کشیک: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
خط ۲: خط ۲:


[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
'''کشیک'''، در مکان‌های زیارتی، به نگهبانی و مراقبت از بخش‌های حرم و زیارتگاه گفته شده، كه كار بخشى از خادمان بوده و نوبتى انجام می‌شود. برای تحویل کشیک به نگهبان بعدی، آیین تحویل کشیک برگزار می‌شود.
'''کشیک'''، در مکان‌های زیارتی، به نگهبانی و مراقبت از بخش‌های حرم و زیارتگاه گفته شده، كه كار بخشى از خادمان بوده و نوبتى انجام می‌شود. برای تحویل کشیک به نگهبان بعدی، آیین تحویل کشیک که در برخی حرم‌ها «تغییر و تحویل» نام دارد، برگزار می‌شود.


==واژه‌شناسی==
==واژه‌شناسی==
خط ۸: خط ۸:


==در مکان‌های زیارتی==
==در مکان‌های زیارتی==
به نگهبانی و مراقبت از حرم‌ها و مكان‌هاى زيارتى كشيك گفته شده، كه كار بخشى از خادمان زيارتگاه‌ها بوده و نوبتى انجام می‌شود. به زمان و مكان معين شده‌اى كه خادمان حرم در آن جا خدمت مى‌كنند نيز كشيك گفته شده و به جایی كه كشيك‌چيان در آن اقامت و استراحت مى‌كنند، كشيك‌خانه گفته مى‌شود.<ref name=":0" />
به نگهبانی و مراقبت از حرم‌ها و مكان‌هاى زيارتى كشيك گفته شده، كه كار بخشى از خادمان زيارتگاه‌ها بوده و نوبتى انجام می‌شود. به زمان و مكان معين شده‌اى كه خادمان حرم در آن جا خدمت مى‌كنند نيز كشيك گفته شده و به جایی كه كشيك‌چيان در آن اقامت و استراحت مى‌كنند، كشيك‌خانه گفته مى‌شود.<ref name=":0">فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص34.</ref>


== آیین تحویل کشیک ==
==آیین تحویل کشیک==
تحويل كشيك به نگهبانان بعدى، آيين خاصى دارد. در [[آستان مقدس امام رضا(ع)|حرم امام رضا(ع)]]، آیین تحویل کشیک، هر صبح، ساعتى پس از طلوع آفتاب و پس از مراسم صبحگاهى برگزار می‌شود. اين آيين. با تمام شدن زمان كشيك پیشین و رسيدن نوبت كشيك بعدى، انجام مى‌شود. خادمان، دربانان و فراشانِ دو كشيك، با احترام، روبه روى يكديگر در دو صف ایستاده و پس از خطبه‌اى در ستايش خدا و [[معصومان(ع)]] و ياد [[امام رضا(ع)]] و [[امام زمان(ع)]]، خادمان، سجده شكر کرده و افرادِ دو نوبتِ كشيك، با هم دست می‌دهند.<ref name=":0">فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص34.</ref>
تحويل كشيك به نگهبانان بعدى، آيين خاصى دارد. در [[آستان مقدس امام رضا(ع)|حرم امام رضا(ع)]]، آیین تحویل کشیک، هر صبح، ساعتى پس از طلوع آفتاب و پس از مراسم صبحگاهى برگزار می‌شود.<ref name=":0" /> به آیین تحویل کشیک، «تغییر و تحویل» می‌گویند.<ref>[https://razavi.ir/Portal/home/?news/5832/59359/5388/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D8%AD%D9%88%DB%8C%D9%84-%DA%A9%D8%B4%DB%8C%DA%A9 آیین تحویل کشیک]، آستان نیوز، پایگاه اطلاع‌‌رسانی آستان قدس رضوی، دریافت شده در ۲۲ آبان ۱۳۹۸ش.</ref> اين آيين. با تمام شدن زمان كشيك پیشین و رسيدن نوبت كشيك بعدى، انجام مى‌شود. خادمان، دربانان و فراشانِ دو كشيك، در رواق گنبد حاتم‌خانی یا دارالسعاده، با احترام، روبه روى يكديگر در دو صف می‌ایستند. سرکشیک یا معاون کشیکی که خدمتش به پایان رسیده و در اول صف و نزیک به [[روضه]] منوره قرار دارد خطبه‌ای می‌خواند. این خطبه شامل ستايش خدا و [[معصومان(ع)]] و ياد [[امام رضا(ع)]] و [[امام زمان(ع)]] است. پس از آن، خادمان، سجده شكر کرده و افرادِ دو نوبتِ كشيك، با هم دست می‌دهند.<ref>فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص34؛ [https://razavi.ir/Portal/home/?news/5832/59359/5388/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D8%AD%D9%88%DB%8C%D9%84-%DA%A9%D8%B4%DB%8C%DA%A9 آیین تحویل کشیک]، آستان نیوز، پایگاه اطلاع‌‌رسانی آستان قدس رضوی، دریافت شده در ۲۲ آبان ۱۳۹۸ش.</ref>
==پانوشت==
==پانوشت==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
خط ۲۲: خط ۲۲:
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1365/1/34
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1365/1/34
}}
}}
'''[https://razavi.ir/Portal/Home/Default.aspx آستان نیوز، پایگاه اطلاع‌رسانی آستان قدس رضوی]'''.
{{پایان}}
{{پایان}}

نسخهٔ ‏۱۳ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۱۴

کشیک، در مکان‌های زیارتی، به نگهبانی و مراقبت از بخش‌های حرم و زیارتگاه گفته شده، كه كار بخشى از خادمان بوده و نوبتى انجام می‌شود. برای تحویل کشیک به نگهبان بعدی، آیین تحویل کشیک که در برخی حرم‌ها «تغییر و تحویل» نام دارد، برگزار می‌شود.

واژه‌شناسی

کشیک واژه‌ای ترکی به معنای پاسبانی، نگهبانی،[۱] پاسبان، نگهبان،[۲] نوبت پاسبانی،[۳] نوبت‌دار و وظیفه مراقبت در کارهای لشکری در مدتی محدود از شب یا روز (قراولی) است. به رئیس نگهبانان در وقت نگهبانی، سرکشیک گفته شده است. در دوره صفویه، به پاسبان، کشیک آقاسی گفته می‌شد. به رئیس کشیکچی‌ها، کشیک آقاسی باشی می‌گفتند.[۴]

در مکان‌های زیارتی

به نگهبانی و مراقبت از حرم‌ها و مكان‌هاى زيارتى كشيك گفته شده، كه كار بخشى از خادمان زيارتگاه‌ها بوده و نوبتى انجام می‌شود. به زمان و مكان معين شده‌اى كه خادمان حرم در آن جا خدمت مى‌كنند نيز كشيك گفته شده و به جایی كه كشيك‌چيان در آن اقامت و استراحت مى‌كنند، كشيك‌خانه گفته مى‌شود.[۵]

آیین تحویل کشیک

تحويل كشيك به نگهبانان بعدى، آيين خاصى دارد. در حرم امام رضا(ع)، آیین تحویل کشیک، هر صبح، ساعتى پس از طلوع آفتاب و پس از مراسم صبحگاهى برگزار می‌شود.[۵] به آیین تحویل کشیک، «تغییر و تحویل» می‌گویند.[۶] اين آيين. با تمام شدن زمان كشيك پیشین و رسيدن نوبت كشيك بعدى، انجام مى‌شود. خادمان، دربانان و فراشانِ دو كشيك، در رواق گنبد حاتم‌خانی یا دارالسعاده، با احترام، روبه روى يكديگر در دو صف می‌ایستند. سرکشیک یا معاون کشیکی که خدمتش به پایان رسیده و در اول صف و نزیک به روضه منوره قرار دارد خطبه‌ای می‌خواند. این خطبه شامل ستايش خدا و معصومان(ع) و ياد امام رضا(ع) و امام زمان(ع) است. پس از آن، خادمان، سجده شكر کرده و افرادِ دو نوبتِ كشيك، با هم دست می‌دهند.[۷]

پانوشت

  1. فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه کشیک.
  2. لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه کشیک، به نقل از ناظم الاطباء.
  3. لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه کشیک، به نقل از آنندارج.
  4. لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه کشیک.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص34.
  6. آیین تحویل کشیک، آستان نیوز، پایگاه اطلاع‌‌رسانی آستان قدس رضوی، دریافت شده در ۲۲ آبان ۱۳۹۸ش.
  7. فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص34؛ آیین تحویل کشیک، آستان نیوز، پایگاه اطلاع‌‌رسانی آستان قدس رضوی، دریافت شده در ۲۲ آبان ۱۳۹۸ش.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله فرهنگ نامه زیارت، جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره هجدهم، بهار 1393، ص34 است.

آستان نیوز، پایگاه اطلاع‌رسانی آستان قدس رضوی.