مسجد مشربه ام ابراهیم: تفاوت میان نسخه‌ها

Heidar (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
Heidar (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۳۱: خط ۳۱:
| طول جغرافیایی = 39.632719
| طول جغرافیایی = 39.632719
| توضیح نقشه =  
| توضیح نقشه =  
}}'''مسجد مَشرَبه اُم اِبراهیم''' از مساجد [[مدینه]] است که محدوده آن در اصل بستانی بوده که عالمی یهودی به نام مُخَیریق پس از ایمان به اسلام آن را به رسول خدا(ص) اختصاص داده بود. ابراهیم پسر [[رسول خدا(ص)]] است که مشربه ام ابراهیم به علت سکونت مادر ایشان «ماریه قبطیه» در این مکان، اینچنین نام‌گزاری شده است. در روایات، نماز خواندن در این مکان توصیه شده.  
}}'''مسجد مَشرَبه اُم اِبراهیم''' از مساجد [[مدینه]] است که محدوده آن در اصل بستانی بوده که عالمی یهودی به نام [[مخیریق|مُخَیریق]] پس از ایمان به اسلام آن را به [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(ص)]] بخشیده بود. ابراهیم پسر رسول خدا(ص) بود که مشربه ام ابراهیم به علت سکونت مادر ایشان «ماریه قبطیه» در این مکان، بدین نام نام‌گذاری شده است. در روایات، نماز خواندن در این مکان توصیه شده است.  


اولین بار وجود مسجد در مکان مشربه ام ابراهیم در قرن نهم قمری گزارش شده و محدوده اطراف مسجد در سال هاى اخیر به صورت گورستانى براى دفن اموات در آمده و مسؤولان حکومتى هم براى حفاظت گورستان و محل مسجد، این مکان را دیوار کشى کرده‌اند.  
اولین بار وجود مسجد در مکان مشربه ام ابراهیم در قرن نهم قمری گزارش شده و محدوده اطراف مسجد در سال هاى اخیر به صورت گورستانى براى دفن اموات درآمده و اطراف آن دیوارکشی شده است.  


== نام ==
== نام ==
'''مسجد مَشرَبه اُم اِبراهیم'''، با نام مشربه<ref name=":0">مغانم المطابة فی معالم طابة، ج2، ص547.</ref> نیز شناخته می‌شود. ابراهیم پسر [[رسول خدا(ص)]] است که مشربه ام ابراهیم به علت سکونت مادر ایشان «ماریه قبطیه» در این مکان، اینچنین نام‌گزاری شده است.<ref>أقضية رسول الله(ص)، ص۱۰۳.</ref> ابراهیم نیز در سال نهم هجرت در همین مکان به دنیا آمد(او در خردسالی فوت شده است).<ref>إمتاع الأسماع، ج۵، ص۳۳۵.</ref>   
'''مسجد مَشرَبه اُم اِبراهیم'''، با نام مشربه<ref name=":0">مغانم المطابة فی معالم طابة، ج2، ص547.</ref> نیز شناخته می‌شود. ابراهیم، پسر رسول خدا که در خردسالی درگذشت، در سال نهم هجرت در همین مکان به دنیا آمده بود.<ref>إمتاع الأسماع، ج۵، ص۳۳۵.</ref> و مادرش ماریه قبطیه در این مکان ساکن بود و به این علت اینجا را مشربه ام ابراهیم نامیدند.<ref name=":1">أقضية رسول الله(ص)، ص۱۰۳.</ref> بنابر گزارشی پیامبر(ص) به علت حسادت و بد رفتاری برخی زنانش، ماریه را به این مکان منتقل کرده بود.<ref>الطبقات الكبرى، ج8، ص212.</ref>   


== مکان ==
== مکان ==
مسجد مشربه ام ابراهیم در منطقه قبا و شمال [[مسجد بنی قریضه]] قرار دارد.<ref>إثارة الترغيب والتشويق، ج۲، ص۷۲.</ref> مکان این مسجد، در اصل بستانی بود متعلق به شخصی به نام مُخَیریق که عالمی یهودی بود<ref>مغازی، ج1، ص262 و 263 و 378</ref> او پس از ایمان به اسلام آن را به رسول خدا(ص) اختصاص داده بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%86%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B7%D8%A7%D8%A8%D9%87.pdf&page=412 مغانم المطابة فی معالم طابة، ص412.] ؛  انساب الاشراف، ج1، ص339 و 379.</ref>
مسجد مشربه ام ابراهیم در منطقه [[قبا]] و شمال [[مسجد بنی قریضه|مسجد بنی قریظه]] قرار دارد.<ref>إثارة الترغيب والتشويق، ج۲، ص۷۲.</ref> مکان این مسجد، در اصل بستانی بود متعلق به شخصی به نام مُخَیریق که عالمی یهودی بود.<ref>مغازی، ج1، ص262 و 263 و 378</ref> او پس از ایمان به اسلام آن را به رسول خدا(ص) بخشیده بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمغانم_المطابه.pdf&page=412 مغانم المطابة فی معالم طابة، ص412.] ؛  انساب الاشراف، ج1، ص339 و 379.</ref>


== اهمیت بنا و پیشینه ==
== اهمیت و پیشینه ==
پیامبر(ص) در مشربه ام ابراهیم نماز خوانده است<ref>الدرة الثمينة في أخبار المدينة، ص۱۲۷.</ref> و [[امام صادق(ع)]] در روایتی به نماز خواندن در این مکان توصیه دارد، زیرا آنجا مسکن دوم پیامبر خدا و محل نماز او است.<ref>الکافى، ج4، ص560 ، کتاب الحج باب اتیان المشاهد و قبور الشهدا.</ref>
مشربه ام ابراهیم محل سکونت پیامبر(ص)<ref name=":1" /> و مطابق برخی گزارشها محل عبادت او نیز بوده است.<ref>الدرة الثمينة في أخبار المدينة، ص۱۲۷.</ref> [[امام صادق(ع)]] در روایتی به نماز خواندن در این مکان توصیه کرده، زیرا آنجا مسکن دوم پیامبر خدا و محل نماز او است.<ref>الکافى، ج4، ص560 ، کتاب الحج باب اتیان المشاهد و قبور الشهدا.</ref>


[[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] در مشربه ام ابراهیم در حالی که اصحاب در اطرافشان بودند، سخنانی درباره [[امام علی(ع)]] و ولایت ایشان بیان کرده است.<ref>إثبات الهداة بالنصوص والمعجزات، ج۲، ص۱۰۱؛ الأمالی، ص۱۷۳.</ref>
[[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] در مشربه ام ابراهیم در حالی که اصحاب در اطرافشان بودند، سخنانی درباره [[امام علی(ع)]] و ولایت ایشان بیان کرده است.<ref>إثبات الهداة بالنصوص والمعجزات، ج۲، ص۱۰۱؛ الأمالی، ص۱۷۳.</ref>
نقل است که در پی زیاده خواهی برخی [[زنان پیامبر(ص)]] از غنائم [[غزوه خیبر|خیبر]] و ایجاد ناراحتی، پیامبر از سوی خدا امر شد به دوری از آنها شد و 29 روز در مشربه ام ابراهیم ساکن شد و سپس آیه تخییر(آیه 28 سوره احزاب) نازل شد.<ref>تفسیر صافی، ج4، ص185.</ref>


== تاریخچه بنا ==
== تاریخچه بنا ==
محدوده مسجد مشربه ام ابراهیم تا قبل از قرن نهم هجری با نام مشربه ام ابراهیم شناخته می‌شده و اثری از وجود مسجد در منابع وجود ندارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=218 مساجد الاثریه، ص218.]</ref> محمد فیروزآبادی محقق مدینه متوفی 817قمری، مسجد را در منطقه قُبا در موضعی که به «الدشت» معروف بود، در میان نخل های قبیله «اشراف القواسم»{{یادداشت|قبلیه ای است از فرزندان قاسم بن ادریس بن جعفر که برادر امام حسن عسکری(ع) بوده است.}} دیده که طول آن ده ذراع و عرض آن نه ذراع بدون بنا و دیوار بوده و محدوده آن سنگ‌چینی شده بود.<ref name=":0" />[[پرونده:مسحد مشربه ام ابراهیم.mp4|بندانگشتی|ببینید: آشنایی یا وقایع مربوط به مشربه ام ابراهیم]]در ادامه قرن نهم و در قرن دهم قمری منابع متعددی به وجود مسجد در این مکان اشاره دارند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=219 مساجد الاثریه، 218 و 219.]</ref> علی سمهودی مدینه شناس مدینه (م.911ق.) وضعیت مسجد را مطابق با مشاهدات فیروزآبادی توصیف میکند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=177 وفاء الوفاء، ص177]</ref> به مطابق نقلی از کتاب [[الجواهر الثمینه فی محاسن المدینه (کتاب)|جواهرالثمینه فی محاسن المدینه]]، در قرن دهم در مکان مشربه ام ابراهیم مسجدی موجود بوده است.<ref>الجواهر الثمينة في محاسن المدنية، ص۱۶۰.</ref>


در قرن یازدهم با ذکر عنوان مسجد برای این بنا، طول آن چهارده ذراع و عرض آن یازده ذراع توصیف شده است و از قرن چهاردهم قمری در محدوده اطراف مسجد مقبره‌هایی برای دفن اموات گزارش شده و دیواری دور محدوده مسجد وجود داشته است. در سال هاى اخیر، بعضى از مردم، این محل را به صورت گورستانى براى دفن اموات خود در آورده اند و مسؤولان حکومتى هم براى حفاظت گورستان و محل مسجد، این مکان را دیوار کشى کرده اند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=219 مساجد الاثریه، ص219.]</ref>
محدوده مسجد مشربه ام ابراهیم تا قبل از قرن نهم هجری با نام مشربه ام ابراهیم شناخته می‌شد و مسجدی در آنجا وجود نداشت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمساجد_الاثریه.pdf&page=218 مساجد الاثریه، ص218.]</ref> از قرن نهم، منابع از مسجد مشربه ام ابراهیم یاد کرده‌اند. [[محمد فیروزآبادی]] (م.817ق.)، تاریخ‌نگار مدینه، از این مسجد یاد کرده و طول آن را ده ذراع و عرض آن را نه ذراع دانسته است. به گفته او مسجد بنا و دیواری نداشت.<ref name=":0" />
 
در ادامه قرن نهم و در قرن دهم قمری منابع متعددی به وجود مسجد در این مکان اشاره دارند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:المساجد_الاثریه.pdf&page=219 مساجد الاثریه، 218 و 219.]</ref> از جمله [[علی بن عبدالله سمهودی|علی سمهودی]] مدینه‌شناس مدینه در قرن هشتم (م.911ق.)<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:وفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=177 وفاء الوفاء، ص177]</ref> و محمد کبریت (م.1070ق.) در قرن یازدهم از این مسجد یاد کرده‌اند.<ref>الجواهر الثمينة في محاسن المدنية، ص۱۶۰.</ref>
 
در قرن چهاردهم قمری در محدوده اطراف مسجد قبرستانی ایجاد شد. امروزه مسجدی که در این مکان وجود داشت از میان رفته و اطراف آن دیوار کشى شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:المساجد_الاثریه.pdf&page=219 مساجد الاثریه، ص219.]</ref>


== تصاویر قدیمی مسجد ==
== تصاویر قدیمی مسجد ==
<gallery>
<gallery mode="packed" heights="150px">
پرونده:مسجد مشربه ام ابراهیم 2.jpg
پرونده:مسجد مشربه ام ابراهیم 2.jpg
پرونده:مسجد مشربه ام ابراهیم 3.jpg
پرونده:مسجد مشربه ام ابراهیم 3.jpg
خط ۶۱: خط ۶۶:


== پانویس ==
== پانویس ==
<references />
{{پانویس}}


== منابع ==
== منابع ==
خط ۷۷: خط ۸۲:
*'''انساب الاشراف'''، احمد بن یحیی بلاذری، بیروت، اعلمی، بی‌تا.
*'''انساب الاشراف'''، احمد بن یحیی بلاذری، بیروت، اعلمی، بی‌تا.
*'''المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''،‌ عبدالعزیز بن عبدالرحمن کعکی،‌ جزء الرابع، بیروت، 2011.
*'''المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''،‌ عبدالعزیز بن عبدالرحمن کعکی،‌ جزء الرابع، بیروت، 2011.
*'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}
*'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
<references group="یادداشت" />
*'''التفسير الصافي'''، الفيض الكاشاني، تهران، مکتبة الصدر، 1374ش.
*'''الطبقات الكبرى'''، ابن سعد، بیروت، دارصادر، بی‌تا.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}
[[رده:مسجدهای مدینه]]
[[رده:مسجدهای مدینه]]