اقتصاد حج: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
ابن عباس نیز در تفسیر آیه پیشگفته، سود آخرتی حج را، خشنودی خداوند و سود دنیایی آن را، منافعی دانسته که مردم از گوشت [[قربانی]] و تجارت بهدست میآورند. [[سید محمدحسین طباطبایی]]، عالم [[شیعه|شیعی]] نیز، وجود منافع مادی و معنوی برای حج را پذیرفته است و مهمترین نتیجه دنیوی حج را تقویت روح همگرایی و اتحاد و تعاون در میان مسلمانان دانسته است.<ref>المیزان، ج14، ص 522</ref> | ابن عباس نیز در تفسیر آیه پیشگفته، سود آخرتی حج را، خشنودی خداوند و سود دنیایی آن را، منافعی دانسته که مردم از گوشت [[قربانی]] و تجارت بهدست میآورند. [[سید محمدحسین طباطبایی]]، عالم [[شیعه|شیعی]] نیز، وجود منافع مادی و معنوی برای حج را پذیرفته است و مهمترین نتیجه دنیوی حج را تقویت روح همگرایی و اتحاد و تعاون در میان مسلمانان دانسته است.<ref>المیزان، ج14، ص 522</ref> | ||
آیه {{قلم رنگ|سبز|﴿لَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَن تَبۡتَغُواْ فَضۡلٗا مِّن رَّبِّكُمۡ﴾}}{{یادداشت|بر شما گناهى نيست كه [در ايام حج] از پروردگارتان [به وسيلۀ تجارت و داد و ستد] فضل و روزى و منافع مادى بطلبيد.}}<ref>سوره بقره(۲)، آیه ۱۹۸؛ ترجمه قرآن (انصاریان)، ص۳۱.</ref> بر این نکته دلالت دارد که در حج ضمن انجام عبادت و ذکر خدا و کسب | آیه {{قلم رنگ|سبز|﴿لَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَن تَبۡتَغُواْ فَضۡلٗا مِّن رَّبِّكُمۡ﴾}}{{یادداشت|بر شما گناهى نيست كه [در ايام حج] از پروردگارتان [به وسيلۀ تجارت و داد و ستد] فضل و روزى و منافع مادى بطلبيد.}}<ref>سوره بقره(۲)، آیه ۱۹۸؛ ترجمه قرآن (انصاریان)، ص۳۱.</ref> بر این نکته دلالت دارد که در حج ضمن انجام عبادت و ذکر خدا و کسب تقوی، مانعی نیست که مردم از منافع اقتصادی و معیشتی نیز بهره ببرند. مفسران از این آیه اجازه کسب و تجارت در سفر حج را برداشت کردهاند.<ref>البرهان فی تفسیر القرآن، ج1، ص421.</ref> | ||
بر پایه قرآن، مسئله معیشت و اقتصاد در حج، از آغاز پایهگذاری [[مکه]] بهدست [[حضرت ابراهیم(ع)]] مطرح شده است؛ زیرا او از خدا خواست از انواع محصولات و میوهها روزی مردم این شهر کند{{یادداشت|{{قلم رنگ|سبز|﴿وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ﴾}} | بر پایه قرآن، مسئله معیشت و اقتصاد در حج، از آغاز پایهگذاری [[مکه]] بهدست [[حضرت ابراهیم(ع)]] مطرح شده است؛ زیرا او از خدا خواست از انواع محصولات و میوهها روزی مردم این شهر کند{{یادداشت|{{قلم رنگ|سبز|﴿وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ﴾}} | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
روایات مربوط به اقتصاد حج، در باور برخی، به دو دسته تقسیم شده است:<ref name=":1">دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۶، ص</ref> | روایات مربوط به اقتصاد حج، در باور برخی، به دو دسته تقسیم شده است:<ref name=":1">دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۶، ص</ref> | ||
==== جایز بودن سود اقتصادی در حج ==== | ====جایز بودن سود اقتصادی در حج==== | ||
بر پایه برخی روایات، فعالیت اقتصادی در حج جایز است.<ref>وسائل الشیعه، ج8، ص40</ref> این روایات، تفکری که حج را عبادتی عارفانه دانسته که با اقتصاد تناسب ندارد را، رد کرده است.<ref name=":1" /> برخی که اسلام را آمیزهای از تلفیق معاش با معاد دانستهاند نیز، نمونه بارز آن را [[مناسک حج]] شمردهاند.<ref>بررسی مسائل اجتماعی ایران، ص28.</ref> | بر پایه برخی روایات، فعالیت اقتصادی در حج جایز است.<ref>وسائل الشیعه، ج8، ص40</ref> این روایات، تفکری که حج را عبادتی عارفانه دانسته که با اقتصاد تناسب ندارد را، رد کرده است.<ref name=":1" /> برخی که اسلام را آمیزهای از تلفیق معاش با معاد دانستهاند نیز، نمونه بارز آن را [[مناسک حج]] شمردهاند.<ref>بررسی مسائل اجتماعی ایران، ص28.</ref> | ||
==== بیان ابعاد و آثار اقتصادی حج ==== | ====بیان ابعاد و آثار اقتصادی حج==== | ||
در | در روایتی، [[حضرت محمد(ص)]]، کسی را که خواهان دنیا و آخرت است، سفارش به آهنگ [[کعبه]] کرده<ref>وسائل الشیعه، ج8، ص40.</ref> و در روایتی دیگر، ادای حج را مایه بینیازی دانسته است.<ref>همان ص9.</ref> در روایاتی از [[امامان(ع)]] نیز، به تأثیر حج در افزایش روزی،<ref>وسائل الشیعه، ج8، ص41.</ref> و جلوگیری از فقیر شدن<ref>وسائل الشیعه، ج8، ص90.</ref> اشاره شده و ترک حج با وجود استطاعت مالی، علت تنگدستی و فقر دانسته شده است. در حدیثی از [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]]، تجارت و بهرهگیری از منافع مادی آن، یکی از هدفهای حج شمرده شده است.<ref>وسائل ¬الشیعه، ج8، ص9</ref> تأکید روایات بر خرید [[سوغات|سوغاتی]] نیز، بر ابعاد اقتصادی حج دلالت دارد.<ref>الكافي، ج4، 280</ref> | ||
==اقتصاد حج و سیاست== | ==اقتصاد حج و سیاست== | ||
اقتصاد | اقتصاد اسلامی، علاوه بر پاسخگویی به نیازهای اقتصادی، پاسخگویی به نیازهای سیاسی را نیز در نظر داشته و بر نگرش اجتماعی ـ اقتصادی تأکید دارد.<ref name=":2">دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۶، ص۴۱۰.</ref> یکی از مهمترین اثرگذاریهای اقتصادی حج در امت اسلامی با رویکرد سیاسی، [[برائت از مشرکان]] دانسته شده است.<ref name=":2" /> [[سید روحالله خمینی]]، بنیانگذار انقلاب اسلامی [[ايران|ایران]]، برائت از مشرکان را اعلام بیزاری از ابرقدرتها و هشدار به غارت اموال و سرمایههای کشورهای اسلامی به دست آنان دانسته است.<ref>ر. ک. مجموعه مقالات اولین همایش حج و اقتصاد، ص 31 ـ 29 «بررسی ظرفیتهای اقتصادی حج ابراهیمی ـ محمدی با رویکرد نظاموار (سیستمی) در پرتو بیانات امام خمینی و مقام معظم رهبری»؛ صحیفه حج، ج 1، صص256 و 257.</ref> | ||
به باور برخی، امروزه بسیاری از مشکلات اقتصادی جوامع اسلامی از رابطه حاکمان سرسپرده جوامع اسلامی با ابرقدرتها سرچشمه میگیرد که در صورت برائت و دوری مسلمانان از دشمنان اسلام، زمینه سوء استفاده آنها از منابع مسلمانان از میان میرود.<ref>دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۶، ص۴۱۱.</ref> | |||
==اقتصاد حج و اخلاق== | ==اقتصاد حج و اخلاق== | ||