مناسک ایام تشریق: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (added Category:روزهای مشهور ذی‌الحجه using HotCat) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
{{حج و عمره}} | {{حج و عمره}} | ||
[[رده:اعمال حج]] | [[رده:اعمال حج]] | ||
[[رده:روزهای مشهور ذی‌الحجه]] | [[رده:روزهای مشهور ذی‌الحجه]] | ||
نسخهٔ ۲۸ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۰۰:۳۱
| عمره تمتع |
| ۱ شوال تا ۹ ذوالحجه |
| احرام در میقات • طواف • نماز طواف • سعی • تقصیر |
| حج |
| نهم ذوالحجه |
| احرام در مکه • وقوف در عرفات |
| شب دهم |
| وقوف در مشعر |
| روز دهم |
| رمی جمره عقبه • قربانی • حلق یا تقصیر |
| شب یازدهم |
| بیتوته در منا |
| روز یازدهم |
| رمی جمرات سه‌گانه |
| شب دوازدهم |
| بیتوته در منا |
| روز دوازدهم |
| رمی جمرات • طواف زیارت • نماز طواف • سعی • طواف نساء • نماز طواف نساء |
مناسک ایام تَشریق، دو عملِ بیتوته در منا و رمی جمرات است، که انجام آن در ایام تشریق (۱۱ تا ۱۳ ذی‌حجه) بر حاجیان واجب است.
در عمل بیتوته در منا، واجب است حاجی شب‌های ۱۱ و ۱۲ ذی‌حجه از غروب آفتاب تا نیمه‌شب با قصد قربت در منا بماند. از میان مذاهب اسلامی، تنها مذهب حنفیه، این عمل را سنّت و نه واجب دانسته است.
رمی جمرات، سنگ زدن به جمرات سه‌گانه در منا است، که در روزهای ۱۱ و ۱۲ ذی‌حجه انجام می‌شود.
ایام تشریق
ایام تشریق روزهای ۱۱ تا ۱۳ ذی‌حجه است،[۱] که حاجیان در آن، دو عمل واجب «بیتوته در منا» و «رمی جمرات» را انجام می‌دهند.
بیتوته در منا
بيتوته به معناى «شب را در جايى گذراندن» است. بر حج‌گزاران واجب است شب‌های یازدهم و دوازدهم ذی‌الحجه را از غروب آفتاب تا نیمه‌شب با قصد قربت در منا باشند. از این رو، کسانی که به مکه رفته‌اند باید پیش از غروب به منا برگردند. به فتواى برخى از فقیهان شیعه، حاجیان مى‌توانند نيمه اول يا نيمه دوم شب را در منا بيتوته كنند.[۲] البته بر پایه فقه حنفیه، بیتوته سنت است و ترک آن کراهت دارد.[۳]
محدوده منا با تابلوهای آبی‌رنگ مشخص شده که روی بخش بیرونی آنها نوشته شده «بدایة منا» (آغاز منا) و روی بخش درونی آن نوشته شده «نهایة منا» (پایان منا).[۴]
تنها بر پایه فقه شیعه،[۵] كسانى كه در مكه، تمام شب را تا صبح به عبادت خدا مشغول باشند و كار ديگرى به‌جز كارهاى ضرورى نكنند، بیتوته بر آنها واجب نیست.[۴]
بر پایه مذاهب اسلامی، کسانی که عذری دارند، می‌توانند بیتوته در منا را ترک کنند.[۶] برای نمونه، بیماران، پرستارانِ آنها و کسانی که ماندن در منا برایشان مشقت دارد می‌توانند بیتوته را ترک کنند.[۴]
رمی جمرات
رمى جمرات به معنای سنگ زدن به جمرات، یکی دیگر از اعمال واجب حج است، که در روزهای ۱۱ و ۱۲ ذی‌حجه انجام می‌شود.[۷] در آخر منا سه جمره وجود دارد كه اوّلى «جمره اُولىٰ»، دومى «جمره وُسطىٰ» و سومى «جمره كُبرىٰ يا عقبه» نام دارد.[۸]
برخی از احکام و واجبات رمی بر پایه فقه شیعه چنین است:
- نيّت: رمى نيز مثل ساير اعمال حج از عبادات است و بايد با قصد قربت و بدون هرگونه ريا و خودنمايى صورت پذيرد.
- هفت عدد سنگريزه بايد به جمره زده شود، ولى لازم نيست پشت سر هم بخورد، پس اگر برای نمونه دو عدد از آنها به جمره بخورد و سومى نخورد، چهارمى اگر به ستون بخورد، سوم حساب مى‌شود.
- سنگ‌ها را بياندازد، پس اگر جلو برود و سنگ بگذارد كفايت نمى‌كند.
- سنگ به جمره بخورد.
- با پرتاب به جمره بخورد، پس اگر با برخورد به جايى يا با برخورد سنگ ديگران به جمره برخورد كند كافى نيست.
- به تدريج بزند، پس اگر چند سنگريزه را با هم به جمره بزند كافى نيست بلكه يكى حساب مى‌شود.[۸]
بر پایه مذاهب مالکی، شافعی و حنبلی رعایت ترتیب در رمی جمرات سه‌گانه واجب است. مذهب حنفیه رعایت ترتیب را سنّت دانسته است.[۹]
بر پایه فقه شیعه، حج‌گزاران مى‌توانند در روز دوازدهم ذى‌الحجه، بعد از ظهر شرعى، از منا خارج شوند؛ ولى اگر کسی آن روز از منا نرود تا آفتاب غروب كند، بايد شب سيزدهم را نيز در آن‌جا بيتوته كند و روز سيزدهم نيز جمرات را رمى كند.[۱۰]
پانویس
- ↑ زبدة البیان، ص278؛ مواهب الجلیل، ج4، ص273؛ جواهر الکلام، دار احیاء التراث العربی، ج20، ص45.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۷۴ و ۷۵.
- ↑ الهدايه (فقه حنفى)، المصادرالفقهيه، ج١٠، ص ٢٧٨.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ درسنامه مناسک حج، ص۷۵.
- ↑ مناسك محشى، صص ۴٨٠ و ۴٧٩؛ الفقه على المذاهب الخمسه، ج١، ص ۴٠۶؛ فقه السنه، ج١٠، صص ۵٣۵ و ۵٣۴؛ الخلاف، ج١، صص۴۶٢ و ۴۶١؛ تذكرة الفقهاء، ج ٨ ، صص ٣۵٩ و ٣۵٨.
- ↑ درآمدی بر فقه مقارن، ص۴۱۹.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۷۶.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ درسنامه مناسک حج، ص۶۶ و ۶۷.
- ↑ تذكرة الفقها، ج ٨، ص ٣۶٢؛ فقه السنه، ج ١، صص ۵٣۴ - ۵٣٣؛ مناسك محشى، ص ۴٩١؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۶٠٣ - ۵٩٩.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۷۸.
منابع
- بدائع الصنائع (الفقه الحنبلی)، المصادر الفقهيه، علاء‌الدین بن مسعود الکاشانی، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.
- بداية المجتهد و نهاية المقتصد، (ابن رشد) محمد بن احمد بن رشد، بيروت، دارالفكر، ١۴٢١ق.
- تذكرة الفقهاء، (علامه حلی) حسن بن یوسف بن مطهر، قم، مؤسسة آل البيت لاحياء التراث، ١۴٢٢ق.
- تهذیب الاحکام، محمد بن حسن طوسی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، بی‌تا.
- جواهرالكلام فى شرح شرائع الاسلام، محمدحسن نجفی، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- جواهرالكلام فى شرح شرائع الاسلام، محمدحسن نجفی، تهران، دار الكتب الاسلاميه، ١٣۶۵ش.
- رسائل للحجاج والمعتمرين، (الیحیی) یحیی بن ابراهیم، رياض، دارالمسلم، ١۴٢٠ق.
- الروضة البهيه فى شرح اللمعة الدمشقيه، زین‌الدین العاملی (الشهید الثانی)، قم، مجمع الفكر الاسلامى، ١۴٢۴ق.
- زبدة البیان، المقدس الاردبیلی (م. 993ق.)، به کوشش بهبودی، تهران، المکتبة المرتضویه؛
- فقه السنه، السید سابق، بیروت، دارالفكر، ١۴١٩ق.
- الفقه على المذاهب الخمسه، محمدجواد المغنیه، قم،مؤسسة دارالكتاب الاسلامى، ١۴٢٢ق.
- الكافى فى فقه ابن حنبل (الفقه الحنبلى)، المصادر الفقهيه، (ابن قدامه) عبداللّٰه بن احمد بن قدامه، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.
- الكافى فى فقه اهل المدينه (الفقه المالکی)، یوسف بن عبدالله النمری القرطبی، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.
- گزیده تهذیب، محمد بن حسن طوسی، تهران، کوير، بی‌تا.
- المصادر الفقهيه، على‌اصغر مرواريد، بیروت، دارالتراث، ١۴١٩ق.
- مختصر المزنى (الفقه‌الشافعى)، اسماعیل بن یحیی المصرى المزنى، بیروت، بی‌نا، چاپ اول، ١۴٢٢ق.
- مناسك حج با حواشى مراجع، سید روح‌الله خمینی، تهران، نشر مشعر، ١٣٨۵ش.
- مواهب الجلیل، الحطاب الرعینی (م. 954ق.)، به کوشش زکریا عمیرات، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۶ق.
- الهدايه (الفقه الحنفی)، علی ابن ابی‌بکر المرغینانی، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.