ملتزم

کعبه

کعبه

نام‌ها

بیت العتیق • بیت الله • بیت الحرام • بیت المحرم • بیت المعمور

ارکان

رکن عراقی • رکن شامی • رکن حجرالاسود • رکن یمانی

اجزا

باب الکعبه • باب التوبه • پلکان خارجی کعبه • ناودان کعبه • پرده کعبه • پرده درون کعبه‌ • ستون‌های کعبه • پلکان داخلی کعبه • سقف کعبه • برقع • حزام • آویزه‌های کعبه • شاذروان • ملتزم • مستجار

پیشینه

بازسازی کعبه • تاریخ بازسازی درِ کعبه • مولد علی(ع)

متولیان

ابوخفاد اسدی • ابوطالب• عبدالله بن عبدالعزی • تمیم بن مر

مرتبط

طواف • حجر الاسود • حطیم • حجر اسماعیل • مقام ابراهیم • حجابت • بیت الضراح • خط آغاز طواف • کارگاه پرده‌بافی • شستشوی کعبه • ابرق • ازلام • استقسام •

ملتزم بخشی از دیوار شرقی کعبه که بین درِ کعبه و حجر الاسود قرار گرفته است. بنابر روایاتی، این مکان محل اعتراف به گناهان و استجابت دعا است و پیامبر اکرم(ص) صورت و دست‌های خود را در این قسمت دیوار قرار داده و دعا کرد.

بنابر روایات، حضرت آدم(ع)، هنگام طواف کعبه، در ملتزم به گناهان خویش اعتراف کرد و از آن پس این مکان از سوی خداوند محل اجابت دعا قرار گرفت.

مکان اعتراف به گناهان

بخشی از دیوار شرقی کعبه را ملتزم می‌نامند. این بخش بین حجر الاسود و درِ کعبه قرار دارد.

از پیامبر(ص) به نقل از ابن عباس نقل شده که ملتزم مکان استجابت دعا است. در روایات آمده است که حضرت آدم(ع) نیز در هنگام طواف کعبه در این مکان به گناهان خویش اعتراف کرد و از آن پس این مکان از سوی خداوند محل اجابت دعا قرار گرفته است.

روایت‌هایی نقل شده که پیامبر در این مکان صورت و سینه‌اش را به دیوار کعبه می‌گذاردند. امام علی نیز سفارش کرده، در ملتزم به گناهان خود اعتراف کنید.

واژه‌شناسی

درباره نام ملتزم، برخی گفته‌اند چون حاجیان در هنگام دعا به این قسمت می‌چسبند و ملتزم این قسمت می‌شوند، آن را چنین نامیدند. برخی نیز گفته‌اند که در زمان جاهلیت برای قسم خوردن و پیمان بستن به کنار این بخش از دیوار کعبه می‌آمدند و به سوگندی که می‌بستند ملتزم و پای‌بند بودند.

ملتزم و مستجار

اطلاعات بیشتر: مستجار در دیوار کعبه جای دیگری وجود دارد که به آن مستجار می‌گویند و در آنجا هم توصیه به دعا کردن شده است. مستجار پشت کعبه در ضلع غربی و فاصله رکن یمانی تا در مسدود شده کعبه را شامل می‌شود.

از آنجا که گاهی در منابع و روایات مستجار و ملتزم نام‌های یک مکان دانسته شده است، یا ملتزم نیز در دیوار پشت کعبه جانمایی شده است برخی بر آنند که ملتزم نیز همان مستجار است و در رکن یمانی قرار دارد.

جستارهای وابسته

• مستجار

منابع

• اخبار مکة فی قدیم الدهر و حدیثه‏، محمد بن اسحاق فاکهی، تحقیق عبدالملک ابن دهیش، مکه، مکتبه الاسدی، ۱۴۲۴ق.
• اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار، محمد بن عبدالله ازرقی، محقق: ملحس، رشدی صالح، بیروت، دار الاندلس، ۱۴۱۶ق.
• «پژوهشی درباره ملتزم»، محمدرضا نعمتی، مجله میقات حج، شماره ۴۳، فروردین ۱۳۸۲ش.
• شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، تقی الدین محمد فاسی، تحقیق لجنة من کبار العلماء و الادباء، بیروت، دار الکتب العلمیه، بی‌تا.
• العقد الثمین فی تاریخ البلد الأمین‏، محمد بن احمد فاسی، محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۹ق.
• المفصل فی تاریخ العرب قبل الإسلام، جواد علی، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۳۹۱ق/ ۱۹۷۶م.
• مکه در بستر تاریخ، نعمت الله صفری فروشانی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۸۶ش.
• موسوعة العتبات المقدسة، جعفر خلیلی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۷ق/ ۱۹۸۷م.
• وسائل الشیعة، محمد بن حسن شیخ حر عاملی، به تحقیق محمدرضا حسینی جلالی، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، ۱۴۱۶ق.