپا مى‌کرده است. اين اماکن در ابتدا مسجد نبوده؛ بلکه فضایى باز یا صحرا بوده و بعدها به مسجد تبدیل شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:وفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=122 وفاء الوفاء، ج3، ص 122]</ref> | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
==تاریخ بنای مسجد== | ==تاریخ بنای مسجد== | ||
بنابر دیدگاه سمهودی، این مسجد نخستین بار در زمان عمر بن عبدالعزیز (حک:87-93ق.) ساخته | بنابر دیدگاه سمهودی، این مسجد نخستین بار در زمان عمر بن عبدالعزیز (حک:87-93ق.) ساخته شد؛ اما بعدها از میان رفت و مکان آن، محل دفن برخی حاجیانی شد که در [[ایام الحج|موسم حج]] وفات می‌کردند. در سال 881ق زین‌الدین ضیغم منصوری، امیر مدینه، آن را بازسازی کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=123 وفاء الوفاء، ج3، ص 123]</ref> | ||
علی بن موسی در 1303ق/ 1885م از اين مسجد، به عنوان مسجدى که یک مناره دارد، یاد کرده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوصف_المدینه_المنوره.pdf&page=1 وصف المدینه المنوره، ص 17]</ref> ابراهیم رفعت پاشا نیز در سفرش در سال | علی بن موسی در 1303ق/ 1885م از اين مسجد، به عنوان مسجدى که یک مناره دارد، یاد کرده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوصف_المدینه_المنوره.pdf&page=1 وصف المدینه المنوره، ص 17]</ref> ابراهیم رفعت پاشا نیز در سفرش در سال 1318ق به اين مسجد، اشاره کرده است.<ref>[https://wikihaj.com/images/9/9e/مرآة_الحرمین_ابراهیم_رفعت_پاشا_ج1.pdf مراة الحرمین، ج1، ص 422]</ref> | ||
=== بازسازی مسجد در سده سیزدهم === | ===بازسازی مسجد در سده سیزدهم قمری=== | ||
در کتیبه‌ای که بنابر گزارشی تا سال‌های ابتدای قرن بیستم میلادی بر دیوار مسجد بود، اشعاری درج شده بود که نشان می‌داد این مسجد در تاریخ 1269ق/1852م (دوران حکومت سلطان عبدالمجید اول عثمانی) بازسازی شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدینه_المنوره_تطورها_العمرانی.pdf&page=158 المدینه المنوره، ص 158]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:معالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=489 معالم المدینه المنوره، جزء4، مجلد1، ص 489] | در کتیبه‌ای که بنابر گزارشی تا سال‌های ابتدای قرن بیستم میلادی بر دیوار مسجد بود، اشعاری درج شده بود که نشان می‌داد این مسجد در تاریخ 1269ق/1852م (دوران حکومت سلطان عبدالمجید اول عثمانی) بازسازی شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدینه_المنوره_تطورها_العمرانی.pdf&page=158 المدینه المنوره، ص 158]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:معالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=489 معالم المدینه المنوره، جزء4، مجلد1، ص 489] | ||
</ref> این بنا تا پیش از بازسازی آن | </ref> این بنا تا پیش از بازسازی آن در۱۴۱۱ق/ 1991م، به این شکل بود: | ||
[[پرونده:نمای مسجد امام علی پیش از بازسازی 1991.png|وسط|بی‌قاب|593x593px|جایگزین=نمایی از بنای سال 1269 قمری]] | [[پرونده:نمای مسجد امام علی پیش از بازسازی 1991.png|وسط|بی‌قاب|593x593px|جایگزین=نمایی از بنای سال 1269 قمری]] | ||
=== بازسازی سال 1991 میلادی === | ===بازسازی سال 1991 میلادی=== | ||
مسجد امام علی در مناخه در سال 1411ق (1991م) به دلیل فرسودگی، پس از تخریب کامل، به همان شکل و معمارى قبلى‌اش، بازسازی شده<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=243 مساجد الاثریه، ص 243]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:معالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=490 معالم المدینه المنوره، جزء4، مجلد1، ص 490]</ref> و محل نماز زنان و سرویس بهداشتی به آن اضافه شد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:معالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=490 معالم المدینه المنوره، جزء4، مجلد1، ص 490]</ref> در سال 1429ق/2009م نیز تعمیراتی در اين مسجد انجام شد.<ref name=":0" /> | مسجد امام علی در مناخه در سال 1411ق (1991م) به دلیل فرسودگی، پس از تخریب کامل، به همان شکل و معمارى قبلى‌اش، بازسازی شده<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=243 مساجد الاثریه، ص 243]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:معالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=490 معالم المدینه المنوره، جزء4، مجلد1، ص 490]</ref> و محل نماز زنان و سرویس بهداشتی به آن اضافه شد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:معالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=490 معالم المدینه المنوره، جزء4، مجلد1، ص 490]</ref> در سال 1429ق/2009م نیز تعمیراتی در اين مسجد انجام شد.<ref name=":0" /> | ||
[[پرونده:نمای مسجد علی بن ابیطالب بعد از بازسازی 1991.tif| | [[پرونده:نمای مسجد علی بن ابیطالب بعد از بازسازی 1991.tif|وسط|بی‌قاب|500px|نمای مسجد علی بن ابیطالب بعد از بازسازی ۱۹۹۱م.]] | ||
== | ==ویژگی‌های ساختمان مسجد== | ||
شکل | شکل بنای مسجد امام علی(ع) مستطیل است. در سمت شمال، یک صحن روباز و در سمت جنوبی، رواقی (بخش سقف‌دار) با هفت گنبد قرار دارد که بزرگترین آنها گنبد محراب است. این رواق 30 متر طول و 6 متر عرض داشته و درهای آن به صحن مسجد باز می‌شود. این مسجد یک گلدسته نیز دارد که در گوشه جنوب شرقی آن قرار گرفته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمعالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=490 معالم المدینه المنوره بین العماره والتاریخ جلد1 ص490]</ref> | ||
==نگارخانه== | |||
== نگارخانه == | |||
<gallery mode="packed" heights="200px"> | <gallery mode="packed" heights="200px"> | ||
پرونده:مسجد امام علی (ع).jpg | پرونده:مسجد امام علی (ع).jpg | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۹: | ||
پرونده:کتیبه مسجد امام علی.webp | پرونده:کتیبه مسجد امام علی.webp | ||
پرونده:مسجد امام علی در ورودی.webp | پرونده:مسجد امام علی در ورودی.webp | ||
</gallery> | </gallery>تصویر زیر، فاصله مسجدهای مصلی را تا یکی از گوشه‌های ساختمان فعلی مسجدالنبی نشان می‌دهد. | ||
[[پرونده:نقشه_مسجدهای_مصلا.png|جایگزین=مسجدهای مصلا در مناخه|وسط|بی‌قاب|593x593پیکسل]] | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۲۱
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| مکان | مناخه در غرب مسجدالنبی در شهر مدینه |
| کاربری | مسجد |
| تاریخ بنا | |
| ویژگی‌های تاریخی | محل نماز عید پیامبر و امام علی |
|
| |
مسجد امام علی (ع) یکی از مساجد تاریخی مدینه است که در محل مصلای پیامبر(ص)، ساخته شده است. مصلی، مکانی باز بود که پیامبر و مردم مدينه در آن نماز عید قربان و فطر را می‌خواندند. این مسجد در محله مناخه، در غرب مسجد النبی قرار دارد. بنابر گزارش‌هایی، امام علی(ع) در زمانی که عثمان در حصر مخالفانش بود، در این مکان نماز عید را برپا کرد.
موقعیت جغرافیایی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مسجد علی بن ابی طالب(ع) و مسجد مصلی و مسجد ابوبکر، سه مسجدی است که به عنوان مسجدهای مصلای پیامبر در محله مناخه شناخته می‌شوند. این مسجدها در نزدیکی هم، در غرب مسجدالنبی قرار دارند.[۱] مسجد امام علی در شمال مسجد مصلی و مسجد ابوبکر قرار گرفته و با مسجد مصلی 122، با مسجد ابوبکر 80 و با مسجدالنبی 290 متر فاصله دارد. [۲]
به نوشته سمهودی (درگذشت: 911ق)، تاریخ‌نگار مدینه، این مسجدها در جايى ساخته شده‌اند که پیامبر در آنها، نماز عید برپا مى‌کرده است. اين اماکن در ابتدا مسجد نبوده؛ بلکه فضایى باز یا صحرا بوده و بعدها به مسجد تبدیل شده است.[۳]
وجه تسمیه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بنابر روایاتی، در زمانی که عثمان در خانه‌اش در محاصره مخالفان بود، امام علی(ع) در مکان این مسجد، نماز عید خواند. بنابر نظر برخی از تاریخ‌نگاران مدینه، همین گزارش، علت نام‌گذاری اين مسجد بوده است.[۴] آنان تاکید کرده‌اند که امام علی(ع) و خلفا، تنها در نمازگاه‌های پیامبر(ص) نماز عيد می‌خواندند؛ بنابراين مسجد علی بن ابیطالب نیز یکی از مصلاهای پیامبر بوده است.[۵]
تاریخ بنای مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بنابر دیدگاه سمهودی، این مسجد نخستین بار در زمان عمر بن عبدالعزیز (حک:87-93ق.) ساخته شد؛ اما بعدها از میان رفت و مکان آن، محل دفن برخی حاجیانی شد که در موسم حج وفات می‌کردند. در سال 881ق زین‌الدین ضیغم منصوری، امیر مدینه، آن را بازسازی کرد.[۶]
علی بن موسی در 1303ق/ 1885م از اين مسجد، به عنوان مسجدى که یک مناره دارد، یاد کرده است.[۷] ابراهیم رفعت پاشا نیز در سفرش در سال 1318ق به اين مسجد، اشاره کرده است.[۸]
بازسازی مسجد در سده سیزدهم قمری[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در کتیبه‌ای که بنابر گزارشی تا سال‌های ابتدای قرن بیستم میلادی بر دیوار مسجد بود، اشعاری درج شده بود که نشان می‌داد این مسجد در تاریخ 1269ق/1852م (دوران حکومت سلطان عبدالمجید اول عثمانی) بازسازی شده است.[۹] این بنا تا پیش از بازسازی آن در۱۴۱۱ق/ 1991م، به این شکل بود:
بازسازی سال 1991 میلادی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مسجد امام علی در مناخه در سال 1411ق (1991م) به دلیل فرسودگی، پس از تخریب کامل، به همان شکل و معمارى قبلى‌اش، بازسازی شده[۱۰] و محل نماز زنان و سرویس بهداشتی به آن اضافه شد.[۱۱] در سال 1429ق/2009م نیز تعمیراتی در اين مسجد انجام شد.[۱۱]
ویژگی‌های ساختمان مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]
شکل بنای مسجد امام علی(ع) مستطیل است. در سمت شمال، یک صحن روباز و در سمت جنوبی، رواقی (بخش سقف‌دار) با هفت گنبد قرار دارد که بزرگترین آنها گنبد محراب است. این رواق 30 متر طول و 6 متر عرض داشته و درهای آن به صحن مسجد باز می‌شود. این مسجد یک گلدسته نیز دارد که در گوشه جنوب شرقی آن قرار گرفته است.[۱۲]
نگارخانه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
.jpg)
2.jpg)
تصویر زیر، فاصله مسجدهای مصلی را تا یکی از گوشه‌های ساختمان فعلی مسجدالنبی نشان می‌دهد.
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ مساجد الاثریه، ص 223
- ↑ مساجد الاثریه، ص 242ِ؛ معالم المدینه المنوره بین العماره والتاریخ، ج 1، ص486.
- ↑ وفاء الوفاء، ج3، ص 122
- ↑ وفاء الوفاء، ج3، ص 121
- ↑ التعریف بما انست الهجرة، ص 147
- ↑ وفاء الوفاء، ج3، ص 123
- ↑ وصف المدینه المنوره، ص 17
- ↑ مراة الحرمین، ج1، ص 422
- ↑ المدینه المنوره، ص 158؛ معالم المدینه المنوره، جزء4، مجلد1، ص 489
- ↑ مساجد الاثریه، ص 243؛ معالم المدینه المنوره، جزء4، مجلد1، ص 490
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ معالم المدینه المنوره، جزء4، مجلد1، ص 490
- ↑ معالم المدینه المنوره بین العماره والتاریخ جلد1 ص490
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ،عبدالعزیز کعکی،بیروت، دار مکتبه الهلال، 2007.
- وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله سمهودی، تصحیح قاسم السامرائی، لندن، الفرقان، 2001م
- التعريف بما آنست الهجرة، جمال الدین محمد بن احمد المطری، تصحیح سلیمان الرحیلی، ریاض، اداره الملک عبد العزیز، 1426ه ق.
- مساجد الاثریه فی المدینه النبویه، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، ناشر: مولف.
- وصف المدینه المنوره
- المدینه المنوره تطورها العمرانی و تراثها المعماری، صالح لمعی مصطفی، بیروت، دار النهضة العربیة، 1981
- مراة الحرمین، ابراهیم رفعت پاشا،