|
|
| (۴۹۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''عایشه''' سومین همسر [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] و دختر [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] است. عایشه جایگاهی با فضیلت نزد اهل سنت دارد. اختلافات او با [[امام علی(ع)]] و نقش او در جنگ جمل در مقابل علی(ع)، باعث شده مورد انتقاد شیعیان قرار گیرد.
| |
|
| |
|
| عایشه از زنان سرآمد صدر اسلام شناخته می‌شود که حافظ قرآن بوده و در زمینه های حدیثی و فقهی و سیاسی فعالیت می کرده است. از وی حدود بیش از دو هزار حدیث نقل شده است.
| |
|
| |
| اماکنی منسوب به عایشه در مدینه وجود دارد. مشهورترین آن، محل زندگی عایشه با پیامبر بوده که مدفن پیامبر است. ستونی در مسجدالنبی نیز به نام عایشه شناخته می‌شود. [[مسجد تنعیم]] در مکه نیز به نام عایشه مشهور بوده است. عایشه در کنار دیگر همسران پیامبر در بقیع دفن است.
| |
|
| |
| == زندگی‌نامه ==
| |
| عایشه دختر [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]]، از همسران پیامبر (ص) است.<ref>شناخت‌نامه حدیث، ص۱۴۷.</ref><ref>«بازپژوهشی در سنّ عایشه هنگام ازدواج با پیامبر»، ص۲۶.</ref> وی سومین همسر پیامبر (ص) می‌باشد که بعد از وفات حضرت خدیجه (س) و پس از ازدواج پیامبر (ص) با [[سوده]]، در سن هفت سالگی در مکه به عقد پیامبر (ص) درآمد و در سن نه سالگی به خانه پیامبر رفت.<ref>«تبیین نقش و جایگاه علمی عایشه بنت ابوبکر در حوزه علوم قرآن و حدیث براساس روایات و منابع تاریخی»، ص۴۸.</ref> در سن عایشه هنگام ازدواج با پیامبر اختلاف است.<ref>الطبقات الکبری، ج۸، ص۴۶ و ص۴۷.</ref>.<ref>شناخت‌نامه حدیث، ص۱۴۷.</ref>.<ref>تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، ج۳۵، ص۲۲۷.</ref> محققان گفته‌اند مورخان عمدتاً معتقدند وی در زمان ازدواج، شش یا نه سال داشته است.<ref>ص۲۵.</ref> اما برخی گزارش‌ها دلالت دارد که عایشه در سن ۱۷ تا ۲۰ سال با پیامبر ازدواج کرد.<ref>«بازپژوهشی در سنّ عایشه هنگام ازدواج با پیامبر»، ص۳۷.</ref> عایشه در سال ۵۷ق یا ۵۸ق.<ref>«بازپژوهشی در سنّ عایشه هنگام ازدواج با پیامبر»، ص۲۷.</ref>.<ref>شناخت نامه حدیث، ص۱۴۸.</ref><ref>تاریخ پیامبر اسلام، ص۵۸.</ref> یا ۵۹ق درگذشت<ref>نقش عایشه در تاریخ اسلام، ج۱ ص۴۶.</ref> و نماز بر او را [[ابوهریره]] خواند.<ref>دانشنامه بقیع شریف، ص۴۴۹.</ref>
| |
|
| |
| '''اختلاف با امام علی (ع)'''
| |
|
| |
| عایشه پس از پیامبر (ص) در زمان خلافت پدرش ابوبکر و پس از وی در زمان حکومت عمر، و حتی نیمهٔ اول از خلافت عثمان، از طرفداران جدی حکومت وقت به‌شمار می‌رفت.<ref>نقش عایشه در تاریخ اسلام، ج۱، ص۴۵.</ref> وی در نیمه دوم خلافت عثمان از او ناراضی شد، ولی پس از قتل عثمان خونخواه او شد و در [[جنگ جمل]] در مقابل امام علی شرکت داشت.<ref>شناخت‌نامه حدیث، ص۱۴۷.</ref> عایشه در جنگ جمل شکست خورد و امام علی(ع) او را با احترام به مدینه بازگردانید.<ref>نقش عایشه در تاریخ اسلام، ج۱، ص۴۶.</ref>.<ref>دانشنامه امیرالمؤمنین بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۴، ص۴۱۵.</ref> از این تاریخ تا شهادت امام علی، عایشه در مدینه سکونت گزید و پای از آن بیرون ننهاد.<ref>نقش عایشه در تاریخ اسلام، ج۱، ص۴۶.</ref> عالمان شیعه به دلیل مواضع تند عایشه در مقابل علی به ویژه نقشش در جنگ جمل او را نکوهش کرده‌اند.<ref>دانشنامه بقیع شریف، ص۴۴۹.</ref> همچنین گفته شده عایشه مانع خاک‌سپاری [[امام حسن مجتبی(ع)|امام حسن(ع)]] در کنار پیامبر گردید.<ref>دانشنامه امیرالمؤمنین بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۴، ص۴۱۵.</ref>
| |
|
| |
| == جایگاه ==
| |
| عایشه از چهره‌های سرشناس در زمینه‌های مختلف سیاسی، کلامی، حدیثی و فقهی در زمان صدر اسلام به شمار می‌رود.<ref>«تبیین نقش و جایگاه علمی عایشه بنت ابوبکر در حوزه علوم قرآن و حدیث براساس روایات و منابع تاریخی»، ص۴۲.</ref> درباره عایشه گفته شده وی فقیه،<ref>تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، ج۳۵، ص۲۳۳ تا ص۲۳۵.</ref> ادیب<ref>شناخت‌نامه حدیث، ص۱۴۸.</ref> حافظ قرآن<ref>«تبیین نقش و جایگاه علمی عایشه بنت ابوبکر در حوزه علوم قرآن و حدیث براساس روایات و منابع تاریخی»، ص۴۳.</ref> و زنی سخنران<ref>دانشنامه امیرالمؤمنین بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۴، ص۵۱۳.</ref> و تیزهوش بوده<ref>نقش عایشه در تاریخ اسلام ج۱، ص۴۷.</ref> و حافظه‌ای نیرومند<ref>«تبیین نقش و جایگاه علمی عایشه بنت ابوبکر در حوزه علوم قرآن و حدیث براساس روایات و منابع تاریخی»، ص۴۸.</ref> داشته است. اهل سنت فضایل زیادی بر او نوشته‌اند.<ref>دانشنامه بقیع شریف، ص۴۴۹.</ref><ref>تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، ج۳۵، ص۲۳۳ تا ص۲۳۵.</ref>.<ref>سیر أعلام النبلاء، ج۲، ص۱۴۰ و ص۱۴۱.</ref> وی روایات بسیاری از رسول اکرم (ص) نقل کرده و در شمار مکثرین حدیث قرار گرفته است؛<ref>«تبیین نقش و جایگاه علمی عایشه بنت ابوبکر در حوزه علوم قرآن و حدیث براساس روایات و منابع تاریخی»، ص۴۲.</ref> چنان‌که گفته شده بعد از رحلت پیامبر(ص) وی مرجع علمی صحابیان بوده است..<ref>«تبیین نقش و جایگاه علمی عایشه بنت ابوبکر در حوزه علوم قرآن و حدیث براساس روایات و منابع تاریخی»، ص۴۲.</ref> .<ref>تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، ج۳۵، ص۲۳۳ تا ص۲۳۵.</ref><ref>شناخت‌نامه حدیث، ص۱۴۸.</ref> روایات عایشه، در همه صحاح اهل‌سنت، ذکر شده‌اند. او پس از [[ابوهریره]] و ابن عمر، بیشترین حجم روایات را از پیامبر(ص) نقل کرده است. شمار احادیث او را بیش از دو هزار حدیث دانسته‌اند.<ref>شناخت‌نامه حدیث، ص۱۴۹.</ref>
| |
|
| |
| در حدیثی از عایشه نقل شده است که پیامبر به بقیع می‌رفت و برای مدفونان آن طلب استغار می‌کرد.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، جعفریان، ص۳۴۷.</ref>
| |
|
| |
| == مسجد تنعیم ==
| |
| {{اصلی|مسجد تنعیم}}
| |
| مسجد تنعیم از مکانهایی است که به عنوان میقات عمره مفرده معین شده است. زمانی این مسجد به نام مسجد عایشه هم شهرت یافت؛ زیرا رسول خدا (ص) به او دستور داده بود تا از این محل مُحْرِم شود. کتیبه‌ای برجای‌مانده است که بازسازی این مسجد را در سال ۳۱۰ توسط مقتدر عباسی نشان می‌دهد. در این کتیبه نام مسجد، مسجد عائشه آمده است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۷۲.</ref>
| |
|
| |
| == حجره شریفه ==
| |
| {{اصلی|حجره رسول‌الله}}
| |
| طبق نظر مشهور، مدفن پیامبر(ص) در حجره عایشه (محل زندگی پیامبر با عایشه) در [[مسجد النبی]] است. بعدها [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] و عمر بن خطاب، خلیفه دوم، هم در همانجا دفن شدند.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۷۸.</ref>
| |
|
| |
| == استوانه عایشه ==
| |
| {{اصلی|ستون عایشه}}
| |
| این ستون از ستون‌های روضة النبی است که از سوی منبر پیامبر (ص) و قبر شریف رسول خدا (ص) ستون سوم به شمار می‌آید.<ref>دانشنامه حج و حرمین شریفین، ص۳۸۰.</ref> و کنار محراب فعلی قرار دارد. به دیگر سخن، استوانه عایشه وسط استوانه‌های اصلی قرار دارد و میان آن تا منبر پیامبر (ص) دو ستون و میان آن و قبر شریف نیز دو ستون و نیز میان قبله تا محراب کنونی دو ستون فاصله است و از هر طرف سومین ستون به شمار می‌آید و در کنار ستون توبه و سَریر قرار دارد. در وجه نام‌گذاری آن اختلاف است. مشهور آن است که چون عایشه درباره فضیلت نماز گزاردن کنار آن روایتی از پیامبر (ص) گزارش کرده، به این نام خوانده شده است. شاید هم به این سبب باشد که عایشه از آن خبر داده و مکانش را معین کرده است.<ref>دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۲، ص۳۸۱.</ref><ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۶۴.</ref>
| |
|
| |
| == بقعه عایشه در بقیع ==
| |
| عایشه بنا به وصیت خود در بقیع و در کنار سایر زنان پیامبر دفن شد.<ref>نقش عایشه در تاریخ اسلام، ج۱، ص۴۶.</ref>.<ref>«خفتگان در بقیع (۱۳)»، ص۴۹.</ref> مقبره اش در نزدیکی مقبره مزار جابر بن عبدالله است.<ref>دانشنامه بقیع شریف، ص۱۵۴.</ref> یکی از پادشاهان عثمانی به نام سلطان سلیمان خان بن سلیم شاه در سال ۹۵۰ق بقعه و مرقد عایشه را مرمت کرد و توسعه داد.<ref>دانشنامه بقیع شریف، ص۴۴۹.</ref> یکی از سیاحان ترک در دوره عثمانی که به بقیع سفر کرده به نام اولیا چلپی در سفرنامه خود گزارشی از بقعه عایشه آورده است.<ref>دانشنامه بقیع شریف، ص۱۵۴.</ref>
| |
|
| |
| == پانویس ==
| |
| {{پانویس}}
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
|
| |
| * آثار اسلامی مکه و مدینه، جعفریان، رسول، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش.
| |
| * تاریخ پیامبر اسلام، محمد، آیتی، محمد ابراهیم، تجدیدنظر و اضافات: گرجی، ابوالقاسم، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۹۱ش
| |
| * تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، حافظ مزی، یوسف بن عبد الرحمن، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۴۰۶ق.
| |
| * «تبیین نقش و جایگاه علمی عایشه بنت ابوبکر در حوزه علوم قرآن و حدیث براساس روایات و منابع تاریخی»، قاسم‌زاده، افتخار، فقه و تاریخ تمدّن، شماره ۲، ۱۴۰۱ش.
| |
| * «خفتگان در بقیع (۱۳)»، نوایی، علی اکبر، میقات حج، شماره ۷۹، بهار 1391ش.
| |
| * دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۲، سامانی، سید محمود،
| |
| * دانشنامه بقیع شریف، نوری، محمد، قم، صحیفه خرد، ۱۳۹۴ش.
| |
| * دانشنامه امیرالمؤمنین بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، محمدی ری‌شهری، محمد، مترجم: مسعودی، عبدالهادی، قم، دار الحدیث، ۱۳۸۹ش
| |
| * سیر أعلام النبلاء، ذهبی، محمد بن احمد، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۴۱۴ق.
| |
| * شناخت‌نامه حدیث، محمدی ری‌شهری، محمد، قم، دار الحدیث، ۱۳۹۷ش.
| |
| * «بازپژوهشی در سنّ عایشه هنگام ازدواج با پیامبر»، جلالی لیقوان، رضا، میرسپاه، اکبر، تاریخ اسلام در آیینه پژوهش، شماره ۲، سال پانزدهم، پاییز و زمستان ۱۳۹۷ش.
| |
| * الطبقات الکبری، ابن سعد، محمد بن سعد، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۰ق.
| |
| * نقش عایشه در تاریخ اسلام، عسکری، مرتضی، مترجم: سردارنیا، عطاء محمد، مؤسسه علمی فرهنگی علامه عسکری، ۱۳۹۰ش.
| |
| {{منابع}}
| |
| {{پایان}}
| |
