آیه ۹۶ سوره آل‌عمران

متن و ترجمه

﴿

إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ

یقیناً نخستین خانه‌ای که برای [نیایش و عبادت] مردم نهاده شد، همان است که در مکه است، که پر برکت و وسیله هدایت برای جهانیان است.

﴾

شرح واژگان

واژه «بيت» در لغت به معناى مأوى، مسكن و محل اجتماع است.

«بكّه» در لغت به معناى تجمع و ازدحام است. طبرسی، مفسّر شیعه، بكّه را همان مكّه دانسته كه ميم آن تبديل به باء شده است.

بر اساس روایتی، امام علی(ع) مکه را «اطراف حرم» و بکه را «محل خانه خدا» دانسته است. او علت نامگذاری بکه را این دانسته که خانه خدا چشمان سرکشان و گناهکاران را گریان می‌کند. (بکّت رقاب الجبارین و اعناق المذنبین.)

واژه «مبارک» از رشه برک به دو معنای «نمو و زیادت»، و «ثبوت و قوام» است. راغب اصفهانی، لغت‌شناس قرآنی، بركت را به معناى خير الهى در چيزى دانسته است.

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب درسنامه تفسیر آیات حج، محمد فاکر میبدی، قم، حوزه نماینگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر، ۱۳۸۷ش. است.

بحارالانوار، محمد باقر مجلسى، تهران، دارالكتب الاسلاميه، دوم، ١٣۶٣ش.

الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربية، اسماعيل بن حماد جوهرى، تحقيق احمد عبدالغفور عطار، بيروت، دارالعلم للملايين، چهارم، ١۴٠٧ق.

مجمع البيان فى تفسير القرآن، فضل بن حسن طبرسى، قم، كتابخانه مرعشى نجفى، ١۴٠٣ق.

المصباح المنير، احمد بن محمد فيومى، قم، دارالهجرة، دوم، ١۴١۴ق.

مفردات الفاظ القرآن، راغب اصفهانى، تحقيق صفوان عدنان داوودى، بيروت، دارالسامية، ١۴١٢ق.