رأس الحسين (زیارتگاه): تفاوت میان نسخه‌ها
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
===کربلا=== | ===کربلا=== | ||
ملحق شدن سر امام حسین(ع) به پیکر پاکش در کربلا، قولی است که شهرت زیادی بین شیعه داشته است.<ref>بحار الانوار، ج45& ص 232</ref><ref>الامام الحسین و الصحابه& ج 1& ص 428</ref> قدیم ترین منبع این قول، سخن شیخ صدوق در امالی است که می گوید امام سجاد همراه زنان اهل بیت از شام خارج شد و سر مقدس را به کربلا برگرداند.<ref>الامالی& ص 231</ref> این قول در کتاب های دیگر نیز تکرار شده است.<ref>رسائل المرتضی، ج3، ص 130 ؛ روضه الواعظین، ص ۱۹۲؛ اعلام الوری، ج۲، ص ۹۶</ref>برخی پژوهشگران در اعتبار روایت شیخ صدوق تردید | ملحق شدن سر امام حسین(ع) به پیکر پاکش در کربلا، قولی است که شهرت زیادی بین شیعه داشته است.<ref>بحار الانوار، ج45& ص 232</ref><ref>الامام الحسین و الصحابه& ج 1& ص 428</ref> قدیم ترین منبع این قول، سخن شیخ صدوق در امالی است که می گوید امام سجاد همراه زنان اهل بیت از شام خارج شد و سر مقدس را به کربلا برگرداند.<ref>الامالی& ص 231</ref> این قول در کتاب های دیگر نیز تکرار شده است.<ref>رسائل المرتضی، ج3، ص 130 ؛ روضه الواعظین، ص ۱۹۲؛ اعلام الوری، ج۲، ص ۹۶</ref>برخی پژوهشگران در اعتبار روایت شیخ صدوق تردید کرده‌اند و آن را دچار مشکلات سندی و محتوایی می‌دانند.<ref>راس الحسین و مقام‌های آن، ص ۳۷۶</ref> | ||
در این باره در متون اهل سنت، از هشام کلبی دو سخن مخالف هم نقل شده است، ابن جوزی از او نقل کرده که راس الحسین به کربلا برگردانده شد<ref>تذکره الخواص، ص ۲۶۵</ref> و بلاذری از او نقل کرده که یزید سر را به مدینه و سپس به دمشق بازگرداند و در آنجا دفن کرد.<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص ۴۱۹</ref> | در این باره در متون اهل سنت، از هشام کلبی دو سخن مخالف هم نقل شده است، ابن جوزی از او نقل کرده که راس الحسین به کربلا برگردانده شد<ref>تذکره الخواص، ص ۲۶۵</ref> و بلاذری از او نقل کرده که یزید سر را به مدینه و سپس به دمشق بازگرداند و در آنجا دفن کرد.<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص ۴۱۹</ref> | ||
برخی منابع برگرداندن سر مقدس به کربلا را در روز بیستم صفر (اربعین) و به وسیله کاروان اسیران اهل بیت گزارش کرده اند.<ref>اقبال، ج۳، ص ۹۸؛ العیون،ص، ۷۴۷َ مزارات، ص ۲۷۰</ref> | برخی منابع برگرداندن سر مقدس به کربلا را در روز بیستم صفر (اربعین) و به وسیله کاروان اسیران اهل بیت گزارش کرده اند.<ref>اقبال، ج۳، ص ۹۸؛ العیون،ص، ۷۴۷َ مزارات، ص ۲۷۰</ref> عده ای نیز مانند علامه مجلسی الحاق سر به بدن را در بیستم صفر بعید دانسته‌اند.<ref>جلاءالعیون، ص 747</ref> | ||
===دمشق=== | ===دمشق=== | ||
درباره انتقال سر مقدس به شام و حضور آن در مجلس یزید گزارش های تاریخی معتبری وجود دارد. اما درباره محل دفن و مقام های مربوط به آن در شام اختلاف نظر وجود دارد. | |||
مقام های مربوط به رأس الحسین در دمشق چنین ذکر شده است: خزانه یزید، دارالعماره، باب فرادیس، جامع اموی و قبر معاویه | |||
اخبار مربوط به دفن رأس الحسین در خزانه یزید بسیار متناقض است. به طوری که افراد مختلفی دفن سر را به خود نسبت داده‌اند.<ref>مناقب آل ابی طالب، ج4، ص 71، سیر اعلام النبلاء، ج3، ص 316، مثیرالاحزان، ص 107</ref> | |||
در روایتی متناقض از بلاذری نیز، سرمقدس در باغی در دمشق، یا قصر یا در گودال دفن شده است.<ref>انساب الاشراف، ج3، ص 416 و 419</ref> | |||
آن‌چه امروزه به عنوان مقام یا مسجد رأس الحسین شناخته می شود، یکی محلی در مسجد جامع اموی است<ref>الحسین، ج2، ص 140</ref> و دیگری در مقبره باب الصغیر که همان باب الفرادیس است<ref>انساب الشراف، ج3، ص 419، نهایه الارب، ج20، ص477، سیراعلام النبلاء، ج3، ص 319</ref>. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۲۶ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۲۳
راس الحسین، شماری از زیارتگاه‌هایی است که گمان می‌رود سر امام حسین(ع) که در واقعه عاشورا از پیکر آن حضرت جدا شده بود، در آن‌ها مدفون شده است. گزارش‌های مختلفی درباره مکان دفن سر آن حضرت وجود دارد. افزون بر مکان‌هایی که گزارشی درباره دفن سر امام در آن‌ها وجود دارد، برخی از زیارتگاه‌ها هم در مکان‌هایی ساخته شده که سر امام برای مدتی کوتاه در آنجا نگه‌داری شده است.
از کربلا تا شام
در زمان خلافت یزید بن معاویه، هنگامی که امام حسین از بیعت با او خودداری کرد و راهی کوفه شد، سپاهی به مقابله با آن حضرت فرستاده شد و یزید به آن‌ها گفت یا از حسین(ع) بیعت بگیرند یا سرش را بیاورند.[۱]
پس از شهادت امام حسین سر آن حضرت را از بدنش جدا کردند. درباره کسی که سر را برید اختلاف نظر وجود دارد، برخی، از سنان بن انس[۲] و برخی از شمر [۳]نام برده‌اند.
بنا به نقل مقتل نویسان، ابن زیاد سرهای شهیدان را در کوفه گردانید و سپس به دستور یزید، خاندان پیامبر را به همراه سرها به شام فرستاد.
معروفترین مناطقی که اسیران در راه شام از آن عبور کردند عبارتند از: تکریت، موصل، نصیبین، رقه، حلب، قنسرین، حمص، بعلبک و دمشق.
در این منازل به ویژه جاهایی که کاروان توقف داشت، کراماتی از سر مقدس امام ظاهر شد و حوادثی رخ داد که بعدها این محل ها را به زیارتگاه تبدیل نمود.
گزارش‌های تاریخی
کوفه و نجف
بر اساس روایتی در برخی منابع شیعه، امام صادق راس الحسین را نزد قبر امیرالمومنین زیارت کرد. از زبان امام صادق نقل شده که هنگامی که سر امام حسین به شام بردند، یکی از شیعیان آن را ربود و در کنار امیرالمومنین دفن کرد. [۴]
این روایات را از نظر سند ضعیت دانسته و تناقض‌ها و ناسازگاری‌های تاریخی آن را یادآوری کرده‌اند.[۵]
مدینه
بنابر گزارشی از کتاب طبقات ابن سعد، یزید سر امام را برای عمرو بن سعید والی مدینه فرستاد و او دستور داد سر آن حضرت را کفن و در بقیع کنار مادرش دفن کردند.[۶]
برخی نویسندگان دیگر نیز به وجود مدفن راس الحسین در مدینه اشاره کرده اند.[۷]
بنابر برخی گزارش‌های تاریخی دیگر سر آن حضرت در مدینه دفن نشد و تنها مدتی به مدینه ارسال شد اما در این شهر باقی نماند و به شام یا جای دیگری فرستاده شد.[۸]
کربلا
ملحق شدن سر امام حسین(ع) به پیکر پاکش در کربلا، قولی است که شهرت زیادی بین شیعه داشته است.[۹][۱۰] قدیم ترین منبع این قول، سخن شیخ صدوق در امالی است که می گوید امام سجاد همراه زنان اهل بیت از شام خارج شد و سر مقدس را به کربلا برگرداند.[۱۱] این قول در کتاب های دیگر نیز تکرار شده است.[۱۲]برخی پژوهشگران در اعتبار روایت شیخ صدوق تردید کرده‌اند و آن را دچار مشکلات سندی و محتوایی می‌دانند.[۱۳]
در این باره در متون اهل سنت، از هشام کلبی دو سخن مخالف هم نقل شده است، ابن جوزی از او نقل کرده که راس الحسین به کربلا برگردانده شد[۱۴] و بلاذری از او نقل کرده که یزید سر را به مدینه و سپس به دمشق بازگرداند و در آنجا دفن کرد.[۱۵]
برخی منابع برگرداندن سر مقدس به کربلا را در روز بیستم صفر (اربعین) و به وسیله کاروان اسیران اهل بیت گزارش کرده اند.[۱۶] عده ای نیز مانند علامه مجلسی الحاق سر به بدن را در بیستم صفر بعید دانسته‌اند.[۱۷]
دمشق
درباره انتقال سر مقدس به شام و حضور آن در مجلس یزید گزارش های تاریخی معتبری وجود دارد. اما درباره محل دفن و مقام های مربوط به آن در شام اختلاف نظر وجود دارد.
مقام های مربوط به رأس الحسین در دمشق چنین ذکر شده است: خزانه یزید، دارالعماره، باب فرادیس، جامع اموی و قبر معاویه
اخبار مربوط به دفن رأس الحسین در خزانه یزید بسیار متناقض است. به طوری که افراد مختلفی دفن سر را به خود نسبت داده‌اند.[۱۸]
در روایتی متناقض از بلاذری نیز، سرمقدس در باغی در دمشق، یا قصر یا در گودال دفن شده است.[۱۹]
آن‌چه امروزه به عنوان مقام یا مسجد رأس الحسین شناخته می شود، یکی محلی در مسجد جامع اموی است[۲۰] و دیگری در مقبره باب الصغیر که همان باب الفرادیس است[۲۱].
پانویس
- ↑ مقتل خوارزمی، ص 269
- ↑ تاریخ طبری، ج5، ص 453
- ↑ الارشاد، ج2، ص 112
- ↑ الکافی، ج۴، ص ۵۷۱؛ التهذیب، ج۶، ص ۳۵؛ کامل الزیارات، ص ۸۷؛ دلائل الامامه، ص ۴۵۹
- ↑ راس الحسین و مقام‌های آن، ص ۳۶۷
- ↑ ترجمة الامام الحسین، ابن سعد، ص ۸۴
- ↑ مقتل الحسین، ص ۵۶۸، التذکره، ج ۲، ص ۶۴۸
- ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص ۴۱۸-۴۱۹
- ↑ بحار الانوار، ج45& ص 232
- ↑ الامام الحسین و الصحابه& ج 1& ص 428
- ↑ الامالی& ص 231
- ↑ رسائل المرتضی، ج3، ص 130 ؛ روضه الواعظین، ص ۱۹۲؛ اعلام الوری، ج۲، ص ۹۶
- ↑ راس الحسین و مقام‌های آن، ص ۳۷۶
- ↑ تذکره الخواص، ص ۲۶۵
- ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص ۴۱۹
- ↑ اقبال، ج۳، ص ۹۸؛ العیون،ص، ۷۴۷َ مزارات، ص ۲۷۰
- ↑ جلاءالعیون، ص 747
- ↑ مناقب آل ابی طالب، ج4، ص 71، سیر اعلام النبلاء، ج3، ص 316، مثیرالاحزان، ص 107
- ↑ انساب الاشراف، ج3، ص 416 و 419
- ↑ الحسین، ج2، ص 140
- ↑ انساب الشراف، ج3، ص 419، نهایه الارب، ج20، ص477، سیراعلام النبلاء، ج3، ص 319