مزار امامزاده شریفه بنت الحسن(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
(←منابع) |
(←منابع) |
||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
* '''بررسی مزارات آل طاووس در حله و مزار شریفه بنت الحسن'''، محمد مهدی فقیه بحرالعلوم، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴۵، زمستان ۱۳۹۹ش. | * '''بررسی مزارات آل طاووس در حله و مزار شریفه بنت الحسن'''، محمد مهدی فقیه بحرالعلوم، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴۵، زمستان ۱۳۹۹ش. | ||
* '''زیارتگاه‌های عراق (معرفی زیارتگاه های مشهور در کشور عراق)'''، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم و احمد خامه‌یار، تهران، مشعر، بی‌تا. | * '''زیارتگاه‌های عراق (معرفی زیارتگاه های مشهور در کشور عراق)'''، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم و احمد خامه‌یار، تهران، مشعر، بی‌تا. | ||
* '''مراقد المعارف'''، محمد حرز الدین، بی جا، ناشر سعید بن جبیر، | * '''مراقد المعارف'''، محمد حرز الدین، بی جا، ناشر سعید بن جبیر، بی‌تا. | ||
* '''المشاهد المشرفه'''، سید حسین ابو سعیده، بیروت، موسسه البلاغ، ۱۴۳۳ق. | * '''المشاهد المشرفه'''، سید حسین ابو سعیده، بیروت، موسسه البلاغ، ۱۴۳۳ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
نسخهٔ ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۲۶
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| کاربری | زیارتگاه |
| مکان | عراق، حله |
| نام‌های دیگر | اُمّ راضی |
| مشخصات | |
| وضعیت | فعال |
| امکانات | اتاق، رواق و صحن |
| معماری | |
| بازسازی | ۱۴۰۰ش. |
| وبگاه | https://mazarsharefah.org |
| اربعین حسینی |
|
| مفاهیم |
| اربعین |
| کتاب‌شناسی اربعین |
| تحقیق درباره اول اربعین • لؤلؤ و مرجان • مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین • پیاده‌روی اربعین تأملات جامعه‌شناختی • پیاده‌روی اربعین |
| آیین‌ها |
| پیاده‌روی اربعین • زیارت اربعین • هوسه‌خوانی |
| نخستین زائران |
| جابر بن عبدالله انصاری • عطیه کوفی |
| مقاله‌های وابسته |
| موکب • مسیرهای پیاده‌روی اربعین • راهنمای اربعین • پیاده‌روی جاماندگان اربعین |
مزار امامزاده شریفه بنت الحسن زیارتگاهی در کشور عراق و نزدیکی شهر حله است که بین مردم به شریفه دختر امام حسن(ع) منسوب است. در منابع تاریخی برای امام حسن(ع) دختری با این نام ذکر نشده است؛ بنابراین درباره شخص مدفون در این مزار اطلاع دقیقی در دست نیست و چند احتمال توسط محققان داده شده است.
برخی از این احتمالات چنین است: دختر حسن مثنی و نوه امام حسن(ع)، از نوادگان امام حسن(ع) و دختر اسیری در کاروان کربلا. بر اساس یک پژوهش، فرد مدفون در این مقبره شرف الاشراف، دختر سید بن طاووس از عالمان شیعه سده هفتم قمری و از نوادگان حسن مثنی است.
مکان و بنا
مزار شریفه بنت‌الحسن در کشور عراق، نُه کیلومتری از مرکز شهر حله در منطقه طهمازیه، در ناحیه ابو غرق قرار دارد.[۱]
محمد حرزالدین عالم شیعه (درگذشت ۱۳۶۵ق) در کتاب مراقد المعارف بنای مزار شریفه را قدیمی توصیف کرده است.[۲] برخی از محققان با توجه به گنبد بنا، آجرهای قدیمی و استفاده از ساروج در ساخت بنا، قدمت ساختمان را از دوره صفویه دانسته‌اند.[۳] ساختمان زیارتگاه، دارای اتاق، رواقی بزرگ، گنبد و صحنی وسیع گزارش شده است. این زیارتگاه از سال ۱۴۰۰ش در حال بازسازی است.[۴]
مدفون در مزار
درباره اینکه فرد مدفون در این مزار چه کسی است نظرات مختلفی وجود دارد:
دختر امام حسن مجتبی
در میان مردم عراق چنین مشهور است که شخص مدفون در این بقعه شریفه دختر امام حسن(ع) است.[۵] فردی که با کاروان اسرای کربلا همراه بوده است و مردم او را طبیب آل الله می‌نامند.[۶] مردم برای شفای بیماری یا روا شدن حاجت به شخص مدفون در این بارگاه متوسل می‌شوند.[۷]
از آنجا که امام حسن مجتبی(ع) دختری به این نام نداشته است، مزارشناسان انتساب این قبر به فردی به نام شریفه دختر امام حسن(ع) تایید نمی‌کنند.[۸][۹]
دختر حسن مثنی
نویسنده کتاب مشاهد المشرفه، در جایی از کتاب خود شریفه را دختر حسن بن مثنی معرفی کرده است هر چند اشاره می‌کند که حسن مثنی نیز دختری به این نام نداشته است.[۱۰]
دختری از اسیران کاروان کربلا
سید محمدعلی حلو از پژوهشگران حوزه علمیه نجف، احتمال داده مدفون در این مزار یکی از دختران اسیر در کاروان کربلا باشد که در حین اسارت از دنیا رفته است. به گفته او، میان مردم نیز مشهور است که صاحب قبر دختری است از کاروان اسرا که مریض بود و نتوانست سختی‌های اسارت را تحمل کند تا اینکه از دنیا رفت.[۱۱]
دختر سید بن طاووس
یکی از پژوهشگران مزارشناسی به تازگی (سال ۱۳۹۹شمسی) در مقاله‌ای[۱۲] این نظریه را مطرح کرده است که فرد مدفون در این مقبره، «شرف الاشراف» دختر سید بن طاووس(درگذشت664ق.) عالم و نویسنده سرشناس شیعه است.[۱۳] بر اساس این نظریه از آنجا که خاندان آل طاووس از نوادگان حسن مثنی هستند این مزار احتمالا زمانی به مزار شریفه بنت الحسن المثنی شهرت یافته و بعدها در میان مردم به اشتباه دختر امام حسن مجتبی(ع) دانسته شده است.[۱۴]
ابن طاووس در نوشته‌هایش دخترش شرف الاشراف را به علم و تقوا ستوده و او را دارای کرامات معرفی کرده است.[۱۵]
ام راضی یا اخت رضی؟
امامزاده شریفه در میان مردم عراق، به «اُمّ راضی» نیز مشهور است. نویسنده مقاله بر آن است که شهرت آن در ابتدا «اُخْتُ الرَّضی» بوده و به مرور زمان به «ام راضی» تبدیل شده است. به باور او شریفه دختر ابن طاووس و خواهر رضی‌الدین علی است؛ به همین دلیل به اخت الرضی شهرت داشته است.[۱۴]
مزارهای دیگر
در استان بابلِ عراق چند مزار دیگر منسوب به شریفه وجود دارد. برخی از آنها چنین‌اند:
- مزار شریفه در ناحیه محاویل
- مزار شریفه در منطقه یاسین هاشمیه
- مزار شریفه در هاشمیه به طرف مسیر حله به دیوانیه، قبل از چهارراهی که به منطقه مدحتیه می‌رود.[۱۶]
- مزار شریفه در منطقه جربوعیه[۱۷]
سید حسین ابوسعیده موسوی تاریخ‌پژوه شیعه، معتقد است این مزارها بدون سند و جعلی است.[۱۸]
تک‌نگاری
کتابی با نام مزارُ شریفة بنتِ الحسن(ع) قِراءات تحقیقیه، نوشته سید محمدعلی حلو توسط انتشارات دار الکفیل در نجف، در سال ۱۴۳۷ق چاپ شده است.[۱۹] در این کتاب به بررسی احتمالاتی مانند اینکه شریفه دختر امام حسن(ع) است و اینکه از اسیران واقعه کربلا است پرداخته شده است.[۲۰]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ زیارتگاه‌های عراق، ج۲، ص۱۳۴.
- ↑ مراقد المعارف، ج۱، ص۳۸۴؛ ج۲، ص۱۹۲.
- ↑ «بررسی مزارات آل طاووس در حله و مزار شریفه بنت الحسن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، ص۹۷.
- ↑ «مراحل العمل في مرقد السيدة شريفة بنت الإمام الحسن عليهما السلام في بابل»، اخبار شیعة العالم، تاریخ بازدید: ۲ مهر ۱۴۰۰ش.
- ↑ مراقد المعارف، ج۱، ۳۸۵
- ↑ مجله موعود، شماره ۱۸۷، ص ۵۷
- ↑ زیارتگاه‌های عراق، ج۲، ص۱۳۴.
- ↑ مراقد المعارف، ج۱، ص ۳۸۵
- ↑ المشاهد المشرفه، ج۳، ص ۲۶۸
- ↑ المشاهد المشرفه، ج ۳، ص ۳۶۸-۳۶۹
- ↑ مزار شریفة بنت الحسن(ع) قرائات تحقیقیه، ص۵۸.
- ↑ «بررسی مزارات آل طاووس در حله و مزار شریفه بنت الحسن»، محمد مهدی فقیه بحرالعلوم، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴۵
- ↑ بررسی مزارات آل طاووس در حله و مزار شریفه بنت الحسن،ص ۹۸
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ بررسی مزارات آل طاووس در حله و مزار شریفه بنت الحسن،ص ۱۰۰
- ↑ الامان من اخطار الاسفار و الزمان، ص۱۱۶.
- ↑ المشاهد المشرفه، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۲۷۰.
- ↑ زیارتگاه‌های عراق، ج۲، ص۱۳۴.
- ↑ المشاهد المشرفه، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۸۵ و ۸۶.
- ↑ مزار شریفة بنت الحسن قراءات تحقیقیه، شناسنامه کتاب.
- ↑ مزار شریفة بنت الحسن قراءات تحقیقیه، فهرست کتاب.
منابع
- الامان من اخطار الاسفار و الزمان، سید بن طاووس، نجف، مکتبة الحیدریه، بی‌تا.
- بررسی مزارات آل طاووس در حله و مزار شریفه بنت الحسن، محمد مهدی فقیه بحرالعلوم، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴۵، زمستان ۱۳۹۹ش.
- زیارتگاه‌های عراق (معرفی زیارتگاه های مشهور در کشور عراق)، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم و احمد خامه‌یار، تهران، مشعر، بی‌تا.
- مراقد المعارف، محمد حرز الدین، بی جا، ناشر سعید بن جبیر، بی‌تا.
- المشاهد المشرفه، سید حسین ابو سعیده، بیروت، موسسه البلاغ، ۱۴۳۳ق.