چاه سقیا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز ←منابع |
|||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
{| class="wikitable mw-collapsible" | {| class="wikitable mw-collapsible" | ||
! colspan="2" | | ! colspan="2" |ن. ب. ی چاه‌ها و برکه‌های حرمین | ||
چاه‌ها و برکه‌های حرمین | |||
|- | |- | ||
!مکه | !مکه | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۳: | ||
|} | |} | ||
{| class="wikitable mw-collapsible" | {| class="wikitable mw-collapsible" | ||
! colspan="2" | | ! colspan="2" |ن.ب.ی مکان‌های زیارتی و تاریخی مدینه | ||
مکان‌های زیارتی و تاریخی مدینه | |||
|- | |- | ||
!کوه‌ها | !کوه‌ها | ||
| خط ۹۶: | خط ۸۶: | ||
|بیت المدارس • [[باغ مرجان]] | |بیت المدارس • [[باغ مرجان]] | ||
|} | |} | ||
[[ویژه:رده‌ها|رده]]: | [[ویژه:رده‌ها|رده]]: [[:رده:چاه‌های مدینه|چاه‌های مدینه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۲۳
موقعیت مکانی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
چاه سقیا در جنوب مسجد سقيا و در منطقه "الفلجان" واقع بوده[۱] و در آن منطقه خانه ها و روستاهایی وجود داشته؛ همچنین این منطقه به نام "البقع" و "منزله النقا"[۲] نیز شهرت داشته است.[۳]
پیشینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در زمان جنگ بدر، زمانی که پیامبر اسلام (ص) و مسلمانان در حال مبارزه با یهودیان بودند، به این مکان رسیدند و جنگیدند.[۴] یکی از صحابه نقل می‌کند که پدرش به او گفت: «ما در نزدیکی بئر السقیا با یهودیان در منطقه حسیکه ( حُسَيكه نام جايى است در مدينه ، در كنار كوه ذباب، در اين آبادى يهوديان سكونت داشتند. )[۵] نبرد کردیم و پیروز شدیم.[۶] سپس پیامبر اسلام (ص) در مسیر بدر از این مکان عبور کرد و به من گفت که اگر زنده ماندم و به خانه برگشتم، این بئر را خریداری کن.[۷]
این چاه را بنی‌مخزوم حفر کرده‌اند،[۸] و بعد ها متعلق به ذُکوان بن عبد قیس شد و بعد از او سعد بن ابی وقاص این بئر را خریداری کرد.[۹]
چاه سقیا در طول تاریخ به نام های بئر مالك[۱۰] و بئر الأعجام نیز به کار رفته است.[۱۱] این چاه در دل کوه واقع بوده و چاه بزرگ و زیبای بوده است.[۱۲]
پیامبر و چاه سقیا[ویرایش | ویرایش مبدأ]
چاه سقیا یکی از چاه‌های معروف و تاریخی است[۱۳] پیامبر اسلام (ص) در هنگام عبور از این چاه در جنگ بدر، لشکر خود را در کنار آن مستقر کرده[۱۴] و در مسجد آن نماز خوانده[۱۵] و برای اهل مدینه دعا کرده است.[۱۶]
زمانی که آب چاه‌های مدینه به علت بیماری و آلودگی استفاده نمی‌شد، برای پیامبر اسلام (ص) آب تازه از چاه سقیا می‌آوردند؛[۱۷] و آب این چاه برای غسل توصیه شده است.[۱۸]
مالك و فرزندانش، آب را از بئر السقیا به خانه‌های همسران پیامبر می‌آوردند.[۱۹] همچنین رباح، غلام سیاه پیامبر، به‌طور دوره‌ای از "بئر غرس" یا "بئر السقیا"[۲۰] برای پیامبر آب می‌آورد.[۲۱]
پیامبر اسلام از آب گوارای این بئر برای خود[۲۲] و یارانش استفاده می‌کرد؛ این بئر به عنوان یکی از منابع مهم آب، در زمان پیامبر شناخته می‌شد.[۲۳]
این چاه زمان‌های بحرانی و در جنگ‌ها به ویژه در غزوه بدر[۲۴] استفاده می‌شده، زیرا تأمین آب یکی از نیازهای اساسی لشکریان مسلمان در مسیر جنگ‌ها بود.[۲۵]
تاریخچه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
چاه سقيا 14 متر عمق و 6 متر قطر داشته است.[۲۶] این چاه توسط حسن بن ابراهیم در سال ۶۸۶ ه.ق تجدید بنا شد؛[۲۷] و بعد از آن در سال 778 ه.ق توسّط عدّه‌اى از ايرانيان مسلمان بازسازی شد، كه سال‌ها به بئرالأعجام شهرت یافت.[۲۸] بدرالدّين بن عليبة در 886 ه .ق به بازسازى و مرمّت آن چاه همّت گماشت.[۲۹]
بئر السقیا در دوره کنونی خشک شده و هیچ آبی در آن موجود نیست،[۳۰] و با گسترش و توسعه‌های بعدی در این منطقه، این چاه برای پروژه‌های توسعه‌ای سعودی مسدود و به عنوان بخشی از پروژه‌های توسعۀ شهری از بین رفت.[۳۱]
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص 381.
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص 382.
- ↑ وفاء الوفاء ج۳ ص ۳۸۰ تا ۳۸۵.
- ↑ تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا ص ۲۷۰ و ۲۷۱
- ↑ تاريخ المدينة المنورة ص ١٦٧
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص ۳۸۰.
- ↑ المدینه بین ماضی و الحاضر ص ۱۸۸ و ۱۸۹ و ۱۹۰
- ↑ اخبار مکه و ما جاء فیها من الآثار، جلد ۲، ص ۲۲۳
- ↑ تاریخ مدینه ص۱۵۸ و ۱۵۹
- ↑ تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا ص ۲۷۰ و ۲۷۱
- ↑ المدینه بین ماضی و الحاضر ص ۱۸۸ و ۱۸۹ و ۱۹۰
- ↑ تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا ص ۲۷۰ و ۲۷۱
- ↑ وصف مدینه منوره ص ۱۷
- ↑ المدینه بین ماضی و الحاضر ص ۱۸۸ و ۱۸۹ و ۱۹۰
- ↑ المدینه بین ماضی و الحاضر ص ۱۸۸ و ۱۸۹ و ۱۹۰
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص ۳۸۰. مدينه شناسى، ج ١، ص ٣٩٠. آثار اسلامى مكه و مدينه، ص ٣١٣.
- ↑ وفاء الوفاء ج۳ ص ۳۸۰ تا ۳۸۵
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص 383.
- ↑ الطبقات الكبرى ج ١، ص ٥٠١
- ↑ تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا ص ۲۷۰ و ۲۷۱
- ↑ تاريخ المدينة المنورة ، ص ١٦٦ التحفة اللطيفة فی تاریخ المدینه الشریفه، جلد ۱، صفحه ۲۷۱ تاریخ مدینه دمشق، صفحه ۹۰
- ↑ الطبقات الكبرى ج ١ ص ٤٠٥
- ↑ تاریخ مدینه ص۱۵۸ و ۱۵۹
- ↑ تاریخ مدینه ص۱۵۸ و ۱۵۹
- ↑ تاریخ مدینه ص۱۵۸ و ۱۵۹.
- ↑ خلاصه الوفاء بالاخبار دار المصطفی، ص ۴۵۰
- ↑ تاریخ بغداد، ص ۳۴۶
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص 382.
- ↑ خلاصه الوفاء بالاخبار دار المصطفی، ص ۴۵۰
- ↑ تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا ص ۲۷۰ و ۲۷۱
- ↑ المدینه بین ماضی و الحاضر ص ۱۸۸ و ۱۸۹ و ۱۹۰
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ریاض-عربستان، المملکه العربیه السعودیه،1419 ق.
- مدینه شناسی، نجفی،محمد باقر، تهران-ایران، مشعر،1392ش.
- التعریف بما انست الهجره من معالم دار الهجره، المطری،جمال الدین محمد بن احمد، ریاض-عربستان، اداره الملک عبد العزیز، 1426ق.
- خلاصة الوفا بأخبار دار المصطفى، سمهودی، علی بن عبد الله، مدینه نوره-عربستان، المکتبه العلمیه، 1972م.
- وصف المدینه المنوره، قائدان، اصغر، پایگاه مجلات 2 (میقات حج- سال 1378- شماره 27)
- الجواهر الثمينة في محاسن المدنية،حسینی مدنی، محمد کبریت، بیروت-لبنان، دار الکتب العلمية، 1417 ق.
- وفاء الوفاء، سمهودی، علی بن عبد الله، بیروت-لبنان، دار الکتب العلمیه، 2006م.
- مغانم المطابه، فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، ریاض-عربستان، دار الیمامه للبحث و الترجمه و النشر، 1969م.
- معجم ما استعجم، بکری، عبد الله بن عبد العزیز، بیروت- لبنان، عالم الکتب، 1983.
- الدره الثمنیه فی اخبار المدینه، ابن نجار، محمد بن محمود، بیروت-لبنان، دار الارقم بن ابی الارقم، بی تا
- المدينة بين الماضي والحاضر، عیاشی، ابراهیم بن علی، مدینه منوره-عربستان، بی نا، 1972م.
- موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب، صبری پاشا، ایوب، قاهره-مصر، دار الآفاق العربیه، 2004م.
| ن. ب. ی چاه‌ها و برکه‌های حرمین | |
|---|---|
| مکه | زمزم • برکه قسری • چاه تفله |
| مدینه | چاه ابی‌عنبه • بغیبغه • چاه اریس • چاه اعواف • چاه انا • چاه انس بن مالک • چاه اهاب • چاه بصه • چاه بضاعه • چاه ذروان • چاه روحاء • چاه رومه • بئر معونه • بیسان • چاه هُجَیم • چاه جاسوم • چاه انا • چاه غرس |
| میان راه مکه و مدینه | چاه تفله |