|
|
| (۵۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{کعبه}}
| | '''اهل‌سنت''' یکی از مذاهب بزرگ اسلامی است. |
| {{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| |
| | عنوان = پلکان داخلی کعبه
| |
| | تصویر =
| |
| | اندازه تصویر = 300px
| |
| | توضیح تصویر = پلکان داخلی کعبه
| |
| | بنيانگذار =
| |
| | تأسیس =
| |
| | کاربری = ورود به بام کعبه
| |
| | مکان = [[مکه|شهر مکه]] در [[عربستان]]
| |
| | نام‌های دیگر =
| |
| | وقایع مرتبط =
| |
| | ظرفیت =
| |
| | مساحت =
| |
| | وضعیت = فعال
| |
| | امکانات =
| |
| | شماره ثبت =
| |
| | معمار =
| |
| | سبک =
| |
| | بازسازی =
| |
| | وبگاه =
| |
| | تخریب =
| |
| | عرض جغرافیایی = 21.422520
| |
| | طول جغرافیایی = 39.826220
| |
| | توضیح نقشه =
| |
| }}
| |
| {| class="wikitable" width="30%" align="left" style="border:1px solid #ddd; margin:1em 1em 1em 0; padding:1em; font-size:75%; background:#E3FFE3; clear: both"
| |
| !colspan="2" align="center" style="background-color: #baffba; font-size: 120%"|'''گاهشمار وقایع مرتبط با پلکان خارجی کعبه'''
| |
| |-
| |
| |align="left"| سال
| |
| | |
| | .<ref></ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال
| |
| | |
| |.<ref></ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال
| |
| | |
| |<ref></ref>
| |
| | |
| |-
| |
| |align="left"|سال
| |
| | |
| |.<ref></ref>
| |
| |}
| |
| | |
| '''پلکان داخلی کعبه''' یا '''پلکان درون کعبه'''،
| |
| | |
| == موقعیت و تاریخچه==
| |
| پلکان داخلی کعبه
| |
| | |
| | |
| == بازسازی و معماری ==
| |
| | |
| | |
| == دوران سعودی ==
| |
| | |
| | |
| === پلکان داخلی امروزی ===
| |
| | |
| | |
| == گالری ==
| |
| <gallery>
| |
| پرونده:پلکان قدیمی کعبه.jpg|بندانگشتی|تصویری از پلکان قدیمی کعبه
| |
| | |
| </gallery>
| |
| | |
| == جستارهای وابسته ==
| |
| * ستون‌های کعبه
| |
| | |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس}}
| |
| | |
| ==منابع ==
| |
| {{منابع}}
| |
| {{دانشنامه
| |
| | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/7558
| |
| | عنوان = پلکان کعبه
| |
| | نویسنده = ابوالفضل ربانی
| |
| }}
| |
| *'''اخبار مکه''': الازرقی (درگذشت 248ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، 1415ق.
| |
| *'''الاعلاق النفیسه''': ابن رسته، بیروت، دار صادر، 1892م.
| |
| *'''پلکان کعبه''': ابوالفضل ربانی، دانشنامه حج و حرمین شریفین، ۱۳۹۲ش.
| |
| *'''التاریخ القویم''': محمد طاهر الکردی، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، 1420ق.
| |
| *'''شفاء الغرام''': محمد الفاسی (درگذشت 832ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1421ق.
| |
| * '''العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین''': محمد الفاسی، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419ق.
| |
| *'''فی رحاب البیت العتیق''': محیی الدین احمد امام،اندلس، دار قرطبه، بی‌تا.
| |
| *'''مرآة الحرمین''': ابراهیم رفعت پاشا، قم، المطبعة العلمیه، 1344ق.
| |
| *'''مفرحة الانام فی تاسیس بیت الله الحرام''': زین العابدین بن نورالدین حسینی، به کوشش عمار عبودی نصار، تهران، مشعر، 1428ق.
| |
| *'''منائح الکرم''': علی بن تاج الدین السنجاری، به کوشش المصری، مکه، جامعة‌ام القری، 1419ق.
| |
| *'''موسوعة مرآة الحرمین الشریفین''': ایوب صبری پاشا، قاهره، دار الآفاق العربیه، 1424ق.
| |
| | |
| | |
| {{پایان}}
| |
|
| |
|
| | ==واژه شناسی== |
| | اَهْلِ‌سُنَّتْ مشهور به سُنّی، اصطلاحى است که اشاره به گرايش یک فرقه مذهبى از مسلمانان، غیر از گروه‌های شیعه و اباضیه دارد<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۴-۴۷۵.</ref> که پس از وفات رسول‌الله(ص)، خلافت را به شورای مسلمانان مشروط کرد.<ref>فرهنگ فرق اسلامی، ص۸۴.</ref> تمایز اهل‌سنت و دیگر گروه‌های مذهبی مسلمانان در این است که آن‌ها، خلافت ۴ خلیفه اول؛ ابوبکر، عمر، عثمان و علی(ع) را به ترتیب بعد از پیامبر اسلام(ص)، مشروع و بر آن اتفاق نظر دارند،<ref>غزالی، الاقتصاد فی الاعتقاد، ص۱۵۲–۱۵۴؛ سبحانی، بحوث، ج۱، ص۲۹۳-۳۰۲.</ref> برخلاف شیعیان که حضرت علی(ع) را جانشین بلافصل پیامبر اسلام(ص) می‌دانند و اباضیه که به خلافت عثمان و حضرت علی(ع) منتقد هستند.<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۴-۴۷۵.</ref> |
|
| |
|
|
| |
|
| '''پلکان کعبه''' یا '''نردبان کعبه'''، پلکان متحرکی است که برای رفتن به داخل [[کعبه]] استفاده می‌شود. از گذشته [[کعبه]] دو پلکان داشته است، یکی پلکان خارجی برای ورود به درون کعبه و دیگری پلکانی که در داخل کعبه در [[رکن شامی]] قرار داشته و ثابت بود و برای صعود بر بام آن استفاده می‌شد. بنابر گزارش‌های تاریخی تا پیش از بازسازی کعبه، پنج سال پیش از [[بعثت]]، در ورودی خانه کعبه هم‌سطح با زمین بود. در این بازسازی، نخستین بار با هدف ایجاد مانع برای ورود سیل و نیز پیشگیری از ورود افراد بدون اجازه [[متولیان کعبه]]، درِ کعبه بالاتر از سطح زمین ساخته شد و از آن پس، پلکان و نردبان خارجی بارها تعمیر، بازسازی و تعویض شد.
| | == مذاهب فقهی اهل‌سنت== |
| | اکثریت اهل سنت در حوزة فقهى، به ۴ مذهب اصلی؛ حنفى، مالكى، شافعى و حنبلى تقسیم گردیدند.<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۵.</ref> |
| | === حنفیه=== |
|
| |
|
| در [[فتح مکه]] [[پیامبر(ص)]] بر پلکان کعبه ایستاد و خطبه مشهورش را قرائت فرمود. همچنین در گزارشی، از صعود [[ابوذر]]، صحابی مشهور پیامبر(ص)، بر نردبان کعبه و تکیه بر [[باب الکعبه]] و نقل حدیثی در فضیلت‌های [[اهل بیت(ع)]] یاد شده است.
| | اعتقادات حنفیه عبارتند از: |
| | * |
|
| |
|
| توصیف پلکان کعبه در منابع تاریخی دوره‌های مختلف آمده است. از جمله در سده ششم نردبان کعبه همچون منبری بزرگ با نُه پله وصف شده که بر پایه‌هایی چوبین سوار بود و چهار چرخ داشت و در هنگام نیاز به نزدیکی باب الکعبه انتقال می‌یافت. پس از آن تاکنون، پلکان کعبه چندین بار تعویض شده است.
| | === مالکیه === |
| ==پلکان داخلی== | |
|
| |
|
| پس از آن‌که کعبه در رویداد بازسازی آن در پنج سال پیش از [[بعثت]] به دست [[قریش]] با بهره‌گیری از چوب وگل مسقف شد، نخستین پلکان داخلی کعبه برای صعود به پشت بام ساخته و بهره‌برداری گشت. این پلکان چوبی در [[رکن شامی]] قرار داشت و ثابت بود.<ref>اخبار مکه، ج1، ص165؛ شفاء الغرام، ج1، ص147.</ref> به سال 64ق. و هنگام بازسازی کعبه به دست [[عبدالله بن زبیر]]، نردبان چوبی دیگری جایگزین آن شد.<ref>اخبار مکه، ج1، ص209-210؛ مرآة الحرمین، ج1، ص273.</ref> [[حجاج بن یوسف ثقفی]]، امیر [[حجاز]] در دوران [[عبدالملک بن مروان]]، به سال 74ق. هم‌زمان با تخریب بنای ابن زبیر، این پلکان را ویران کرده و پلکانی دیگر در همان مکان ساخت.<ref>اخبار مکه، ج1، ص211.</ref> بر پایه گزارش‌های مربوط به سده سوم ق. ارتفاع این پلکان 20 ذرع (حدود 10 متر) و پهنای آن کمی بیش از نیم متر بود.
| |
|
| |
|
| در بخش پایین پلکان و در کنار دیوار کعبه، دری از چوب ساج و به ارتفاع 5/3 ذرع (کمتر از دو متر) و به پهنای کمی بیش از نیم متر قرار دادند. این در تا هنگام [[متوکل عباسی]] بدون تزئینات بود. وی دستور داد که آن را با نقره تزئین کنند و قفلی نقره‌ای برای آن بسازند. نیز دری دیگر از چوب ساج به ابعاد 5/2 ذرع (کمی بیش از یک متر) در 2ذرع (یک متر) در سقف کعبه قرار دادند.<ref>اخبار مکه، ج1، ص294؛ الاعلاق النفیسه، ص33.</ref> از این هنگام تا سده ششم ق. گزارشی درباره آن پلکان یافت نشد. به سال 542ق. پلکان داخلی کعبه تعمیر گشت.<ref>مرآة الحرمین، ج1، ص274.</ref>
| | === حنبلیه === |
|
| |
|
| ===توصیف پلکان داخلی===
| |
|
| |
|
| منابع سده نهم ق. به وجود 38 پله برای نردبان داخلی اشاره دارند.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص147.</ref> برخی از پله‌های این پلکان به سال 814ق. تعمیر شدند.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص138.</ref> از این هنگام تا سده 12ق. گزارشی از وضعیت پلکان داخلی کعبه به‌دست نیامد. احتمال می‌توان داد که در این دوره طولانی، آن پلکان بارها تعویض و تعمیر شده باشد.
| | === شافعیه === |
|
| |
|
| در دوره حکومت [[سلطان مصطفی دوم عثمانی]] (حک: 1106-1115ق.) به سال 1109ق. هنگام تعمیر [[سقف کعبه]]، پلکان داخلی تعویض شد. هفت پله آن را از سنگ مرمر و بقیه را از چوب ساج ساختند.<ref>منائح الکرم، ج5، ص239؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص653.</ref> پلکان کعبه به سال 1039ق. بر اثر سیل از جای کنده شد.<ref>اخبار مکه، ج1، ص356-366؛ العقد الثمین، ج1، ص74-82.</ref> سال بعد با تعمیرات بنیادین ساختمان کعبه به دستور [[سلطان مراد چهارم]] (حک: 1039-1040ق.) چوب و یکی از پله‌های پلکان کعبه تعویض شد.<ref>التاریخ القویم، ج2، ص172.</ref> این پلکان 29 پله‌ای و دایره‌‌شکل در دیواری سنگی محصور بود.<ref>مفرحة الانام، ص69-70.</ref>
| |
|
| |
|
| ===ساخت و تعمیر پلکان در دوره آل سعود=== | | == مذاهب کلامی و اعتقادی اهل‌سنت == |
| | اهل‌سنت ازنظر مباحث اعتقادی و کلامی، به اهل‌حدیث، اشعریه، ماتریدیه<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۵.</ref> و سلفیه تقسیم می‌گردد.<ref>فرق و مذاهب کلامی، ربانی گلپایگانی، ص۶۷؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۵.</ref> |
|
| |
|
| به سال 1375ق. در دوره ملک سعود، پلکان کعبه تعویض شد. پلکان تازه نقره اندود بود و به انواع نقش و نگارهای عربی طلایی مزین گشت.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175.</ref> این پلکان میان دو دیوار اصلی کعبه، یعنی [[حجر اسماعیل]] و دیوار شرقی، و دو دیوار دیگر درون کعبه محصور بود و برای آن ورودی جداگانه‌ای با قابلیت قفل شدن تعبیه کرده بودند. این پلکان پنجره و نورگیر نداشت و مسیرش تاریک بود. از‌این‌رو، بهره‌گیری از وسایل نورافشان برای استفاده از آن ضرورت داشت. پلکان 13 پله مرمرین و 22 پله چوبی ضخیم داشت. پهنای پله‌ها از 62 تا 65 و ارتفاع آن‌ها از 24 تا 35 سانتی متر بود و تنها یک تن می‌توانست از آن‌ها بالا برود. از پله سوم به بعد، نرده‌ای کنار پلکان قرار داشت.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص145، 147.</ref> | | ==زیارت از نظر اهل‌سنت == |
| | درباره زیارت، به خصوص زیارت قبر پیامبر اسلام(ص)، بین گروه‌های اهل‌سنت، مخالفت‌هایی وجود دارد مانند سلفیه؛ اما به‌طور کلی زیارت قبور مورد تأیید اهل‌سنت است. |
| | اهل‌سنت درباره زیارت،نظرات گوناگونی داشته اند. برخی این نظرات در چهار دسته ی .... دسته بندی کرده اند. برخی از پژوهشگران شیعه با بررسی شواهد تاریخی و منابع فقهی و حدیثی اهل سنت نشان داده اند که اکثر فقهای مذاهب اسلامی به استحباب یا ... زیارت قائل اند. |
|
| |
|
| در روز 23 [[رجب]] سال 1377ق. ورودی پلکان به بام کعبه تعمیر شد. برای این‌کار از چوب‌های کهن [[کعبه]] استفاده کردند و روی آن را با روکش‌هایی ویژه به طول 185 و پهنای 110 سانتی متر پوشاندند تا از ورود آب به درون کعبه پیشگیری شود.<ref>التاریخ القویم، ج3، ص395.</ref> در 19 [[شعبان]] همان سال، پلکان داخلی کعبه بار دیگر تعمیر شد.<ref>التاریخ القویم، ج3، ص406.</ref> | | == حج در مذاهب فقهی اهل‌سنت == |
| | در کلیات تفاوتی بین مذاهب فقهی اهل‌سنت درباره حج نیست و فقط در جزییات احکام حج باهم تفاوت دارند. برخی از این تفاوت‌ها مانند... است. |
|
| |
|
| در دوره حکومت [[خالد بن عبدالعزیز سعودی]] (حک: 1395-1402ق) پلکان کعبه تعویض و پلکانی از جنس آلومینیوم قوی برای آن ساخته شد. در دوره [[ملک فهد]] (حک: 1402-1426ق.) ضمن تعمیر بنیادین کعبه، پلکان داخلی کعبه نیز بازسازی شد. این پله‌ها را از شیشه ساختند تا نور درون کعبه افزوده شود. این تعمیرات در روز سه‌شنبه سی [[جمادی الثانی]] سال 1417ق. پایان یافت.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.</ref>
| |
|
| |
|
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
|
| |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
|
| |
|
| ==منابع == | | == منابع == |
| | |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| | | {{برگرفتگی |
| {{دانشنامه | | |پیش از لینک = کتاب |
| | | |منبع = |
| | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/7558
| | |پس از لینک = |
| | | | لینک = |
| | عنوان = پلکان کعبه
| |
| | |
| | نویسنده = ابوالفضل ربانی
| |
| | |
| }} | | }} |
| | | * '''دائرة المعارف بزرگ اسلامی'''، اهل سنت و جماعت، ج۱۰، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۰ش. |
| *'''اتحاف الوری''': عمر بن محمد بن فهد (درگذشت 885ق.)، به کوشش عبدالکریم، مکه، جامعة‌ام القری، 1408ق. | | * '''بحوث فی الملل و النحل'''، جعفر سبحانی، قم، مؤسسة الامام الصادق(ع)، ۱۴۲۷ق. |
| | | * '''فرق و مذاهب کلامی'''، علی ربانی گلپایگانی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۷۷ش. |
| *'''اخبار مکه''': الازرقی (درگذشت 248ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، 1415ق. | | * '''فرهنگ فرق اسلامی'''، محمدجواد مشکور، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، ۱۳۷۵ش. |
| | | * '''الاقتصاد فی الاعتقاد'''، محمد غزالی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۰۹ق. |
| *'''الاعلاق النفیسه''': ابن رسته (درگذشت قرن3ق.)، بیروت، دار صادر، 1892م.
| |
| | |
| *'''الامالی''': الطوسی (درگذشت 460ق.)، قم، دار الثقافه، 1414ق. | |
| | |
| *'''تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر''': الذهبی (درگذشت 748ق.)، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت، دار الکتاب العربی، 1410ق.
| |
| | |
| *'''تاریخ عمارة المسجدالحرام''': فوزیه حسین مطر، مکه، جامعة‌ام القری، 1406ق.
| |
| | |
| *'''التاریخ القویم''': محمد طاهر الکردی، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، 1420ق.
| |
| | |
| *'''دلائل النبوه''': البیهقی (درگذشت 458ق.)، به کوشش عبدالمعطی، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1405ق. | |
| | |
| *'''رحلة ابن بطوطه''': ابن بطوطه (درگذشت 779ق.)، به کوشش التازی، الرباط، المملکة المغربیه، 1417ق. | |
| | |
| *'''رحلة ابن جبیر''': محمد بن احمد (درگذشت 614ق.)، بیروت، دار مکتبة الهلال، 1986م.
| |
| | |
| *'''سفرنامه ناصر خسرو''': ناصر خسرو (درگذشت 481ق.)، تهران، زوّار، 1381ش.
| |
| | |
| *'''شفاء الغرام''': محمد الفاسی (درگذشت 832ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1421ق.
| |
| | |
| *'''العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین''': محمد الفاسی (درگذشت 832ق.)، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419ق.
| |
| | |
| *'''فی رحاب البیت العتیق''': محیی الدین احمد امام،اندلس، دار قرطبه.
| |
| | |
| *'''مرآة الحرمین''': ابراهیم رفعت پاشا (درگذشت 1353ق.)، قم، المطبعة العلمیه، 1344ق.
| |
| | |
| *'''مفرحة الانام فی تاسیس بیت الله الحرام''': زین العابدین بن نورالدین حسینی، به کوشش عمار عبودی نصار، تهران، مشعر، 1428ق.
| |
| | |
| *'''منائح الکرم''': علی بن تاج الدین السنجاری (درگذشت 1125ق.)، به کوشش المصری، مکه، جامعة‌ام القری، 1419ق.
| |
| | |
| *'''موسوعة مرآة الحرمین الشریفین''': ایوب صبری پاشا (درگذشت 1290ق.)، قاهره، دار الآفاق العربیه، 1424ق.
| |
| {{پایان}} | | {{پایان}} |
|
| |
| {{کعبه}}
| |
