هجرت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات رویداد تاریخی | |||
| عنوان = هجرت | |||
| تصویر = مسیر هجرت.png | |||
| توضیح تصویر = نقشه مسیر هجرت [[پیامبر(ص)]] | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| نوع رویداد = | |||
| گستره = | |||
| شرح ماجرا = هجرت مسلمانان از [[مکه]] به [[مدینه]] | |||
| طرفین = | |||
| افراد وابسته = | |||
| افراد تاثیرگذار = | |||
| گروه‌های وابسته = | |||
| زمان = سال 13 بعد از [[بعثت]] | |||
| زمان شروع = | |||
| زمان پایان = | |||
| دوره = صدر اسلام | |||
| مکان = از مکه به مدینه | |||
| کشور = [[عربستان]] | |||
| علت = فشار مشرکان مکه بر پیامبر(ص) و نپذیرفتن دعوت او | |||
| اهداف = ایجاد پایگاهی بیرون از مکه برای اسلام | |||
| عاملان = پیامبر(ص) و مسلمانان مکه و مسلمانان مدینه | |||
| نتایج = تاسیس نخستین حکومت اسلامی در مدینه | |||
| پیامدها = جنگ با مشرکان مکه، [[فتح مکه]]، تثبیت اسلام در [[جزیرةالعرب|جزیرةالعرب]] | |||
| رویدادهای وابسته = | |||
| تلفات = | |||
| واکنش‌ها = تصمیم قریش به قتل پیامبر | |||
| مرتبط = | |||
| بزرگداشت‌ها = | |||
| آیین‌های وابسته = | |||
| بزرگداشت نزد = | |||
| مستندات وابسته = | |||
| منابع مطالعه = | |||
| پایگاه اینترنتی = | |||
| فیلم = | |||
| توضیح فیلم = | |||
}} | |||
'''هجرت''' در [[اسلام]] به خروج از سرزمین کفر به سوی سرزمین ایمان با هدف حفظ دین و در امان ماندن از آزار گفته می‌شود. هجرت هم شامل مهاجرت جغرافیایی (مانند هجرت مسلمانان به [[مدینه]]) است و هم به ترک گناه و بازگشت به سوی خدا اطلاق می‌شود. [[قرآن|قرآن کریم]] در آیات متعددی بر لزوم هجرت تأکید کرده و برای مهاجران پاداش اخروی و دنیوی وعده داده است. | '''هجرت''' در [[اسلام]] به خروج از سرزمین کفر به سوی سرزمین ایمان با هدف حفظ دین و در امان ماندن از آزار گفته می‌شود. هجرت هم شامل مهاجرت جغرافیایی (مانند هجرت مسلمانان به [[مدینه]]) است و هم به ترک گناه و بازگشت به سوی خدا اطلاق می‌شود. [[قرآن|قرآن کریم]] در آیات متعددی بر لزوم هجرت تأکید کرده و برای مهاجران پاداش اخروی و دنیوی وعده داده است. | ||
| خط ۸: | خط ۴۴: | ||
در اصطلاح اسلامی، خروج از سرزمین کفر به سوی سرزمین ایمان با هدف حفظ دین و در امان ماندن از آزار، به منظور حفظ دین و داشتن آزادی عمل بیشتر در انجام فرایض یا در امان ماندن از آزار و اذیت مشرکان و کفار است.<ref>التاریخ القویم،ج1ص433</ref> | در اصطلاح اسلامی، خروج از سرزمین کفر به سوی سرزمین ایمان با هدف حفظ دین و در امان ماندن از آزار، به منظور حفظ دین و داشتن آزادی عمل بیشتر در انجام فرایض یا در امان ماندن از آزار و اذیت مشرکان و کفار است.<ref>التاریخ القویم،ج1ص433</ref> | ||
=== | === انواع هجرت === | ||
مفهوم هجرت در ادبیات اسلامی، هم برای مهاجرت جغرافیایی از سرزمینی به سرزمین دیگر استفاده شده و هم از این واژه برای ترک گناه و بازگشت به سوی خدا استفاده شده است. برای نمونه در احادیثی از رسول خدا، بهترین هجرت دوری از گناه دانسته شده است.<ref>منتخب میزان الحکمه، ص521 ح 6343،6342 و 6341. </ref> | مفهوم هجرت در ادبیات اسلامی، هم برای مهاجرت جغرافیایی از سرزمینی به سرزمین دیگر استفاده شده و هم از این واژه برای ترک گناه و بازگشت به سوی خدا استفاده شده است. برای نمونه در احادیثی از رسول خدا، بهترین هجرت دوری از گناه دانسته شده است.<ref>منتخب میزان الحکمه، ص521 ح 6343،6342 و 6341. </ref> در منابع تاریخی هجرت در صدر اسلام دو مصداق دارد، [[مهاجران (صدر اسلام)|مهاجران]] به حبشه و مهاجران به مدینه.<ref>السیره النبویه، ج۱، ص323-321.</ref> | ||
== هجرت در قرآن == | == هجرت در قرآن == | ||
[[قرآن کریم]] در آیات متعددی بر اهمیت هجرت در راه خدا تأکید کرده است. در آیه ۲۱۸ سوره بقره، مؤمنان مهاجر و مجاهد، امیدوار به رحمت و آمرزش الهی معرفی شده‌اند.<ref>الامثل، ج۲، ص108</ref> آیات ۹۷ و ۱۰۰ سوره نساء، سرنوشت تلخ کسانی را که با وجود توانایی، از هجرت خودداری کرده‌اند، بیان می‌کند و وعده پاداش اخروی و گسترش رزق و روزی را به مهاجران می‌دهد.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1924?volumeNumber=3&pageNumber=403&viewType=pdf الامثل، ج۳، 403 و ص408]</ref> آیه ۷۲ سوره انفال، مهاجران و انصار را اولیای یکدیگر می‌داند و دوستی با کسانی که هجرت نکرده‌اند را تا زمانی که هجرت نکنند، بی‌فایده می‌خواند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1924?volumeNumber=5&pageNumber=504&viewType=pdf الامثل، ج۵،ص 504]</ref> همچنین در آیه ۵۶ سوره عنکبوت، با اشاره به وسعت زمین خداوند، بر لزوم هجرت از محیطی که معصیت خدا در آن فراوان است، تأکید شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1924?volumeNumber=12&pageNumber=438&viewType=pdf الامثل،ج۱۲، ص438]</ref>. در این آیات ایمان، زیربنای هجرت دانسته شده است.{{مدرک}} | [[قرآن کریم]] در آیات متعددی بر اهمیت هجرت در راه خدا تأکید کرده است. در آیه ۲۱۸ سوره بقره، مؤمنان مهاجر و مجاهد، امیدوار به رحمت و آمرزش الهی معرفی شده‌اند.<ref>الامثل، ج۲، ص108</ref> آیات ۹۷ و ۱۰۰ سوره نساء، سرنوشت تلخ کسانی را که با وجود توانایی، از هجرت خودداری کرده‌اند، بیان می‌کند و وعده پاداش اخروی و گسترش رزق و روزی را به مهاجران می‌دهد.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1924?volumeNumber=3&pageNumber=403&viewType=pdf الامثل، ج۳، 403 و ص408]</ref> آیه ۷۲ سوره انفال، مهاجران و انصار را اولیای یکدیگر می‌داند و دوستی با کسانی که هجرت نکرده‌اند را تا زمانی که هجرت نکنند، بی‌فایده می‌خواند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1924?volumeNumber=5&pageNumber=504&viewType=pdf الامثل، ج۵،ص 504]</ref> همچنین در آیه ۵۶ سوره عنکبوت، با اشاره به وسعت زمین خداوند، بر لزوم هجرت از محیطی که معصیت خدا در آن فراوان است، تأکید شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1924?volumeNumber=12&pageNumber=438&viewType=pdf الامثل،ج۱۲، ص438]</ref>. در این آیات ایمان، زیربنای هجرت دانسته شده است.{{مدرک}} | ||
| خط ۱۶: | خط ۵۲: | ||
== هجرت مسلمانان در صدر اسلام == | == هجرت مسلمانان در صدر اسلام == | ||
[[پرونده:هجرت.jpg|بندانگشتی|مسیر هجرت پیامبر]] | |||
مسلمانان در آغاز [[اسلام]]، به دلیل فشار و آزار مشرکان مکه، دو هجرت را تجربه کردند. نخستین [[هجرت به حبشه]] صورت گرفت. برخی هجرت به حبشه را در دو نوبت می‌دانند به این معنا که در سال پنجم مسلمانان به حبشه هجرت کردند، سپس بازگشتند و پس از آن دوباره به حبشه رفتند.<ref>مهاجرت به حبشه، ص36</ref> | مسلمانان در آغاز [[اسلام]]، به دلیل فشار و آزار مشرکان مکه، دو هجرت را تجربه کردند. نخستین [[هجرت به حبشه]] صورت گرفت. برخی هجرت به حبشه را در دو نوبت می‌دانند به این معنا که در سال پنجم مسلمانان به حبشه هجرت کردند، سپس بازگشتند و پس از آن دوباره به حبشه رفتند.<ref>مهاجرت به حبشه، ص36</ref> | ||
| خط ۲۶: | خط ۶۳: | ||
===هجرت پیامبر به مدینه=== | ===هجرت پیامبر به مدینه=== | ||
مشرکان مکه در پی شروع مهاجرت مسلمانان به مدینه، تصمیم به قتل پیامبر(ص) گرفتند.<ref>تاریخ پیامبر اسلام، ص212 | مشرکان مکه در پی شروع مهاجرت مسلمانان به مدینه، تصمیم به قتل پیامبر(ص) گرفتند.<ref>تاریخ پیامبر اسلام، ص212 | ||
</ref> با اطلاع از توطئه مشرکان، پیامبر مخفیانه از مکه به قصد مدینه خارج شد.<ref>السیره النبویه،ج1ص482؛ انساب الاشراف،ج1 ص260</ref>گفته شده رسول خدا (ص) در شب پنجشنبه اول ماه ربیع الاول سال چهاردهم بعثت از مکه بیرون رفت<ref>تاریخ پیامبر اسلام (ص)،ص216.</ref> بنابر گزارشی دیگر آن حضرت شب دوشنبه سه روز به آخر صفر وارد غار ثور شد و پس از آن که سه روز در غار پنهان بود رهسپار مدینه شد و ۱۲ روز در راه بود و از خانه تا رسیدن به [[قبا]] و مدینه، ۱۵ روز طول کشید.<ref>البدء و التاریخ، ج4 ص177</ref> | </ref> با اطلاع از توطئه مشرکان، پیامبر مخفیانه از مکه به قصد مدینه خارج شد.<ref>السیره النبویه،ج1ص482؛ انساب الاشراف،ج1 ص260</ref>گفته شده رسول خدا (ص) در شب پنجشنبه اول ماه ربیع الاول سال چهاردهم بعثت از مکه بیرون رفت<ref>تاریخ پیامبر اسلام (ص)،ص216.</ref> بنابر گزارشی دیگر آن حضرت شب دوشنبه سه روز به آخر صفر وارد غار ثور شد و پس از آن که سه روز در غار پنهان بود رهسپار مدینه شد و ۱۲ روز در راه بود و از خانه تا رسیدن به [[قبا]] و مدینه، ۱۵ روز طول کشید.<ref>البدء و التاریخ، ج4 ص177</ref> | ||
پیامبر (ص)، | ==== مسیر هجرت ==== | ||
پیامبر (ص)، برای هجرت به مدینه از مسیر معمول کاروان‌ها عبور نکرد بلکه در تاریکی هوا با راهنمایی عبدالله بن اریقط<ref>الهجره النبوی من خروجه من مکه،ص16</ref> از بیراهه سفر کرد. مسیر هجرت پیامبر را چنین گفته اند: مکه، [[غار ثور]]، عُسفان، اَمَج، رابغ رمل، ثنیه المره (المرار)، مدلجه حجاج، جداجد (جباجب)، ذو سلم ، عَرَج، بطن رئم (بطن ریم)، ملل و قباء بود<ref>اطلس قرآن، ص212-210. </ref>. | |||
== تَعَرُّب بعدَ الهجره == | == تَعَرُّب بعدَ الهجره == | ||
| خط ۳۸: | خط ۷۵: | ||
== مبدأ تاریخ اسلام == | == مبدأ تاریخ اسلام == | ||
اعراب قبل از اسلام، [[عام الفیل]] (یعنی ۴۰ سال قبل از [[بعثت|بعثت پیامبر اسلام]]) را آغاز تاریخ خود قرار داده بودند. در سال ۱۶ یا ۱۷ بعد از هجرت، در زمان خلافت [[عمر بن خطاب]]، تاریخ هجرت پیامبر از [[مکه]] به [[مدینه]] به عنوان مبداء تاریخ گذاری مسلمانان تعیین شد.<ref>تاریخ الطبری، ج2ص391 و ج4 ص39.</ref> برخی گفته‌اند خود [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(ص)]] دستور تعیین تاریخ را از هجرت داده بود.<ref>الصحیح من سیره النبی،ج 5 ص69-36؛ </ref> | اعراب قبل از اسلام، [[عام الفیل]] (یعنی ۴۰ سال قبل از [[بعثت|بعثت پیامبر اسلام]]) را آغاز تاریخ خود قرار داده بودند. در سال ۱۶ یا ۱۷ بعد از هجرت، در زمان خلافت [[عمر بن خطاب]]، تاریخ هجرت پیامبر از [[مکه]] به [[مدینه]] به عنوان مبداء تاریخ گذاری مسلمانان تعیین شد.<ref>تاریخ الطبری، ج2ص391 و ج4 ص39.</ref> برخی گفته‌اند خود [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(ص)]] دستور تعیین تاریخ را از هجرت داده بود.<ref>الصحیح من سیره النبی،ج 5 ص69-36؛ </ref> | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[مهاجران (صدر اسلام)|مهاجران]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۴۷: | خط ۸۸: | ||
* البدء و التاریخ، مقدسی مطهر بن طاهر (م۵۰۷ ق )، پورسعید، مکتبه الثقافه الدینیه بی تا؛ | * البدء و التاریخ، مقدسی مطهر بن طاهر (م۵۰۷ ق )، پورسعید، مکتبه الثقافه الدینیه بی تا؛ | ||
* البدایه و النهایه، ابن کثیر اسماعیل بن عمر (م۷۷۴ق )، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷؛ | * البدایه و النهایه، ابن کثیر اسماعیل بن عمر (م۷۷۴ق )، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷؛ | ||
* التاریخ القویم لمکه و بیت الله الکریم ، کردی محمد طاهر (م۱۴۰۰ق)، بیروت ،دار خضر، | * التاریخ القویم لمکه و بیت الله الکریم ، کردی محمد طاهر (م۱۴۰۰ق)، بیروت ،دار خضر، ۱۴۲۰ ؛ | ||
۱۴۲۰ ؛ | |||
* تاریخ الیعقوبی، یعقوبی احمد بن ابی یعقوب (م بعد از۲۹۲ ق)، بیروت، دار صادر، بی تا؛ | * تاریخ الیعقوبی، یعقوبی احمد بن ابی یعقوب (م بعد از۲۹۲ ق)، بیروت، دار صادر، بی تا؛ | ||
* تاریخ پیامبر اسلام ، آیتی محمد بن ابراهیم، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۶۹؛ | * تاریخ پیامبر اسلام ، آیتی محمد بن ابراهیم، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۶۹؛ | ||
* سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد، صالحی شامی محمد بن یوسف (م۹۴۲ ق )، تحقیق عادل احمد | * سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد، صالحی شامی محمد بن یوسف (م۹۴۲ ق )، تحقیق عادل احمد عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۴؛ | ||
* السیره النبویه، ابن هشام عبدالملک(م ۲۱۸ق)، تحقیق مصطفی السقا و...،بیروت، دار المعرفه بی تا؛ | * السیره النبویه، ابن هشام عبدالملک(م ۲۱۸ق)، تحقیق مصطفی السقا و...،بیروت، دار المعرفه بی تا؛ | ||
* سیره رسول خدا، رسول جعفریان، قم، دلیل ما، 1383ش. | * سیره رسول خدا، رسول جعفریان، قم، دلیل ما، 1383ش. | ||
| خط ۶۴: | خط ۱۰۴: | ||
[[رده:سیره پیامبر(ص)]] | [[رده:سیره پیامبر(ص)]] | ||
[[رده:وقایع صدر اسلام]] | [[رده:وقایع صدر اسلام]] | ||
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | |||
[[رده:مقاله‌های آماده ترجمه]] | |||