استظلال (فتاوای مراجع): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۲۱: خط ۱۲۱:
| '''مراجع دیگر:'''
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|443}}
{{ارجاع مساله|443}}
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 444
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' نشستن در زیر سقف در حال طی منزل در شب خلاف احتیاط است،{{توضیح مساله|444|
* '''آیت‌الله بهجت:''' استظلال در شب نیست و مانع ندارد و ظاهرِ مجموعِ روایات و مقتضای اصل، اختصاص ممنوعیت به سایه انداختن از آفتاب است.
* '''آیت‌الله تبریزى:''' بنا بر احتیاط در حرمت استظلال فرقی بین شب و روز نیست.
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' احوط آن است که در شب‌های بارانی و سرد از سوار شدن به اتوبوس مسقف و مانند آن اگر برای فرار از باران و سرما باشد اجتناب کند.
* '''آیت‌الله خویی:''' مراد از استظلال تحفظ از آفتاب و سرما و گرما و باران و باد و مانند آنهاست. پس اگر هیچ‌کدام از آنها نباشد، به نحوی که وجود و عدمِ سایبان یکسان باشد اشکال ندارد، و در این حکم بین شب و روز فرقی نیست و در فرض شک در اینکه آیا مظله وجود و عدمش یکسان است یا نه استظلال جایز است.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' حرکت با وسیله نقلیه سقف‌دار در شب نیز جایز نیست مگر در صورت ضرورت، و در هر حال اگر با علم و عمد مرتکب شود کفاره دارد، هرچند لزوم کفاره در بین الطلوعین و شب غیر بارانی؛ بنا بر احتیاط است.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' حرکت با وسایط نقلیه سرپوشیده به هنگام شب اشکال ندارد مگر اینکه باد شدید یا باران در کار باشد و همچنین حرکت در روز ابری با ماشین مسقف مانع ندارد و همچنین بین الطلوعین و پس از غروب خورشید تا زوال حمره جزء شب است.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' سوار شدن در ماشین سقف‌دار و مانند آن در شب و بین الطلوعین و روزهایی که ابر غلیظ مانع تابش خورشید باشد، در صورتی که بارانی نباشد اشکال ندارد و اگر بارانی باشد کفاره دارد و به احتیاط واجب جایز نیست.
* '''آیت‌الله مکارم:''' جایز است مگر در شب‌های بارانی که باید کفاره بدهد و در روزهای کاملاً ابری و بین الطلوعین نیز استفاده از ماشین سرپوشیده مانعی ندارد.
}}
گرچه جایز بودن آن به نظر بعید نیست، بنابراین بعید نیست جایز بودن نشستن محرم در هواپیمایی که شب حرکت می‌کند.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|444}}
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 445
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' در جایز نبودنِ سایه بالای سر قرار دادن، فرق نیست{{توضیح مساله|445|
* '''آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی:''' بنا بر احتیاط.
}}
بین سواره و پیاده.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|445}}
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 446
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' کسانی ‌که کشتی سوار می‌شوند در حال احرام، زیر سقفِ آن نباید بروند، لیکن در کنار دیوار کشتی که سایه است، ظاهراً نشستن جایز است.{{توضیح مساله|446|
نظر آیات عظام در ذیل مسئله 440 و 441 گذشت.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|446}}
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 447
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' استظلال در وقت طی منزل برای عذری، مثل شدت گرما یا شدت سرما یا بارندگی جایز است، لیکن باید کفاره بدهد.
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 448
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' کفاره سایه قرار دادن در حال طی منزل یک گوسفند است، چه با عذر سایه افکنده باشد چه با اختیار، بنا بر احتیاط واجب.{{توضیح مساله|448|
* '''آیات عظام بهجت، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، زنجانی، سبحانی، سیستانی، فاضل، صافی، گلپایگانی، مکارم، نوری:''' کفاره آن یک گوسفند است و فرقی بین اختیار و اضطرار نیست.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|448}}
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 449
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اقوی کفایت یک گوسفند است در احرام عمره، هرچند بیش از یک مرتبه سایه قرار داده باشد و یک گوسفند است در احرام حج هرچند بیش از یک مرتبه استظلال کرده باشد.{{توضیح مساله|449|
* '''آیت‌الله سیستانی:''' ولی احتیاط مستحب این است که برای هر روزی یک کفاره بدهد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|449}}
|}
|}
{{سخ}}
{{سخ}}

نسخهٔ ‏۲۹ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۲۲

مقاله توصیفی فقهی این صفحه شامل فتوای مراجع تقلید درباره احکام استظلال است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم نگاه کنید به مقاله استظلال.

این مقاله در مورد احکام سايه قرار دادن مرد بالاي سر خود در حج است.

چگونگی

مسئله 437

امام خمینی: سایه قراردادن جایز نیست از برای مردان، و برای زن‌ها و بچه‌ها جایز است و کفاره هم ندارد.[م437 ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله زنجانی: حرکت کردن با وسیله نقلیه سقف‌دار برای مرد محرم جایز نیست، روز باشد یا شب، هوا آفتابی باشد یا ابری، همچنین جایز نیست در هوای آفتابی یا بارانی در پناه سایبان متحرک مانند چتر حرکت کند.
    • آیت‌الله فاضل: بنا بر احتیاط واجب سایه قراردادن برای بدن نیز در حال سیر و پیمودن راه جایز نیست. بنابراین نشستن در ماشین و بیرون نگهداشتن سر از شیشه یا سقف آن، خلاف احتیاط وجوبی است.


مسئله 438

امام خمینی: حرام بودنِ سایه قرار دادن بالای سر، مختص به حال منزل طی کردن است و اما درحالی‌که در محلی منزل کرد در منا باشد یا غیر آن، زیر سایه رفتن مانع ندارد و با چتر و مثل آن سایه بر سر قرار دادن مانع ندارد اگرچه در حال راه رفتن باشد، پس مانع ندارد که در منا از چادر خود تا محلی که ذبح می‌کنند یا محلی که رمی جمرات می‌کنند با چتر برود؛ گرچه احتیاط مستحب ترک است در حال راه رفتن.[م438 ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: احتیاط واجب ترک سایه انداختن است در وقت تردد برای حوائج غیر خانه و خیمه و نحو آنها، چه در مکه و چه در عرفات و منا.
    • آیت‌الله تبریزى: رفتن زیر سایه ثابت مانعی ندارد، ولی بنا بر احتیاط نمی‌تواند در حال حرکت، برای خود سایه‌بان درست کند؛ مثل آنکه چتر بردارد و یا سوار ماشین سقف‌دار شود.
    • آیت‌الله خامنه‌ای: احوط آن است که شخص محرم پس از رسیدن به مکه پیش از انجام مناسک عمره و همچنین در حال احرام در عرفات و منا، از قرار گرفتن در زیر سایه‌های متحرک مانند اتوبوس مسقف و چتر، اجتناب کند. ولی قرار گرفتن در سایه دیوار و درخت و مانند آنها و نیز عبور از زیر سقف‌های ثابت مانند پل و تونل، حتی در روز اشکال ندارد.
    • آیت‌الله خویی: و در قسمت جدید شهر مکه بنا بر احتیاط، سوار ماشین سقف‌دار نشوند.
    • آیت‌الله زنجانی:می‌تواند در پناه سایبان ثابت مانند دیوار و پل و خیمه و تونل‌های کوتاه حرکت کند ولی با وسیله سقف‌دار و چتر نمی‌تواند به قربانگاه یا جمرات برود، همچنان‌که اگر هوا آفتابی یا بارانی باشد اگر مشقت شدید نداشته باشد نباید از تونل‌های طولانی استفاده کند و در این حکم فرقی بین مکه و عرفات و مشعر و منا و مسیرهای بین راه نیست.
    • آیت‌الله سبحانی: بنا بر احتیاط واجب پس از ورود به مکه برای رفتن به مسجدالحرام و همچنین در منا و عرفات برای حرکت از نقطه‌ای به نقطه دیگر از سایبان‌های متحرک مانند چتر و اتومبیل سقف‌دار استفاده نکند.
    • آیت‌الله سیستانی: اما پس از پیاده شدن و جایی را منزل خود قراردادن، اگر محرم بخواهد جهت انجام کارهایش به اینجا و آنجا برود؛ مانند اینکه در مکه منزل کند و بخواهد جهت انجام طواف و سعی به مسجدالحرام برود و یا به منزل خود در منا وارد شود و بخواهد به قربانگاه یا جمرات برود، حکم به جواز سایه قرار دادن بالای سر خود، چون به وسیله چتر و چه سوار شدن ماشین سقف‌دار خیلی مشکل است، و احتیاط نباید ترک شود.
    • آیت‌الله نوری: حرمت سایه قرار دادن، اختصاص به سایه‌ای دارد که با شخص حرکت می‌کند مثل چتر و ماشین مسقف و هواپیما و اما سایه ثابت مثل پل و تونل هر قدر طولانی باشد جواز عبور از زیر آنها بدون اشکال است


مسئله 439

امام خمینی: فرق نیست در حرام بودن سایه قرار دادن در وقت طی کردن منزل، بین آنکه در محملی باشد که روپوش دارد یا در اتومبیل سرپوشیده باشد یا در هواپیما باشد یا زیر سقف کشتی باشد.


مسئله 440

امام خمینی: احتیاط آن است که در وقت طی منزل، به پهلوی محمل یا هر چیزی که بالای سر او نباشد، استظلال نکند،[م440 ۱] اگرچه جایز بودنِ آن خالی از قوت نیست.

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: احوط ترک سایه انداختن از آفتاب است، اگرچه منحرف از بالای سر باشد با چیزی که در سر ممنوع است.
    • آیت‌الله تبریزى: حرمت و ثبوت کفاره در تظلیل جانبی مبنی بر احتیاط است.
    • آیت‌الله خویی: و احوط بلکه اظهر این است که زیر سایه چیزی که روی سر نباشد نیز نرود، پس اگر از طرف چپ و راست چیزی بر او سایه بیفکند؛ به نحوی که تأثیر در کم شدن گرما یا سرما یا باد و نحو آن داشته باشد، جایز نیست و کفاره دارد.
    • آیت‌الله زنجانی: محرم نمی‌تواند در سایه سایبان متحرکی که بالای سر او نباشد نیز حرکت کند، ولی قرار گرفتن در سایه صندلی‌ها و دیوارهای ماشین، اشکال ندارد، و فرقی بین ماشین خود و دیگری نیست.
    • آیت‌الله سبحانی، آیت‌الله مکارم: گذشتن از زیر پل‌های وسط راه مانعی ندارد و همچنین بودن در سایه‌ای که از دیوارهای اتومبیل سر باز و مانند آن به وجود می‌آید. آیت‌الله سبحانی اضافه فرموده‌اند به شرطی که مانع از تابش مستقیم خورشید نشود.
    • آیت‌الله سیستانی: سایه‌های متحرک که بالای سر محرم قرار نگرفته برای پیاده مطلقاً جایز است و سواره احتیاطاً اجتناب کند مگر اینکه کوتاه باشد که سر و سینه را فرا نگیرد.
    • آیت‌الله نوری: استظلال، اختصاص به بالای سر دارد و شامل سایه حاصل از دیوار ماشین نمی‌شود.


مسئله 441

امام خمینی: کسانی ‌که از تهران یا جای دیگر می‌خواهند به مکه مشرف شوند یا هواپیما، اگر نذر کنند برای احرام بستن از تهران، نذر آنها صحیح است و باید محرم شوند[م441 ۱] و اگر راه دیگری نباشد جز هواپیما، باید بروند به حج، لیکن برای زیر سقف بودن در حال طی منزل باید کفاره بدهند.

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله مکارم: نذری که سبب می‌شود محرم ناچار گردد با وسیله سرپوشیده سفر کند باطل است.
    • آیت‌الله سبحانی: احتیاطاً این شخص در میقات یا اگر نشد در ادنی‌ الحل تجدید احرام کند.
    • آیت‌الله سیستانی: نذرِ احرام قبل از میقات، برای کسی که می‌داند ناچار می‌شود زیر سقف برود محل اشکال است.
    • آیت‌الله فاضل: صحت نذر برای کسی که می‌داند باید در روز با وسیله مسقف حرکت کند محل اشکال است. بلی اگر بداند که برای احرام عمره تمتع نمی‌تواند به یکی از مواقیت معروفه برود، نذر اشکال ندارد و معصیت هم نکرده است، ولی احتیاط آن است که در ادنی‌ الحل تجدید احرام کند. و در هر صورت کفاره زیر سقف رفتن را باید بدهد.


مسئله 442

امام خمینی: کسی که نذر کرد از تهران یا جای دیگر محرم شود، باید محرم شود[م442 ۱] و حتی ‌الامکان باید از راهی برود که زیر سایه ـ در طی منزل ـ قرار نگیرد[م442 ۲] و اگر راهی نباشد که زیر سقف قرار نگیرد در صورت التفات به این مطلب پیش از نذر معصیت‌کار است برای آنکه خود را از روی عمد مبتلای به معصیت کرده است.[م442 ۳]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله مکارم: نذری که سبب می‌شود محرم ناچار گردد با وسیله سرپوشیده سفر کند باطل است.
    • آیت‌الله سبحانی: احتیاطاً این شخص در میقات یا اگر نشد در ادنی‌ الحل تجدید احرام کند.
    • آیت‌الله سیستانی: نذرِ احرام قبل از میقات، برای کسی که می‌داند ناچار می‌شود زیر سقف برود محل اشکال است.
    • آیت‌الله فاضل: صحت نذر برای کسی که می‌داند باید در روز با وسیله مسقف حرکت کند محل اشکال است. بلی اگر بداند که برای احرام عمره تمتع نمی‌تواند به یکی از مواقیت معروفه برود، نذر اشکال ندارد و معصیت هم نکرده است، ولی احتیاط آن است که در ادنی‌ الحل تجدید احرام کند. و در هر صورت کفاره زیر سقف رفتن را باید بدهد.
  2. ↑
    • آیات عظام سبحانی، فاضل، نوری: می‌تواند از راهی برود که زیر سایه قرار بگیرد، مانند تونل و پل و زیر درخت، از سایه‌های ثابت.
  3. ↑
    • آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی:ظاهر این است که معصیت نکرده است، ولی برای استظلال اضطراری کفاره باید بدهد.
    • آیت‌الله مکارم: معصیتی نکرده است.


مسئله 443

امام خمینی: کسانی ‌که می‌خواهند با هواپیما به مکه بروند، لازم است با هواپیما به مدینه بروند و از آنجا در مسجد شجره محرم شوند و با اتومبیلی که سقف ندارد به مکه بروند و یا آنکه بروند جده به قصد رفتن به جحفه و در صورت امکان بروند به جحفه و از آنجا محرم شوند و با اتومبیل بی‌روپوش بروند به مکه معظمه، و اگر رفتن به میقات امکان نداشت از جده[با نذر] محرم شوند و بهتر آن است که در «حده» هم که بین جده و مکه است تجدید احرام کنند.[م443 ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑ نظر آیات عظام در مسئله 212 گذشت.


مسئله 444

امام خمینی: نشستن در زیر سقف در حال طی منزل در شب خلاف احتیاط است،[م444 ۱] گرچه جایز بودن آن به نظر بعید نیست، بنابراین بعید نیست جایز بودن نشستن محرم در هواپیمایی که شب حرکت می‌کند.

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: استظلال در شب نیست و مانع ندارد و ظاهرِ مجموعِ روایات و مقتضای اصل، اختصاص ممنوعیت به سایه انداختن از آفتاب است.
    • آیت‌الله تبریزى: بنا بر احتیاط در حرمت استظلال فرقی بین شب و روز نیست.
    • آیت‌الله خامنه‌ای: احوط آن است که در شب‌های بارانی و سرد از سوار شدن به اتوبوس مسقف و مانند آن اگر برای فرار از باران و سرما باشد اجتناب کند.
    • آیت‌الله خویی: مراد از استظلال تحفظ از آفتاب و سرما و گرما و باران و باد و مانند آنهاست. پس اگر هیچ‌کدام از آنها نباشد، به نحوی که وجود و عدمِ سایبان یکسان باشد اشکال ندارد، و در این حکم بین شب و روز فرقی نیست و در فرض شک در اینکه آیا مظله وجود و عدمش یکسان است یا نه استظلال جایز است.
    • آیت‌الله زنجانی: حرکت با وسیله نقلیه سقف‌دار در شب نیز جایز نیست مگر در صورت ضرورت، و در هر حال اگر با علم و عمد مرتکب شود کفاره دارد، هرچند لزوم کفاره در بین الطلوعین و شب غیر بارانی؛ بنا بر احتیاط است.
    • آیت‌الله سبحانی: حرکت با وسایط نقلیه سرپوشیده به هنگام شب اشکال ندارد مگر اینکه باد شدید یا باران در کار باشد و همچنین حرکت در روز ابری با ماشین مسقف مانع ندارد و همچنین بین الطلوعین و پس از غروب خورشید تا زوال حمره جزء شب است.
    • آیت‌الله سیستانی: سوار شدن در ماشین سقف‌دار و مانند آن در شب و بین الطلوعین و روزهایی که ابر غلیظ مانع تابش خورشید باشد، در صورتی که بارانی نباشد اشکال ندارد و اگر بارانی باشد کفاره دارد و به احتیاط واجب جایز نیست.
    • آیت‌الله مکارم: جایز است مگر در شب‌های بارانی که باید کفاره بدهد و در روزهای کاملاً ابری و بین الطلوعین نیز استفاده از ماشین سرپوشیده مانعی ندارد.


مسئله 445

امام خمینی: در جایز نبودنِ سایه بالای سر قرار دادن، فرق نیست[م445 ۱] بین سواره و پیاده.

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی: بنا بر احتیاط.


مسئله 446

امام خمینی: کسانی ‌که کشتی سوار می‌شوند در حال احرام، زیر سقفِ آن نباید بروند، لیکن در کنار دیوار کشتی که سایه است، ظاهراً نشستن جایز است.[م446 ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑ نظر آیات عظام در ذیل مسئله 440 و 441 گذشت.


مسئله 447

امام خمینی: استظلال در وقت طی منزل برای عذری، مثل شدت گرما یا شدت سرما یا بارندگی جایز است، لیکن باید کفاره بدهد.


مسئله 448

امام خمینی: کفاره سایه قرار دادن در حال طی منزل یک گوسفند است، چه با عذر سایه افکنده باشد چه با اختیار، بنا بر احتیاط واجب.[م448 ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیات عظام بهجت، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، زنجانی، سبحانی، سیستانی، فاضل، صافی، گلپایگانی، مکارم، نوری: کفاره آن یک گوسفند است و فرقی بین اختیار و اضطرار نیست.


مسئله 449

امام خمینی: اقوی کفایت یک گوسفند است در احرام عمره، هرچند بیش از یک مرتبه سایه قرار داده باشد و یک گوسفند است در احرام حج هرچند بیش از یک مرتبه استظلال کرده باشد.[م449 ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله سیستانی: ولی احتیاط مستحب این است که برای هر روزی یک کفاره بدهد.


برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=استظلال_(فتاوای_مراجع)&oldid=45016»