آیه ۱۲۷ سوره بقره: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
کلمه قواعد جمع قاعده و به معناى «پايه و اساس»<ref>المصباح المنير، ذیل واژه قعد.</ref> و به منزله «عمود و ستون خيمه و هودج» است.<ref>المصباح المنير، ذیل واژه قعد؛ الصحاح تاج اللغه، ذیل واژه قعد.</ref> به باور برخی، قاعده در آیه ۱۲۷ سوره بقره، به معنای دیوار است که بر روی شالوده (اساس) قرار می‌گیرد.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۷۴.</ref> | کلمه قواعد جمع قاعده و به معناى «پايه و اساس»<ref>المصباح المنير، ذیل واژه قعد.</ref> و به منزله «عمود و ستون خيمه و هودج» است.<ref>المصباح المنير، ذیل واژه قعد؛ الصحاح تاج اللغه، ذیل واژه قعد.</ref> به باور برخی، قاعده در آیه ۱۲۷ سوره بقره، به معنای دیوار است که بر روی شالوده (اساس) قرار می‌گیرد.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۷۴.</ref> | ||
== | == محتوا == | ||
== | === بنای کعبه === | ||
در آیه ۱۲۷ سوره بقره، به ساخت پایه‌ها و دیوار کعبه توسط حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) پرداخته شده است. | |||
بر اساس آیات ۲۶ سوره حج و ۳۷ سوره ابراهیم، کعبه پیش از ابراهیم(ع) بنا شده است. در روایات نیز، به ساخته شدن کعبه پیش از ابراهیم تصریح شده است؛<ref>نهج البلاغه، خطبه قاصعه (۱۹۲)؛ كافى، ج ۴، ص٢٠٢. </ref> برای نمونه بر پایه روایتی، حضرت آدم(ع) سازنده کعبه بوده است.<ref>من‌لايحضره الفقيه، ج٢، ص ٢٣۵.</ref> | |||
=== ابراهیم و اسماعیل === | |||
در آیه ۱۲۷ سوره بقره به اشتراک حضرت ابراهیم و اسماعیل در ساخت کعبه اشاره شده است. از دیگر آیات قرآن، استفاده شده که حضرت ابراهیم نقش اول را در ساخت کعبه برعهده داشته است؛<ref>سوره حج، آیه ۲۶.</ref> برای نمونه در آیه {{آیه|وَ إِذْ يَرْفَعُ إِبْرٰاهِيمُ الْقَوٰاعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَإِسْمَاعِيل | |||
}}<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۷.</ref> بالا بردن پایه‌ها را به ابراهیم نسبت داده و اسماعیل را به او عطف کرده است. برخی کودک بودن اسماعیل را نیز دلیلی دیگر دانسته‌اند.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۷۷.</ref> | |||
در روایتی از امام باقر(ع) نیز آمده است که اسماعیل هنگام ساخت کعبه سنگ به دست پدر می‌داد.<ref>مجمع البيان، ج١، ص٢٠٧.</ref> | |||
=== دعای ابراهیم و اسماعیل === | |||
در بخش پایانی آیه ۱۲۷ سوره بقره، به دعای ابراهیم و اسماعیل پرداخته شده است. | |||
برخی، از عبارت {{آیه|رَبَّنٰا تَقَبَّلْ مِنّٰا | |||
}}، نتیجه گرفته‌اند که باید پس از انجام کار خير، براى قبولى آن دعا كرد؛ زیرا مهم‌تر از انجام كار پذیرفته شدن آن است. در آیه ۲۷ سوره مائده نیز، به پذیرفته شدن اعمال فقط از پرهیزکاران تصریح شده است. | |||
ابراهیم و اسماعیل مشخص نکردند که خدا چه چیزی را قبول کند و تنها گفتند از ما بپذیر؛ به باور علامه طباطبایی، مفسر شیعه، این حاكى از تواضع آنها در برابر عظمت پروردگار، و اعتراف به ناچيز بودن عملشان است.<ref>الميزان، ج١، ص٢٨٢.</ref> | |||
به گفته سید قطب، نویسنده و مفسر اهل سنت، نغمه، آهنگ و فضای خاص دعایِ ابراهیم و اسماعیل، باعث پویایی آن شده است. به باور او ادب، ایمان و شعور نبوت در این دعا دیده می‌شود.<ref>فى ظلال القرآن، ج١، ص ١١۴.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۳ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۹:۱۸
متن و ترجمه
| ﴿ | وَإِذْ يَرْفَعُ إِبْرَاهِيمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَإِسْمَاعِيلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ و [یاد کنید] زمانی که ابراهیم و اسماعیل پایه های خانه کعبه را بالا می بردند [و به پیشگاه حق می گفتند:] پروردگارا! [این عمل را] از ما بپذیر که تو شنوا و دانایی. |
﴾ |
شرح واژگان
واژه رفع به معناى بالا بردن است.[۱] اين واژه هم در امور معنوى[یادداشت ۱] و هم در امور مادى، مانند صدا[یادداشت ۲] کاربرد دارد. به گفته برخی، مراد از کلمه رفع در آیه ۱۲۷ سوره بقره، با توجه به اين كه مربوط به بنا است، به معناى بالا بردن ديوار از سطح زمين است.[۲]
کلمه قواعد جمع قاعده و به معناى «پايه و اساس»[۳] و به منزله «عمود و ستون خيمه و هودج» است.[۴] به باور برخی، قاعده در آیه ۱۲۷ سوره بقره، به معنای دیوار است که بر روی شالوده (اساس) قرار می‌گیرد.[۵]
محتوا
بنای کعبه
در آیه ۱۲۷ سوره بقره، به ساخت پایه‌ها و دیوار کعبه توسط حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) پرداخته شده است.
بر اساس آیات ۲۶ سوره حج و ۳۷ سوره ابراهیم، کعبه پیش از ابراهیم(ع) بنا شده است. در روایات نیز، به ساخته شدن کعبه پیش از ابراهیم تصریح شده است؛[۶] برای نمونه بر پایه روایتی، حضرت آدم(ع) سازنده کعبه بوده است.[۷]
ابراهیم و اسماعیل
در آیه ۱۲۷ سوره بقره به اشتراک حضرت ابراهیم و اسماعیل در ساخت کعبه اشاره شده است. از دیگر آیات قرآن، استفاده شده که حضرت ابراهیم نقش اول را در ساخت کعبه برعهده داشته است؛[۸] برای نمونه در آیه ﴿وَ إِذْ يَرْفَعُ إِبْرٰاهِيمُ الْقَوٰاعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَإِسْمَاعِيل ﴾[۹] بالا بردن پایه‌ها را به ابراهیم نسبت داده و اسماعیل را به او عطف کرده است. برخی کودک بودن اسماعیل را نیز دلیلی دیگر دانسته‌اند.[۱۰]
در روایتی از امام باقر(ع) نیز آمده است که اسماعیل هنگام ساخت کعبه سنگ به دست پدر می‌داد.[۱۱]
دعای ابراهیم و اسماعیل
در بخش پایانی آیه ۱۲۷ سوره بقره، به دعای ابراهیم و اسماعیل پرداخته شده است.
برخی، از عبارت ﴿رَبَّنٰا تَقَبَّلْ مِنّٰا ﴾، نتیجه گرفته‌اند که باید پس از انجام کار خير، براى قبولى آن دعا كرد؛ زیرا مهم‌تر از انجام كار پذیرفته شدن آن است. در آیه ۲۷ سوره مائده نیز، به پذیرفته شدن اعمال فقط از پرهیزکاران تصریح شده است.
ابراهیم و اسماعیل مشخص نکردند که خدا چه چیزی را قبول کند و تنها گفتند از ما بپذیر؛ به باور علامه طباطبایی، مفسر شیعه، این حاكى از تواضع آنها در برابر عظمت پروردگار، و اعتراف به ناچيز بودن عملشان است.[۱۲]
به گفته سید قطب، نویسنده و مفسر اهل سنت، نغمه، آهنگ و فضای خاص دعایِ ابراهیم و اسماعیل، باعث پویایی آن شده است. به باور او ادب، ایمان و شعور نبوت در این دعا دیده می‌شود.[۱۳]
پانویس
- ↑ صحاح اللغه، ذیل واژه رفع.
- ↑ درسنامه تفسیر آیات حج، ص۷۳.
- ↑ المصباح المنير، ذیل واژه قعد.
- ↑ المصباح المنير، ذیل واژه قعد؛ الصحاح تاج اللغه، ذیل واژه قعد.
- ↑ درسنامه تفسیر آیات حج، ص۷۴.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه قاصعه (۱۹۲)؛ كافى، ج ۴، ص٢٠٢.
- ↑ من‌لايحضره الفقيه، ج٢، ص ٢٣۵.
- ↑ سوره حج، آیه ۲۶.
- ↑ سوره بقره، آیه ۱۲۷.
- ↑ درسنامه تفسیر آیات حج، ص۷۷.
- ↑ مجمع البيان، ج١، ص٢٠٧.
- ↑ الميزان، ج١، ص٢٨٢.
- ↑ فى ظلال القرآن، ج١، ص ١١۴.
منابع
الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربية، اسماعيل بن حماد جوهرى، تحقيق احمد عبدالغفور عطار، بيروت، دارالعلم للملايين، چهارم، ١۴٠٧ق.
المصباح المنير، احمد بن محمد فيومى، قم، دارالهجرة، دوم، ١۴١۴ق.