|
|
| (۱۷۰ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''عید قربان''' روز دهم ذی الحجه است که از اعیاد بزرگ اسلامی به شمار میرود. گفته شده در چنین روزی ابراهیم به دستور خدا قصد ذبح فرزندش اسماعیل را داشته که بنا به امر خدا این کار متوقف شد و به جای آن قوچی توسط ابراهیم ذبح شد. در روز عید قربان بر حاجیان در مکه قربانی واجب است و بر بقیه مسلمانان مستحب مؤکد است که در این روز قربانی کنند. قربانی کردن از مهمترین اعمال در عید قربان شمرده میشود که در روایات فضیلت زیادی برای آن برشمرده اند.
| |
|
| |
|
| عید قربان اعمال مخصوص به خود را دارد. نماز عید، غسل، خواندن دعای مخصوص و احیای شب عید، از جمله این اعمال است. مسلمانان ایران و جهان این روز را با رسم و رسوم های خاص منطقه خود جشن می‌گیرند.
| |
|
| |
| == معرفی و جایگاه ==
| |
| عید قربان روز دهم ذی الحجه،یکی از اعیاد بزرگ مسلمانان جهان است.<ref>فرهنگ فقه فارسی، ج۵، ص۵۲۴.</ref> <ref>اسلام دين فطرت، ص۴۶۹.</ref>طبق روایات در این روز خداوند به ابراهیم فرمان داد تا فرزندش اسماعیل را قربانی کند. او اسماعیل را به قربانگاه برد ولی جبرئیل به همراه قوچی نازل شد و به امر خداوند ابراهیم آن را به جای اسماعیل قربانی کرد. از این جهت عمل قربانی که در روز عید قربان و در سرزمین منا طبق شروطی انجام میشود به یاد آن واقعه است.<ref>«تاریخچۀ عید قربان و اسرار آن»، ص۳۸.</ref> عید قربان را عید دیدار الهی و لقاءالله توصیف کرده‌اند.<ref>صحيفه امام، ج۱۸، ص۱۱۸.</ref>
| |
|
| |
| عید قربان نزد عموم مسلمانان جهان و مردم مسلمان ایران از منزلتـی خاص برخـوردار اسـت . مسـلمانان ایران به تاسی از آموزه های دینی، قربـانی کـردن را کـه بـرای زایران خانه خدا واجب است ، برای خود سنت موکد میشـمارند و بـا آداب و آیین خاصی به برپایی مراسم عید قربان میپردازند. آنان ضـمن بـه جـا آوردن غسل عید، پوشیدن لباس نو، استعمال عطر، برپایی نماز عیـد و خوانـدن دعـا، آداب قربانی کردن را که نماد اصلی عید قربان است ، به جا میآورنـد. در ایـن روز پس از تقسیم گوشت قربانی بـین خویشـاوندان ، همسـایگان و مسـتمندان غذاهای مخصوصی برای عید طبخ میشود.<ref>«جلوه‌های آیینی عید قربان در فرهنگ مردم»، ص۵۱.</ref> عید قربان در شهرها و روستاهای ایران افزون‌بر مراسم مذهبـی همراه با جشن و با آداب و رسوم خاصی و متنوعی برپا میشود.<ref>«قربان»، ذیل مدخل.</ref>
| |
|
| |
| عید قربان عيد اضحى و عید خون نیز نامیده میشود.<ref>«تاریخچۀ عید قربان و اسرار آن»، ص۴۱. </ref>.<ref>فرهنگ فقه فارسی، ج۵، ص۵۲۴.</ref>.<ref>فرهنگ فقه فارسی، ج۵، ص۵۲۴.</ref> روز حج اکبر در آیه ۳ سوره توبه را نیز عید قربان تفسیر کرده اند.<ref>شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، ج۱، ص۴۵۲.</ref>.<ref>جرعه‌ای صهبای حج، ص۵۹.</ref>
| |
|
| |
| == اعمال و آداب ==
| |
| از مهمترین اعمال در عید قربان، قربانی کردن است. در این روز قربانی کردن بر حاجیان حاضر در مکه واجب<ref>امام خمینی، مناسک حج، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، پنجم، ۱۳۷۰، ص۲۰۷.</ref> <ref>منتظري، حسينعلي، احكام و مناسك حج، تهران : نشر سايه، 1381، ص۶۴.</ref><ref>مدارک الاحکام، ج۸، ص۲۷ ؛ مستندالشیعه، ج۱۲، ص۲۹۹؛ جواهرالکلام، ج۱۹، ص۲۲۳.</ref>و بر دیگر مسلمانان مستحب مؤکد است.<ref>فرهنگ فقه فارسي، محمود هاشمى شاهرودى، قم، موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي، ۱۳۸۷ش، ج۵، ص۵۲۴.</ref> بعضی عالمان آن را بر افراد دارای توانایی واجب دانسته اند.<ref>زاد المعاد، علامه مجلسی، محمدباقر، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۴۲۳ق، ص۲۰۰.</ref> در ''قرآن'' کریم تصریح شده است که هدف از قربانی، اطعام فقرا و همچنین تزکیۀ نفس و پرهیزگاری است (سوره حج، آیه ۳۶ و ۳۷.). مستحب است گوشت قربانی میان فقرا تقسیم شود.<ref>صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام «في شرح شرائع الإسلام»، دار إحياء التراث العربي - بیروت، بی‌تا، ج۱۹، ص۲۱۸ و ص۲۱۹.</ref> و همچنین خود فرد از گوشت قربانی پس از نماز عید بخورد.<ref>صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام «في شرح شرائع الإسلام»، دار إحياء التراث العربي - بیروت، بی‌تا، ج۱۱، ص۳۷۷.</ref>. <ref>فرهنگ فقه فارسي، محمود هاشمى شاهرودى، قم، موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي، ۱۳۸۷ش، ج۵، ص۵۲۴.</ref>
| |
|
| |
| روایاتی در باب فضیلت نماز عید قربان آمده است.<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، حكمت نامه پيامبر اعظم، ج۱۱، ص۳۴۳.</ref> مستحب است كه مسلمانان در هر كجا كه باشند دو ركعت نماز عيد به جا آورند.<ref>العروة الوثقى، طباطبائی يزدي، السيد محمد كاظم، مؤسسة النشر الإسلامي، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۳۹۶.</ref>.<ref>فرهنگ فقه فارسي، محمود هاشمى شاهرودى، قم، موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي، ۱۳۸۷ش، ج۵، ص۵۲۴.</ref>.<ref>زاد المعاد، علامه مجلسی، ص۲۰۰.</ref> وقت نماز عيد از طلوع آفتاب روز عيد است تا ظهر آن روز. اين نماز در زمان حضور و اقتدار حكومت امام معصوم (ع) واجب است و بايد به جماعت خوانده شود<ref>اسلام دين فطرت، منتظري، حسينعلي، تهران : نشر سايه، 1385 . ص۴۶۹.</ref>
| |
|
| |
| همچنین بسيار انجام دادن كارهاى نيك الكافى فى الفقه/ 155. غسل كردن در روز عيد هنگام طلوع فجر است<ref>زاد المعاد، علامه مجلسی، ص۲۰۰.</ref>.<ref>الطباطبائي اليزدي، السيد محمد كاظم، العروة الوثقى، مؤسسة النشر الإسلامي، ۱۴۲۰ق ج۲، ص۱۵۰.</ref>.<ref>فرهنگ فقه فارسي، محمود هاشمى شاهرودى، قم، موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي، ۱۳۸۷ش، ج۵، ص۵۲۴.</ref>،خواندن دعای ندبه.<ref>زاد المعاد، علامه مجلسی، ص۲۰۰.</ref> از اعمال دیگر روز عید قربان به شمار میرود. و نیز در روایات احیای شب عید قربان.<ref>محمدي ري شهري، الشيخ محمد، ميزان الحكمه ، ج۵، ص۴۳۰.</ref> <ref>اسرار عرفانی حج، فعالی، محمدتقی، مشعر - تهران، ۱۳۸۶ش، ص۴۷۸.</ref>.<ref>زاد المعاد، علامه مجلسی، ص۲۰۰.</ref> زيارت امام حسين عليه السّلام در شب عيد.<ref>فرهنگ فقه فارسي، محمود هاشمى شاهرودى، قم، موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي، ۱۳۸۷ش، ج۵، ص۵۲۴.</ref> تأکید شده است. گفتنی است روزه گرفتن در عید قربان حرام است.<ref>جواهر الکلام، نجفی، دارالاحیاء التراث العربی، ج۱۶، ص۳۲۴.</ref>
| |
|
| |
| در عید قربان، علاوه بر نماز عید و اعمال مستحبی دیگر، خواندن برخی دعاها توصیه شده است. از جمله دعای چهل و هشتم صحیفه سجادیه است که به «دعای روز عرفه» معروف است.<ref>صحيفة السجادية، على بن الحسين، ترجمه آيتى، عبد المحمد، تهران، سروش، ۱۳۷۵ش، ص۳۴۱.</ref>.<ref>روحانی، سيد محمد صادق، مناسك حج، ص۳۵۱.</ref>
| |
|
| |
| == پانویس ==
| |
| {{پانویس}}
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
|
| |
| *'''مدارک الاحکام'''، سید محمد بن علی الموسوی العاملی، قم، آل البیت، ۱۴۱۰ق.
| |
| *'''مستند الشیعه'''، احمد النراقی، قم، آل البیت، ۱۴۱۵ق.
| |
| *'''زاد المعاد'''، علامه مجلسی، محمدباقر، نشر موسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۴۲۳ق.
| |
| *'''جواهر الکلام في شرح شرائع الإسلام'''، صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر، دار إحياء التراث العربي - بیروت، بی‌تا.
| |
| *'''العروة الوثقى'''، طباطبائی يزدي، السيد محمد كاظم، مؤسسة النشر الإسلامي، ۱۴۲۰ق.
| |
| *'''فرهنگ فقه فارسی'''، هاشمى شاهرودى، محمود، قم، موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ۱۳۸۷ش.
| |
| *'''اسلام دين فطرت'''، منتظری، حسينعلی، تهران، نشر سايه، ۱۳۸۵ش.
| |
| *'''«تاریخچۀ عید قربان و اسرار آن»'''، بخشیان، محمدحسین، مبلغان، شماره ۲۹۰، تیرماه ۱۴۰۲ش.
| |
| *'''«جلوه‌های آیینی عید قربان در فرهنگ مردم»'''، دوستی، شهرزاد، فرهنگ مردم ایران، شماره ۳۲، بهار ۱۳۹۲ش
| |
| *'''صحيفه امام'''، خمينی، سيد روح الله، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى، تهران، ۱۳۸۹ش.
| |
| *'''«قربان»'''، حسن اکبری بیرق، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، بی‌تا.
| |
| *'''شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه'''، شریعتمداری، جعفر،
| |
| *'''جرعه‌ای صهبای حج'''، جوادی آملی، عبدالله، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش
| |
| {{منابع}}
| |
| {{پایان}}
| |
