پرش به محتوا

مسجد روحاء: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
Heidar (بحث | مشارکت‌ها)
صفحه‌ای تازه حاوی «{{جا:ویرایش}} == مکان == {{جعبه اطلاعات پدیده‌های طبیعی | عنوان = مسجد روحاء | تصویر = مسجد بئر الروحاء.jpg | اندازه تصویر = | پیوند تصویر = | توضیح تصویر = | نوع = | نام‌های دیگر = سجسج. | وبگاه = | مکان = جنوب غربی مدینه، در وادی روحاء. | طول = | عرض = | مساح...» ایجاد کرد
 
Heidar (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|ماه=[[خرداد]]|روز=[[۲۰]]|سال=[[۱۴۰۴]]|کاربر=Heidar  }}
[[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]]
== مکان ==
{{جعبه اطلاعات پدیده‌های طبیعی
{{جعبه اطلاعات پدیده‌های طبیعی
| عنوان = مسجد روحاء
| عنوان = مسجد روحاء
خط ۱۱: خط ۶:
| توضیح تصویر =  
| توضیح تصویر =  
| نوع =  
| نوع =  
| نام‌های دیگر = سجسج.
| نام‌های دیگر = مسجد شرف الروحاء، مسجد غزاله
| وبگاه =  
| وبگاه =  
| مکان = جنوب غربی [[مدینه]]، در وادی روحاء.
| مکان = جنوب غربی [[مدینه]]، در وادی روحاء.
خط ۳۰: خط ۲۵:
| بزرگ‌داشته شده نزد =  
| بزرگ‌داشته شده نزد =  
| یاد شده در =  
| یاد شده در =  
| ویژگی یاد شده در متون مذهبی = نوشیدن حضرت محمد(ص) از آب آن و نماز خواندن کنار آن، نماز خواندن حضرت موسی(ص) کنار آن.
| ویژگی یاد شده در متون مذهبی = از پیامبر نقل شده که حضرت موسی(ع) در این وادی نماز خوانده و گفته شده هفتاد پیامبر در این محل نماز خوانده‌اند.
| باورها =  
| باورها =  
| اسطوره‌ها =  
| اسطوره‌ها =  
| احکام =  
| احکام =  
| آیین‌ها =  
| آیین‌ها =  
| وقایع تاریخی = به باور برخی، جنگ [[امام علی(ع)]] با جنیان در محل این چاه بوده است.
| وقایع تاریخی = نمازخواندن پیامبر(ص) در روحاء
| توصیه‌های مذهبی =  
| توصیه‌های مذهبی =  
| گفته‌های مشهور =  
| گفته‌های مشهور =  
خط ۴۱: خط ۳۶:
| طول جغرافیایی = 39.161775
| طول جغرافیایی = 39.161775
| عرض جغرافیایی = 24.078117
| عرض جغرافیایی = 24.078117
}}مسجد روحاء، در وادیی به همین نام، در ۷۴ کیلومتری جنوب غربی [[مدینه]] قرار داشته است.<ref>اسد الغابه، ج1، ص232، 618، «پاورقی»؛ سبل الهدی، ج3، ص175؛ معالم الاثیرة، ص131.</ref> این وادی، به سبب وجود چاه‌های پرشمار<ref>وفاء الوفا، ج3، ص165؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص814.</ref> و نیز داشتن هوای مناسب<ref>وفاء الوفا ج4، ص90.</ref> از [[رباط|منزلگاه‌های]] مورد توجه کاروان‌ها، میان [[مکه]] و مدینه بوده است.<ref>سفرنامه سیف الدوله، ص139، «پاورقی»؛ سفرنامه میرزا محمد حسین، فراهانی، ص218.</ref>
}}
 
'''مسجد رُوحاء''' در ۷۴ کیلومتری جنوب غربی [[مدینه]] قرار دارد. مسجد روحاء به نام مسجد شرف الروحاء نیز شناخته شده است. پیامبر(ص) در روحاء نماز خوانده و از آن حضرت نقل شده که [[حضرت موسی(ع)]] در این مکان نماز خوانده است. در اوایل قرن 14 قمری اشاره ای به وجود دو مسجد روحاء در این منطقه شده است.
 
== مکان ==
'''مسجد رُوحاء''' در وادی‌ای به همین نام، در ۷۴ کیلومتری جنوب غربی [[مدینه]] قرار داشته است.<ref name=":4">اسد الغابه، ج1، ص232، 618، «پاورقی»؛ سبل الهدی، ج3، ص175؛ معالم الاثیرة، ص131.</ref> این وادی، به سبب وجود چاه‌های پرشمار<ref>وفاء الوفا، ج3، ص165؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص814.</ref> و نیز داشتن هوای مناسب<ref>وفاء الوفا ج4، ص90.</ref> از منزلگاه‌های (محل استراحت و اقامت) کاروان‌ها در مسیر [[مکه]] و مدینه بوده است.<ref>سفرنامه سیف الدوله، ص139، «پاورقی»؛ سفرنامه میرزا محمد حسین، فراهانی، ص218.</ref>


== نام ==
== نام ==
وادي الروحاء : « ويعرف اليوم بوادي بني سالم » . وعن مسجد الروحاء يقول : « ويعرف الآن بمسجد الغزالة »<ref>المدينة المنورة بين الأدب والتاريخ، ص۹۷.</ref>
امروزه وادی روحاء به نام وادی بنی سالم شناخته می‌شود<ref name=":0" /> و مسجد روحاء به نام مسجد شرف الروحاء نیز شناخته شده.<ref name=":1">موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب، ج ۴، ص۳۷۲.</ref> برخی نام مسجد غزاله را نیز مطرح کرده‌اند.<ref name=":0">المدينة المنورة بين الأدب والتاريخ، ص۹۷.</ref> امروزه مسجدی با نام مسجد غزاله در چند صد متری غرب منطقه روحاء وجود دارد.<ref>موقعیت [https://www.google.com/maps/place/Masjed+Rowha/@24.0783617,39.1610201,241m/data=!3m1!1e3!4m14!1m7!3m6!1s0x15be9144b63d74ad:0x376e7be7d98d9e43!2z2YXZiNi22Lkg2YXYs9is2K8g2KfZhNi62LLYp9mE2Kk!8m2!3d24.0888267!4d39.098471!16s%2Fg%2F11h748xjd7!3m5!1s0x15be8fe69ab011bf:0xec096809bee68e89!8m2!3d24.0782758!4d39.1614828!16s%2Fg%2F1pp2vlnq7?entry=ttu&g_ep=EgoyMDI1MDYwNC4wIKXMDSoASAFQAw%3D%3D مسجد روحاء] در مقایسه با [https://www.google.com/maps/place/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF+%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B2%D8%A7%D9%84%D8%A9+(%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%B5%D8%B1%D9%81)%E2%80%AD/@24.0888687,39.0980975,119m/data=!3m1!1e3!4m14!1m7!3m6!1s0x15be9144b63d74ad:0x376e7be7d98d9e43!2z2YXZiNi22Lkg2YXYs9is2K8g2KfZhNi62LLYp9mE2Kk!8m2!3d24.0888267!4d39.098471!16s%2Fg%2F11h748xjd7!3m5!1s0x15be90eb6136ca01:0x83e55681978ac396!8m2!3d24.0888497!4d39.0982178!16s%2Fg%2F11f0l1fffv?entry=ttu&g_ep=EgoyMDI1MDYwNC4wIKXMDSoASAFQAw%3D%3D مسجد غزاله] در غرب آن.</ref>


== ویژگی‌های مکان ==
== ویژگی‌های مکان ==
واقدی (م.۲۰۷ق)، به نمازخواندن پیامبر(ص) در روحاء تصریح کرده است.<ref name=":2">المغازی، ج1، ص46-47؛ امتاع الاسماع، ج1، ص92.</ref>
واقدی (م.۲۰۷ق)، به نمازخواندن پیامبر(ص) در روحاء تصریح کرده است.<ref name=":2">المغازی، ج1، ص46-47؛ امتاع الاسماع، ج1، ص92.</ref> از پیامبر نقل شده که [[حضرت موسی(ع)]] در این وادی نماز خوانده و گفته شده هفتاد پیامبر در این محل نماز خوانده‌اند.<ref>إثارة الترغيب والتشويق، ج1، ص141؛ الروض المعطار فی خبر الاقطار، ب2، ص277.</ref> مسلمانان بعدها، همین‌جا یا جایی در نزدیکی آن را به مسجد شرف الروحاء تبدیل کردند.<ref>وفاء الوفاء، ج4، ص83-84؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص814.</ref>
 
در نقل نبوی(ص)، از عبور کردن و نماز خواندن [[حضرت موسی(ع)]] در اینجا یاد شده و گفته شده هفتاد پیامبر بزرگ در این محل نماز خوانده‌اند.<ref>إثارة الترغيب والتشويق، ج1، ص141.</ref> مسلمانان بعدها، همین‌جا یا جایی در نزدیکی آن را به مسجد شرف الروحاء تبدیل کردند.<ref>وفاء الوفاء، ج4، ص83-84؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص814.</ref>
 
 
 
 
 
 


== سه مسجد روحاء در یک منطقه ==
ایوب صبری پاشا، محقق مدینه (متوفی 1308قمری) اشاره‌ای به وجود دو مسجد در این منطقه کرده. او مسجد روحاء را بزرگ و مسجد شرف الروحاء را کوچک و محل نماز [[پیامبر(ص)]] توصیف کرده است.<ref name=":1" /> تطبیق آنچه او نقل کرده با مساجد روحاء امروزی ممکن نیست زیرا امروزه سه مسجد روحاء شناخته شده در نزدیک هم وجود دارد.<ref name=":3">تصاویر و اطلاعات جغرافیایی [https://www.google.com/maps/place/Rawha+mosque/@24.0732433,39.1637921,1071m/data=!3m2!1e3!4b1!4m6!3m5!1s0x15be8fe7f5e1c91f:0xa0160c2e14e1cba2!8m2!3d24.0732433!4d39.1637921!16s%2Fg%2F1jglxcdbw?entry=ttu&g_ep=EgoyMDI1MDYwOS4xIKXMDSoASAFQAw%3D%3D گوگل مپ]</ref>


در طرف راست جاده ای که از مدینه خارج می‌شود، [[چاه روحاء|چاه تاریخی روحاء]] قرار دارد و در اطراف آن دو مسجد جای گرفته است. یکی مسجد تازه تاسیس شده با دو مناره است که در نزدیک جاده قرار دارد، دیگری مسجدی قدیمی و نزدیک‌تر به چاه است. در طرف چپ جاده، مسجدی بزرگ با معماری جدید در میان منطقه مسکونی روحاء با یک مناره قرار دارد.<ref name=":3" />


== تصاویر ==
<gallery mode="packed" heights="150">
پرونده:مسجد روحاء1.png|مسجد قدیمی روحاء در سمت راست جاده
پرونده:مسجد روحاء2.png|مسجد جدید در سمت راست جاده با دو مناره
پرونده:مسجد روحاء4.png|مسجد روحاء در سمت چپ جاده
پرونده:مسجد روحاء3.png|تصویر هوایی سه مسجد روحاء
</gallery>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۶۷: خط ۶۹:
*'''إثارة الترغيب والتشويق (ويليه زيارة بيت المقدس لابن تيمية)'''، محمد بن اسحاق الخوارزمی، مکه، مکتبه نزار، 1418ق.
*'''إثارة الترغيب والتشويق (ويليه زيارة بيت المقدس لابن تيمية)'''، محمد بن اسحاق الخوارزمی، مکه، مکتبه نزار، 1418ق.
*'''المدينة المنورة بين الأدب والتاريخ'''، عاصم حمدان، مدینه، نادی المدینه، 1412ق.
*'''المدينة المنورة بين الأدب والتاريخ'''، عاصم حمدان، مدینه، نادی المدینه، 1412ق.
 
*'''روض المعطار فی خبرالاقطار'''، محمد بن عبدالمنعم حمیری، بیروت، مکتبة لبنان، 1984م.
*'''احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم'''، محمد بن احمد المقدسی ( -۳۸۰ق.)، قاهره، مکتبه مدبولی، ۱۴۱۱ق.
*'''موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب'''، ایوب صبری پاشا، قاهره، دارالآفاق العربیه، 1424ق.
*'''الازمنة و الامکنه'''، احمد المرزوقی ( -۴۲۱ق.)، به کوشش المنصور، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق.
*'''اسد الغابه فی معرفه الصحابه'''، علی بن محمد ابن الاثیر، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق.
*'''اسد الغابه فی معرفه الصحابه'''، علی بن محمد ابن الاثیر (۵۵۵-۶۳۰ق.)، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق.
*'''سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد'''، محمد بن یوسف الشمس الشامی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق.
*'''امتاع الاسماع بما للنبی من الاحوال و الاموال و الحفدة و المتاع'''، احمد بن علی المقریزی ( -۸۴۵ق.) به کوشش محمد عبدالحمید النمیسی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۰ق.
*'''البدایه و النهایه فی التاریخ'''، اسماعیل بن عمر بن کثیر (۷۰۰-۷۷۴ق.)، بیروت، مکتبه المعارف، ۱۴۱۱ق.
*'''تاریخ المدینة المنورة'''، عمر بن شبه النمیری ( -۲۶۲ق.)، به کوشش شلتوت، قم، دارالفکر، ۱۴۱۰ق.
*'''تذکرة بالاخبار عن اتفاقات الاسفار'''، محمد بن احمد بن جبیر ( -۶۱۴ ق.)، ابوظبی، بیروت، المؤسسة العربیة دارالسویدی، ۲۰۰۸ م.
*'''حجاز در صدر اسلام'''، صالح احمد العلی، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، انتشارات مشعر، ۱۳۷۵ش.
*'''الرحلات المغربیة و الاندلسیة'''، عواطف محمد یوسف نواب، الریاض، مکتبة الملک فهد، ۱۴۱۷ق.
*'''رحله ابن بطوطه (ت‍ح‍ف‍ه ال‍ن‍ظار ف‍ی غ‍رائ‍ب الام‍ص‍ار و ع‍ج‍ائ‍ب الاس‍ف‍ار)'''، ابن بطوطه ( -۷۷۹ق.)، تحقیق عبدالهادی تازی، رباط، اکادیمیه المملکه المغربیه، ۱۴۱۷ق.
*'''الروض الانف فی شرح السیره النبویه لابن هشام'''، عبدالرحمن بن عبدالله السهیلی ( -۵۸۱ق.)، به کوشش عبدالرحمن الوکیل، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۱۲ق.
*'''سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد'''، محمد بن یوسف الشمس الشامی ( -۹۴۲ق.)، به کوشش عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق.
*'''سفرنامه سیف الدوله (سفرنامه مکه)'''، سیف الدوله سلطان محمد (قرن ۱۴ ق.) تهران، نشر نی، ۱۳۶۴ش.
*'''سفرنامه فرهاد میرزا (ه‍دای‍ه ال‍س‍ب‍ی‍ل و ک‍ف‍ای‍ه ال‍دل‍ی‍ل)'''، فرهاد میرزا معتمد الدوله، تصحیح غلام رضا طباطبایی، تهران، علمی، ۱۳۶۶ش.
*'''سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی'''، محمد حسین فراهانی (قرن ۱۴ ق.)، به کوشش گلزاری، تهران، فردوسی، ۱۳۶۲ش.
*'''مراصد الاطلاع ع‍ل‍ی اس‍م‍اء الام‍ک‍ن‍ه و ال‍ب‍ق‍اع'''، و ه‍و م‍خ‍ت‍ص‍ر م‍ع‍ج‍م ال‍ب‍ل‍دان ل‍ی‍اق‍وت، صفی‌الدین عبدالمومن بن عبدالحق ( -۷۳۹ق.)، به کوشش علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق.
*'''المعالم الاثیرة'''، محمد محمد حسن شراب، بیروت، دارالقلم، ۱۴۱۱ق.
*'''المعالم الاثیرة'''، محمد محمد حسن شراب، بیروت، دارالقلم، ۱۴۱۱ق.
*'''معجم البلدان'''، یاقوت بن عبدالله الحموی ( -۶۲۶ق.)، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م.
*'''وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.
*'''معجم ما استعجم من اسماء البلاد و المواضع'''، عبدالله بن عبدالعزیز البکری ( -۴۸۷ق.)، به کوشش السقاء، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۳ق.
*'''سفرنامه فرهاد میرزا (ه‍دای‍ه ال‍س‍ب‍ی‍ل و ک‍ف‍ای‍ه ال‍دل‍ی‍ل)'''، فرهاد میرزا معتمد الدوله، تهران، علمی، ۱۳۶۶ش.
*'''المغازی'''، محمد بن عمر الواقدی ( -۲۰۷ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، موسسه الاعلمی، ۱۴۰۹ق.
*'''سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی'''، محمد حسین فراهانی، تهران، فردوسی، ۱۳۶۲ش.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}
*'''المغانم المطابه'''، محمد بن یعقوب فیروزآبادی( -۸۱۷ ق.)، به کوشش حمد الجاسی، الریاض، دارالیمامة، ۱۳۸۹ ق.
*'''موسوعه مرآة الحرمین الشریفین'''، ایوب صبری باشا ( -۱۲۹۰ق.)، القاهرة، دارالآفاق العربیة، ۱۴۲۴ق.
*'''وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی ( -۹۱۱ق.)، به کوشش محمد محیی الدین عبدالحمید، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.
{{پایان}}{{چاه‌ها و برکه‌های حرمین}}{{اماکن مدینه}}
[[رده:اماکن مدینه]]
[[رده:اماکن مدینه]]
[[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]]
[[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]]
[[رده:مکان‌های تاریخی عربستان]]
[[رده:مکان‌های تاریخی عربستان]]
[[رده:مکان‌های تاریخی حجاز]]
[[رده:مکان‌های تاریخی حجاز]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۲۰:۴۹

مسجد روحاء
اطلاعات اوليه
نام‌های دیگرمسجد شرف الروحاء، مسجد غزاله
اطلاعات جغرافیایی
مکانجنوب غربی مدینه، در وادی روحاء.
ویژگی‌های جغرافیاییآب و هوای خوش و معتدل.
باورها و آیین‌ها
ویژگی یاد شده
در متون مذهبی
از پیامبر نقل شده که حضرت موسی(ع) در این وادی نماز خوانده و گفته شده هفتاد پیامبر در این محل نماز خوانده‌اند.
وقایع تاریخینمازخواندن پیامبر(ص) در روحاء
در حال بارگیری نقشه...

مسجد رُوحاء در ۷۴ کیلومتری جنوب غربی مدینه قرار دارد. مسجد روحاء به نام مسجد شرف الروحاء نیز شناخته شده است. پیامبر(ص) در روحاء نماز خوانده و از آن حضرت نقل شده که حضرت موسی(ع) در این مکان نماز خوانده است. در اوایل قرن 14 قمری اشاره ای به وجود دو مسجد روحاء در این منطقه شده است.

مکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسجد رُوحاء در وادی‌ای به همین نام، در ۷۴ کیلومتری جنوب غربی مدینه قرار داشته است.[۱] این وادی، به سبب وجود چاه‌های پرشمار[۲] و نیز داشتن هوای مناسب[۳] از منزلگاه‌های (محل استراحت و اقامت) کاروان‌ها در مسیر مکه و مدینه بوده است.[۴]

نام[ویرایش | ویرایش مبدأ]

امروزه وادی روحاء به نام وادی بنی سالم شناخته می‌شود[۵] و مسجد روحاء به نام مسجد شرف الروحاء نیز شناخته شده.[۶] برخی نام مسجد غزاله را نیز مطرح کرده‌اند.[۵] امروزه مسجدی با نام مسجد غزاله در چند صد متری غرب منطقه روحاء وجود دارد.[۷]

ویژگی‌های مکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

واقدی (م.۲۰۷ق)، به نمازخواندن پیامبر(ص) در روحاء تصریح کرده است.[۸] از پیامبر نقل شده که حضرت موسی(ع) در این وادی نماز خوانده و گفته شده هفتاد پیامبر در این محل نماز خوانده‌اند.[۹] مسلمانان بعدها، همین‌جا یا جایی در نزدیکی آن را به مسجد شرف الروحاء تبدیل کردند.[۱۰]

سه مسجد روحاء در یک منطقه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

ایوب صبری پاشا، محقق مدینه (متوفی 1308قمری) اشاره‌ای به وجود دو مسجد در این منطقه کرده. او مسجد روحاء را بزرگ و مسجد شرف الروحاء را کوچک و محل نماز پیامبر(ص) توصیف کرده است.[۶] تطبیق آنچه او نقل کرده با مساجد روحاء امروزی ممکن نیست زیرا امروزه سه مسجد روحاء شناخته شده در نزدیک هم وجود دارد.[۱۱]

در طرف راست جاده ای که از مدینه خارج می‌شود، چاه تاریخی روحاء قرار دارد و در اطراف آن دو مسجد جای گرفته است. یکی مسجد تازه تاسیس شده با دو مناره است که در نزدیک جاده قرار دارد، دیگری مسجدی قدیمی و نزدیک‌تر به چاه است. در طرف چپ جاده، مسجدی بزرگ با معماری جدید در میان منطقه مسکونی روحاء با یک مناره قرار دارد.[۱۱]

تصاویر[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. اسد الغابه، ج1، ص232، 618، «پاورقی»؛ سبل الهدی، ج3، ص175؛ معالم الاثیرة، ص131.
  2. وفاء الوفا، ج3، ص165؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص814.
  3. وفاء الوفا ج4، ص90.
  4. سفرنامه سیف الدوله، ص139، «پاورقی»؛ سفرنامه میرزا محمد حسین، فراهانی، ص218.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ المدينة المنورة بين الأدب والتاريخ، ص۹۷.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب، ج ۴، ص۳۷۲.
  7. موقعیت مسجد روحاء در مقایسه با مسجد غزاله در غرب آن.
  8. المغازی، ج1، ص46-47؛ امتاع الاسماع، ج1، ص92.
  9. إثارة الترغيب والتشويق، ج1، ص141؛ الروض المعطار فی خبر الاقطار، ب2، ص277.
  10. وفاء الوفاء، ج4، ص83-84؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص814.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ تصاویر و اطلاعات جغرافیایی گوگل مپ

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • إثارة الترغيب والتشويق (ويليه زيارة بيت المقدس لابن تيمية)، محمد بن اسحاق الخوارزمی، مکه، مکتبه نزار، 1418ق.
  • المدينة المنورة بين الأدب والتاريخ، عاصم حمدان، مدینه، نادی المدینه، 1412ق.
  • روض المعطار فی خبرالاقطار، محمد بن عبدالمنعم حمیری، بیروت، مکتبة لبنان، 1984م.
  • موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب، ایوب صبری پاشا، قاهره، دارالآفاق العربیه، 1424ق.
  • اسد الغابه فی معرفه الصحابه، علی بن محمد ابن الاثیر، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق.
  • سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد، محمد بن یوسف الشمس الشامی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق.
  • المعالم الاثیرة، محمد محمد حسن شراب، بیروت، دارالقلم، ۱۴۱۱ق.
  • وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.
  • سفرنامه فرهاد میرزا (ه‍دای‍ه ال‍س‍ب‍ی‍ل و ک‍ف‍ای‍ه ال‍دل‍ی‍ل)، فرهاد میرزا معتمد الدوله، تهران، علمی، ۱۳۶۶ش.
  • سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی، محمد حسین فراهانی، تهران، فردوسی، ۱۳۶۲ش.