زیارتگاه رأس الحسین(معرة النعمان): تفاوت میان نسخه‌ها
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
==وجه تسمیه معرة النعمان== | ==وجه تسمیه معرة النعمان== | ||
[[معرةالنعمان]]، از شهرهاي تاريخي سوريه است که امروزه تابع استان ادلب و ميان جاده اصلي دو شهر [[حماه]] و [[حلب]] قرار دارد | [[معرةالنعمان]]، از شهرهاي تاريخي سوريه است که امروزه تابع استان ادلب و ميان جاده اصلي دو شهر [[حماه]] و [[حلب]] قرار دارد. در وجه تسميه آن گفته‌اند که [[نعمان بن بشیر|نعمان بن بشير]] در صدر اسلام، در اين شهر زندگي مي‌کرده است.<ref>معجم البلدان، ج 5، ص 156.</ref> | ||
==مسجدجامعه معرة النعمان== | ==مسجدجامعه معرة النعمان== | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
[[پرونده:معره النعمان راس الحسین.png|File.png|270px|thumb|left|مسجد معمرة النعمان]] | [[پرونده:معره النعمان راس الحسین.png|File.png|270px|thumb|left|مسجد معمرة النعمان]] | ||
در مرکز شهر معرةالنعمان، مسجد جامع قديمي و وسيعي وجود دارد که از نظر تاريخي و معماري، از مهمترين مساجد جامع سوريه به شمار مي‌آيد. | در مرکز شهر معرةالنعمان، مسجد جامع قديمي و وسيعي وجود دارد که از نظر تاريخي و معماري، از مهمترين مساجد جامع سوريه به شمار مي‌آيد. در اين مسجد جايگاهي وجود دارد که اهالي، آن را از نقاط محل قرار دادن سر امام حسين(ع) در مسير انتقال آن به دمشق مي‌دانند. | ||
===تاریخچه=== | ===تاریخچه=== | ||
برخي، تاريخ بناي مسجد جامع معرةالنعمان را از دوره [[عمر بن خطاب]] دانسته‌اند و گفته‌اند که محل مسجد، پيش از اسلام، کليساي جامع شهر بوده است. اما پس از فتح آن به دست [[ابوعبیده جراح|ابوعبيدة بن جرّاح]]، او با اهالي اين شهر توافق کرد تا کليسا را به مسجد تبديل کند.<ref>تاريخ معرةالنعمان، ج 1، صص 337 و 338.</ref>اين مسجد دو بار آتش گرفته است: بار اول «نکفور فوکاس»، امپراتور بيزانس، در سال 357 ه .ق، و بار دوم [[صليبيان]] در سال 492 ه .ق آن را آتش زده‌اند.<ref>التاريخ الاثري للأوابد العربية الاسلامية في محافظة ادلب، ص 140.</ref>ساختمان کنوني مسجد از آثار [[دوره ايوبي]] است<ref>العمارة العربية الاسلامية: خصائصها وآثارها في سورية، ص 168.</ref> و کتيبه‌هايي نيز در آن وجود دارد که بيانگر بازسازي بخش‌هاي مختلف آن در [[دوره مملوکي]] است.<ref>التاريخ الاثري للأوابد العربية الاسلامية في محافظة ادلب، صص 141 - 143.</ref> | برخي، تاريخ بناي مسجد جامع معرةالنعمان را از دوره [[عمر بن خطاب]] دانسته‌اند و گفته‌اند که محل مسجد، پيش از اسلام، کليساي جامع شهر بوده است. اما پس از فتح آن به دست [[ابوعبیده جراح|ابوعبيدة بن جرّاح]]، او با اهالي اين شهر توافق کرد تا کليسا را به مسجد تبديل کند.<ref>تاريخ معرةالنعمان، ج 1، صص 337 و 338.</ref> | ||
اين مسجد دو بار آتش گرفته است: بار اول «نکفور فوکاس»، امپراتور بيزانس، در سال 357 ه .ق، و بار دوم [[صليبيان]] در سال 492 ه .ق آن را آتش زده‌اند.<ref>التاريخ الاثري للأوابد العربية الاسلامية في محافظة ادلب، ص 140.</ref> | |||
ساختمان کنوني مسجد از آثار [[دوره ايوبي]] است<ref>العمارة العربية الاسلامية: خصائصها وآثارها في سورية، ص 168.</ref> و کتيبه‌هايي نيز در آن وجود دارد که بيانگر بازسازي بخش‌هاي مختلف آن در [[دوره مملوکي]] است.<ref>التاريخ الاثري للأوابد العربية الاسلامية في محافظة ادلب، صص 141 - 143.</ref> | |||
===صحنها و شبستان=== | ===صحنها و شبستان=== | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۹: | ||
==اختلاف آرای مورخان در جایگاه سر== | ==اختلاف آرای مورخان در جایگاه سر== | ||
«محمد سليم جندي» (متوفاي 1375 ه .ق)، صاحب تاريخ معرةالنعمان، در انتساب اين جايگاه به امام حسين(ع) ترديد | «محمد سليم جندي» (متوفاي 1375 ه .ق)، صاحب تاريخ معرةالنعمان، در انتساب اين جايگاه به امام حسين(ع) ترديد و اذعان کرده، فردی برای سودجویی این محل را به زائران ایرانی نشان داده و زائران از این محل تبرک می‌جستند و کم کم این رفتار به اعتقاد مردم بدل گردید.<ref>تاريخ معرةالنعمان، ج 1، ص 342.</ref> | ||
اما در برخي از سفرنامه‌هاي حج ايرانيان در دوره قاجار، که نويسندگانش حتي حدود يک قرن پيش از تأليف کتاب جندي، از معرةالنعمان عبور کرده‌اند، اين جايگاه را مقام رأس الحسين(ع) دانسته و آن را زيارت کرده‌اند. از آن جمله مي‌توان به محمدولي ميرزاي قاجار (متوفاي 1281ه .ق)، که تاريخ سفر [[حج]] وي سال 1260ه .ق بوده، و حاج علي‌خان اعتماد السلطنه (متوفاي 1285 ه.ق)، که تاريخ سفر وي سال 1263ه .ق بوده، اشاره کرد.<ref>به سوي ام‌القري، سفرنامه حج محمدولي ميرزا قاجار، ص 265؛ سفرنامه حاج علي‌خان اعتمادالسلطنه، ص 82.</ref> | اما در برخي از سفرنامه‌هاي حج ايرانيان در دوره قاجار، که نويسندگانش حتي حدود يک قرن پيش از تأليف کتاب جندي، از معرةالنعمان عبور کرده‌اند، اين جايگاه را مقام رأس الحسين(ع) دانسته و آن را زيارت کرده‌اند. از آن جمله مي‌توان به محمدولي ميرزاي قاجار (متوفاي 1281ه .ق)، که تاريخ سفر [[حج]] وي سال 1260ه .ق بوده، و حاج علي‌خان اعتماد السلطنه (متوفاي 1285 ه.ق)، که تاريخ سفر وي سال 1263ه .ق بوده، اشاره کرد.<ref>به سوي ام‌القري، سفرنامه حج محمدولي ميرزا قاجار، ص 265؛ سفرنامه حاج علي‌خان اعتمادالسلطنه، ص 82.</ref> | ||
البته در منابع تاريخي کهن، به اين جايگاه اشاره‌اي نشده است و صحت و انتساب قطعي اين جايگاه به سر امام حسين، نيازمند شواهد تاريخي محکم‌تري است. با اين حال، معرةالنعمان از شهرهايي است که در مسير کاروان اسراي [[اهل بیت|اهل‌بيت]]، و سرهاي شهداي [[کربلا]] قرار داشته است. | البته در منابع تاريخي کهن، به اين جايگاه اشاره‌اي نشده است و صحت و انتساب قطعي اين جايگاه به سر امام حسين، نيازمند شواهد تاريخي محکم‌تري است. با اين حال، معرةالنعمان از شهرهايي است که در مسير کاروان اسراي [[اهل بیت|اهل‌بيت]]، و سرهاي شهداي [[کربلا]] قرار داشته است.<ref>آثار پیامبر و زیارتگاه های اهل بیت در سوریه، ص 157</ref> | ||
نسخهٔ ۳ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۰۱:۵۵
زیارتگاه معرة النعمان، به واسطه قرارداشتن سر امام حسین(ع) در آن به هنگام عبور کاروان اسرا کربلا به شام بنا شده است.
وجه تسمیه معرة النعمان
معرةالنعمان، از شهرهاي تاريخي سوريه است که امروزه تابع استان ادلب و ميان جاده اصلي دو شهر حماه و حلب قرار دارد. در وجه تسميه آن گفته‌اند که نعمان بن بشير در صدر اسلام، در اين شهر زندگي مي‌کرده است.[۱]
مسجدجامعه معرة النعمان
در مرکز شهر معرةالنعمان، مسجد جامع قديمي و وسيعي وجود دارد که از نظر تاريخي و معماري، از مهمترين مساجد جامع سوريه به شمار مي‌آيد. در اين مسجد جايگاهي وجود دارد که اهالي، آن را از نقاط محل قرار دادن سر امام حسين(ع) در مسير انتقال آن به دمشق مي‌دانند.
تاریخچه
برخي، تاريخ بناي مسجد جامع معرةالنعمان را از دوره عمر بن خطاب دانسته‌اند و گفته‌اند که محل مسجد، پيش از اسلام، کليساي جامع شهر بوده است. اما پس از فتح آن به دست ابوعبيدة بن جرّاح، او با اهالي اين شهر توافق کرد تا کليسا را به مسجد تبديل کند.[۲]
اين مسجد دو بار آتش گرفته است: بار اول «نکفور فوکاس»، امپراتور بيزانس، در سال 357 ه .ق، و بار دوم صليبيان در سال 492 ه .ق آن را آتش زده‌اند.[۳]
ساختمان کنوني مسجد از آثار دوره ايوبي است[۴] و کتيبه‌هايي نيز در آن وجود دارد که بيانگر بازسازي بخش‌هاي مختلف آن در دوره مملوکي است.[۵]
صحنها و شبستان
نماي کلي مسجد شامل صحن وسيع مرکزي، شبستان بزرگ اصلي در جنوب آن و يک شبستان زمستاني کوچک در شمال آن است. دو ورودي اصلي مسجد، در ضلع شرقي و غربي صحن قرار دارد. در زاويه شمال غربي مسجد، مناره مربع مرتفعي وجود دارد که از نظر معماري، از مناره مسجد جامع حلب الگو گرفته است. ميان صحن، دو گنبد کوچک وجود دارد که يکي از آنها، وضوخانه است. شبستان مسجد، داراي هشت ورودي به صحن مسجد است و از داخل با رديفي از ستون‌هاي سنگي مربع، به دو بخش تقسيم شده است. همچنين شش گنبد در دو رديف، در بخش مرکزي آن به چشم مي‌خورد.
جایگاه سر امام حسین
جايگاه منسوب به سر امام حسين(ع)، در سمت شرقي ديوار جنوبي صحن، ميان ورودي هفتم و هشتم شبستان مسجد، براساس شمارش آنها از سمت غرب، قرار دارد. اين جايگاه شامل طاقچه کوچکي است که زير آن، يک حوض سنگي وجود دارد.[۶]
اختلاف آرای مورخان در جایگاه سر
«محمد سليم جندي» (متوفاي 1375 ه .ق)، صاحب تاريخ معرةالنعمان، در انتساب اين جايگاه به امام حسين(ع) ترديد و اذعان کرده، فردی برای سودجویی این محل را به زائران ایرانی نشان داده و زائران از این محل تبرک می‌جستند و کم کم این رفتار به اعتقاد مردم بدل گردید.[۷]
اما در برخي از سفرنامه‌هاي حج ايرانيان در دوره قاجار، که نويسندگانش حتي حدود يک قرن پيش از تأليف کتاب جندي، از معرةالنعمان عبور کرده‌اند، اين جايگاه را مقام رأس الحسين(ع) دانسته و آن را زيارت کرده‌اند. از آن جمله مي‌توان به محمدولي ميرزاي قاجار (متوفاي 1281ه .ق)، که تاريخ سفر حج وي سال 1260ه .ق بوده، و حاج علي‌خان اعتماد السلطنه (متوفاي 1285 ه.ق)، که تاريخ سفر وي سال 1263ه .ق بوده، اشاره کرد.[۸]
البته در منابع تاريخي کهن، به اين جايگاه اشاره‌اي نشده است و صحت و انتساب قطعي اين جايگاه به سر امام حسين، نيازمند شواهد تاريخي محکم‌تري است. با اين حال، معرةالنعمان از شهرهايي است که در مسير کاروان اسراي اهل‌بيت، و سرهاي شهداي کربلا قرار داشته است.[۹]
- ↑ معجم البلدان، ج 5، ص 156.
- ↑ تاريخ معرةالنعمان، ج 1، صص 337 و 338.
- ↑ التاريخ الاثري للأوابد العربية الاسلامية في محافظة ادلب، ص 140.
- ↑ العمارة العربية الاسلامية: خصائصها وآثارها في سورية، ص 168.
- ↑ التاريخ الاثري للأوابد العربية الاسلامية في محافظة ادلب، صص 141 - 143.
- ↑ تاريخ معرةالنعمان، ج 1، ص 342.
- ↑ تاريخ معرةالنعمان، ج 1، ص 342.
- ↑ به سوي ام‌القري، سفرنامه حج محمدولي ميرزا قاجار، ص 265؛ سفرنامه حاج علي‌خان اعتمادالسلطنه، ص 82.
- ↑ آثار پیامبر و زیارتگاه های اهل بیت در سوریه، ص 157