ویکی حج

مسجد جهینه: تفاوت میان نسخه‌ها

دیداریویکی‌متن
Heidar (بحث | مشارکت‌ها)
Automoderated users
۱٬۷۴۷ ویرایش‌ها
صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات پدیده‌های طبیعی | عنوان = مسجد روحاء | تصویر = مسجد بئر الروحاء.jpg | اندازه تصویر = | پیوند تصویر = | توضیح تصویر = | نوع = | نام‌های دیگر = سجسج. | وبگاه = | مکان = جنوب غربی مدینه، در وادی روحاء. | طول = | عرض = | مساحت = | ارتفاع = | ژرفا = |...» ایجاد کرد
 
Heidar (بحث | مشارکت‌ها)
Automoderated users
۱٬۷۴۷ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات پدیده‌های طبیعی
{{جعبه اطلاعات پدیده‌های طبیعی
| عنوان = مسجد روحاء
| عنوان = مسجد جهینه
| تصویر = مسجد بئر الروحاء.jpg
| تصویر = مسجد_جهینه.png
| اندازه تصویر =  
| اندازه تصویر =  
| پیوند تصویر =  
| پیوند تصویر =  
| توضیح تصویر =  
| توضیح تصویر =  
| نوع =  
| نوع =  
| نام‌های دیگر = سجسج.
| نام‌های دیگر =  
| وبگاه =  
| وبگاه =  
| مکان = جنوب غربی [[مدینه]]، در وادی روحاء.
| مکان = در غرب [[مسجد النبی]] و جنوب شرقی [[کوه سلع]].
| طول =  
| طول =  
| عرض =  
| عرض =  
| مساحت =  
| مساحت =  
| ارتفاع =
| ویژگی‌های جغرافیایی =  
| ژرفا =
| قدمت = عصر نبوی، صدر اسلام
| حجم =
| کرانه =
| جزیره‌ها =
| سرچشمه =
| رشته کوه =
| ریزشگاه =
| گونه =
| ویژگی‌های جغرافیایی = آب و هوای خوش و معتدل.
| قدمت =  
| بزرگ‌داشته شده نزد =  
| بزرگ‌داشته شده نزد =  
| یاد شده در =  
| یاد شده در =  
| ویژگی یاد شده در متون مذهبی = نوشیدن حضرت محمد(ص) از آب آن و نماز خواندن کنار آن، نماز خواندن حضرت موسی(ص) کنار آن.
| ویژگی یاد شده در متون مذهبی = تعیین محدوده مسجد و خطکشی زمین آن توسط پیامبر(ص)
| باورها =  
| باورها =  
| اسطوره‌ها =  
| اسطوره‌ها =  
| احکام =  
| احکام =  
| آیین‌ها =  
| آیین‌ها =  
| وقایع تاریخی = به باور برخی، جنگ [[امام علی(ع)]] با جنیان در محل این چاه بوده است.
| وقایع تاریخی = نماز خواندن حضرت محمد(ص) و بیان روایتی درباره بدی قتل مسلمان
| توصیه‌های مذهبی =  
| توصیه‌های مذهبی =  
| گفته‌های مشهور =  
| گفته‌های مشهور =  
| بناها =  
| بناها =  
| طول جغرافیایی = 39.161775
| طول جغرافیایی = 39.602375
| عرض جغرافیایی = 24.078117
| عرض جغرافیایی = 24.471143
}}'''مسجد رُوحاء''' در ۷۴ کیلومتری جنوب غربی [[مدینه]] قرار دارد. مسجد روحاء به نام مسجد شرف الروحاء نیز شناخته شده. پیامبر(ص) در روحاء نماز خوانده و در نقل نبوی(ص)، از نماز خواندن [[حضرت موسی(ع)]] در اینجا یاد شده و گفته شده هفتاد پیامبر در این محل نماز خوانده‌اند. در اوایل قرن 14 قمری اشاره ای به وجود دو مسجد روحاء در این منطقه شده است.
| وضعیت کنونی = تخریب شده
}}
[[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]]
 
'''مسجد''' '''جُهَینَه''' از مساجد قدیمی [[مدینه]] در کشور [[عربستان]] واقع در غرب [[مسجد النبی]] بود که امروزه وجود خارجی ندارد. منابع قدیمی به نماز خواندن [[پیامبر(ص)]] در مسجد جهینه اشاره دارند. پیامبر به درخواست رئیس قبیله جهینه، محدوده این مسجد را برای قبیله تعیین کرد و در جهت قبله آن چوبی گذاشت. بنای مسجد بعد از عصر نبوی رو به خرابی رفت و در اواخر قرن هشتم قمری ناشناخته بود. سپس به ترتیب در دوره عثمانی و دولت سعودی تجدید بنا شد و بعد از 2011 میلادی تخریب شده است.  


== مکان ==
== مکان ==
'''مسجد رُوحاء''' در وادی‌ای به همین نام، در ۷۴ کیلومتری جنوب غربی [[مدینه]] قرار داشته است.<ref>اسد الغابه، ج1، ص232، 618، «پاورقی»؛ سبل الهدی، ج3، ص175؛ معالم الاثیرة، ص131.</ref> این وادی، به سبب وجود چاه‌های پرشمار<ref>وفاء الوفا، ج3، ص165؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص814.</ref> و نیز داشتن هوای مناسب<ref>وفاء الوفا ج4، ص90.</ref> از [[رباط|منزلگاه‌های]] مورد توجه کاروان‌ها، میان [[مکه]] و مدینه بوده است.<ref>سفرنامه سیف الدوله، ص139، «پاورقی»؛ سفرنامه میرزا محمد حسین، فراهانی، ص218.</ref>
'''مسجد''' '''جُهَيْنَه''' از مساجد قدیمی مدینه واقع در منطقه باب الکومة<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=215 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص215.]</ref> در غرب مسجد النبی با فاصله 690متر<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة التاریخ، ج2، ص119.</ref> و جنوب شرقی کوه سلع بود<ref>بهجة النفوس والأسرار في تاريخ دار هجرة النبي المختار، ج1، ص596.</ref> که امروزه وجود خارجی ندارد. مسجد پیش از تخریب در کنار مدرسه معروف ناصریه در مدینه قرار داشته است.<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة التاریخ، ج2، ص114.</ref>
 
== پیامبر(ص) و مسجد جهینه ==
نقل منابع قدیمی به نماز خواندن [[پیامبر(ص)]] در مسجد جهینه اشاره دارد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=216 وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، ج3، ص216.]</ref> پیامبر به درخواست رئیس قبیله جهینه، محدوده این مسجد را برای قبیله تعیین کرد و در جهت قبله آن چوبی گذاشت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=63 تاریخ المدینه المنوره، ص63.]</ref>
 
نقل است که شخصی در محدوده این مسجد کشته شده بود و پیامبر(ص) در محل حاضر حاضر شد و پرسید قاتل کیست؟ مردم گفتند نمیدانیم. سپس پیامبر درباره «اهمیت جان مسلمان و جزای سخت جهنم برای قاتل فرد مسلمان» روایتی بیان کرد.<ref>ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص307؛ بحار الأنوار، ج101، ص385.</ref>


== نام ==
== قبیله جهینه ==
امروزه وادی روحاء به نام وادی بنی سالم شناخته می‌شود<ref name=":0">المدينة المنورة بين الأدب والتاريخ، ص۹۷.</ref> و مسجد روحاء به نام مسجد شرف الروحاء نیز شناخته شده.<ref name=":1">موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب، ج ۴، ص۳۷۲.</ref> برخی نام مسجد غزاله را نیز مطرح کرده‌اند<ref name=":0" /> که به شهادت نقشه‌های هوایی به وضوح اشتباه است چرا که مسجد غزاله، با فاصله‌ای در غرب مسجد روحاء قرار دارد.<ref>موقعیت [https://www.google.com/maps/place/Masjed+Rowha/@24.0783617,39.1610201,241m/data=!3m1!1e3!4m14!1m7!3m6!1s0x15be9144b63d74ad:0x376e7be7d98d9e43!2z2YXZiNi22Lkg2YXYs9is2K8g2KfZhNi62LLYp9mE2Kk!8m2!3d24.0888267!4d39.098471!16s%2Fg%2F11h748xjd7!3m5!1s0x15be8fe69ab011bf:0xec096809bee68e89!8m2!3d24.0782758!4d39.1614828!16s%2Fg%2F1pp2vlnq7?entry=ttu&g_ep=EgoyMDI1MDYwNC4wIKXMDSoASAFQAw%3D%3D مسجد روحاء] در مقایسه به [https://www.google.com/maps/place/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF+%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B2%D8%A7%D9%84%D8%A9+(%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D8%B5%D8%B1%D9%81)%E2%80%AD/@24.0888687,39.0980975,119m/data=!3m1!1e3!4m14!1m7!3m6!1s0x15be9144b63d74ad:0x376e7be7d98d9e43!2z2YXZiNi22Lkg2YXYs9is2K8g2KfZhNi62LLYp9mE2Kk!8m2!3d24.0888267!4d39.098471!16s%2Fg%2F11h748xjd7!3m5!1s0x15be90eb6136ca01:0x83e55681978ac396!8m2!3d24.0888497!4d39.0982178!16s%2Fg%2F11f0l1fffv?entry=ttu&g_ep=EgoyMDI1MDYwNC4wIKXMDSoASAFQAw%3D%3D مسجد غزاله] در غرب آن.</ref>


== ویژگی‌های مکان ==
قبیله جهینه در سال اول هجرت، زمانی که پیامبر اسلام به مدینه هجرت کردند، به رهبری عبدالعزی بن بدر جهنی به حضور پیامبر رسیدند. پیامبر(ص) نام رئیس این قبیله و نام محل سکونت آنها را تغییر داد. سخنانی از پیامبر در مدح و فضل قبیله جهینه نقل شده است.<ref>الصحيح من سيرة النبی الاعظم، ج27، ص215.</ref>
واقدی (م.۲۰۷ق)، به نمازخواندن پیامبر(ص) در روحاء تصریح کرده است.<ref name=":2">المغازی، ج1، ص46-47؛ امتاع الاسماع، ج1، ص92.</ref> در نقل نبوی(ص)، از عبور کردن و نماز خواندن [[حضرت موسی(ع)]] در اینجا یاد شده و گفته شده هفتاد پیامبر در این محل نماز خوانده‌اند.<ref>إثارة الترغيب والتشويق، ج1، ص141؛ الروض المعطار فی خبر الاقطار، ب2، ص277.</ref> مسلمانان بعدها، همین‌جا یا جایی در نزدیکی آن را به مسجد شرف الروحاء تبدیل کردند.<ref>وفاء الوفاء، ج4، ص83-84؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص814.</ref>


== سه مسجد روحاء در یک منطقه ==
== تاریخچه بنا ==
ایوب صبری پاشا، محقق مدینه (متوفی 1308قمری) اشاره‌ای به وجود دو مسجد در این منطقه کرده. او مسجد روحاء را بزرگ و مسجد شرف الروحاء را کوچک و محل نماز [[پیامبر(ص)]] توصیف کرده است.<ref name=":1" /> تطبیق آنچه او نقل کرده با مساجد روحاء امروزی ممکن نمی‌باشد اما امروزه سه مسجد روحاء شناخته شده در نزدیک هم وجود داره.<ref name=":3">تصاویر و اطلاعات جغرافیایی [https://www.google.com/maps/place/Rawha+mosque/@24.0732433,39.1637921,1071m/data=!3m2!1e3!4b1!4m6!3m5!1s0x15be8fe7f5e1c91f:0xa0160c2e14e1cba2!8m2!3d24.0732433!4d39.1637921!16s%2Fg%2F1jglxcdbw?entry=ttu&g_ep=EgoyMDI1MDYwOS4xIKXMDSoASAFQAw%3D%3D گوگل مپ]</ref>
بنای مسجد بعد از عصر نبوی رو به خرابی رفت<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة التاریخ، ج2، ص120.</ref> و در اواخر قرن هشتم قمری ناشناخته بود.<ref>تحقیق النصرة بتلخیص معالم دارالهجرة، ص501.</ref> علی بن عبدالله سمهودی (م.911ق.) نیز این مسجد را جزو مساجد ناموجود مدینه آورده که در زمان او بنای شناخته شده‌ای نداشته است.<ref name=":0" />


در طرف چپ جاده ای که از مدینه خارج می‌شود، مسجدی بزرگ با معماری جدید در میان منطقه مسکونی روحاء با یک مناره قرار دارد که ارتباطی به مسجد تاریخی مذکور ندارد. در طرف راست جاده، [[چاه روحاء|چاه تاریخی روحاء]] قرار دارد و در اطراف آن دو مسجد جای گرفته است. یکی مسجد تازه تاسیس شده با دو مناره است که در نزدیک جاده قرار دارد، دیگری مسجد قدیمی و نزدیک‌تر به چاه است. مسجد اخیر مورد بررسی در این مقاله بوده است.<ref name=":3" />
برخی محققین با جستجوی میدانی، نشانه هایی از بنای مخروبه مسجد در قرن دهم قمری یافته و مکان آن را در شرق کوه سلع مشخص کرده‌اند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1.pdf&page=171 عمده الاخبار فی مدینه المختار، ص171.]</ref> مسجد در دوره عثمانی (فروپاشی در1340ق.) تجدید بنا شد. سپس در دولت سعودی بنای جدید برای مسجد ساختند که تا پیش از تخریب بر همین بنا (با مناره مربعی شکل) استوار بود.<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة التاریخ، ج2، ص121-125.</ref> مسجد بعد از 2011 میلادی تخریب شده است.<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة التاریخ، ج2، ص121؛ [https://www.google.com/maps/place/Masjids+Johainah+%26+Bani+Ghifaar/@24.4711557,39.6023688,534m/data=!3m1!1e3!4m6!3m5!1s0x15bdbf030c6a4069:0x383a2726f419eefa!8m2!3d24.4711557!4d39.6023688!16s%2Fg%2F11bzt56sw2?entry=ttu&g_ep=EgoyMDI1MDcxNi4wIKXMDSoASAFQAw%3D%3D اطلاعات به روز نقشه هوایی گوگل مپ]</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۵۷: خط ۵۵:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
*'''إثارة الترغيب والتشويق (ويليه زيارة بيت المقدس لابن تيمية)'''، محمد بن اسحاق الخوارزمی، مکه، مکتبه نزار، 1418ق.
*'''بهجة النفوس والأسرار في تاريخ دار هجرة النبي المختار'''، عبد الله المرجانی، بیروت، دارالغرب الاسلامی، 2002م.
*'''المدينة المنورة بين الأدب والتاريخ'''، عاصم حمدان، مدینه، نادی المدینه، 1412ق.
*'''ثواب الأعمال وعقاب الأعمال'''، الشيخ الصدوق، قم، شریف الرضی، 1364ش.
*'''روض المعطار فی خبرالاقطار'''، محمد بن عبدالمنعم حمیری، بیروت، مکتبة لبنان، 1984م.
*'''بحار الأنوار'''، العلامة المجلسی، بیروت، داراحیاءالتراث العربی، 1403ق.
*'''موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب'''، ایوب صبری پاشا، قاهره، دارالآفاق العربیه، 1424ق.
*'''اسد الغابه فی معرفه الصحابه'''، علی بن محمد ابن الاثیر، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق.
*'''سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد'''، محمد بن یوسف الشمس الشامی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق.
*'''المعالم الاثیرة'''، محمد محمد حسن شراب، بیروت، دارالقلم، ۱۴۱۱ق.
*'''وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.
*'''وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.
*'''سفرنامه فرهاد میرزا (ه‍دای‍ه ال‍س‍ب‍ی‍ل و ک‍ف‍ای‍ه ال‍دل‍ی‍ل)'''، فرهاد میرزا معتمد الدوله، تهران، علمی، ۱۳۶۶ش.
*'''تحقیق النصرة بتلخیص معالم دار الهجرة'''، ابوبکر بن حسین مراغی، فیوم، دارالفلاح، ۱۴۳۰ق.
*'''سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی'''، محمد حسین فراهانی، تهران، فردوسی، ۱۳۶۲ش.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}
*'''تاریخ المدینة المنوره'''، عمر بن شبه (ابن شبه)، قم، دار الفکر، ۱۴۱۰ق.
*'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
* '''عمدة الاخبار فی مدینة المختار'''، احمد عباسی، قاهره، اسعد طرابزونی، بی‌تا.
* '''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و جدیدا'''، احمد یاسین الخیاری، المامنه العامة، ۱۹۹۹م.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}
[[رده:اماکن مدینه]]
[[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]]
[[رده:مکان‌های منتسب به پیامبر اسلام(ص)]]
[[رده:مسجدهای تخریب شده مدینه]]
برگرفته از «https://wikihaj.com/view/مسجد_جهینه»