معتزله: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''معتزله'''، به پیروان یک مکتب کلامی گفته می‌شود که توسط واصل بن عطا در اوایل قرن دوم هجری تاسیس شد. واصل بن عطا با استفاده از عقل در مباحث کلامی و تفسیر آیات قرآن، به تأویل معانی پرداخته و سعی در هماهنگ‌سازی عقل و دین داشت. اصول مکتب معتزله بر پنج پایه استوار است: توحید، عدل، وعد و وعید، المنزلة بین المنزلتین و امر به معروف و نهی از منکر. | '''معتزله'''، به پیروان یک مکتب کلامی گفته می‌شود که توسط واصل بن عطا در اوایل قرن دوم هجری تاسیس شد. واصل بن عطا با استفاده از عقل در مباحث کلامی و تفسیر آیات قرآن، به تأویل معانی پرداخته و سعی در هماهنگ‌سازی عقل و دین داشت. اصول مکتب معتزله بر پنج پایه استوار است: توحید، عدل، وعد و وعید، المنزلة بین المنزلتین و امر به معروف و نهی از منکر. | ||
== نام معتزله و معنای آن == | |||
اعتزال در لغت به معنی کناره گرفتن است چنان که در قرآن مجید این کلمه با همین مفهوم در مورد اصحاب کهف به کار رفته است.<ref>سوره کهف، آیه 16.</ref> معتزله خود تمایلی به این نام نداشته اند. و معموالً خود را به عنوان اهل توحید یا اصحاب عدل معرفی می کرده اند.<ref>مروج الذهب، ج2، ص233.</ref> برخی نام معتزله را به علت کناره گیری موسس این مکتب از استادش می‌دانند<ref>ملل و نحل، ص48.</ref> | |||
== تاریخ پیدایش == | == تاریخ پیدایش == | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۹: | ||
== فراز و فرود سیاسی معتزله == | == فراز و فرود سیاسی معتزله == | ||
معتزله از زمان پیدایش تا اواسط قرن سوم قمری، دوران اقتدار خود را سپری نموده و مورد حمایت خلفای اولیه عباسی قرار داشتند.<ref>معتزله و روابط آن با خلافت عباسی در عهده اول (132-232ﻫ)، ص9-13.</ref> پس از آن تا روی کارآمدن آل بویه دوران ضعف معتزله رقم خورد و در دوران آل بویه افرادی از معتزله در دوران رونق دوباره به دربار راه یافتند. در همین زمان قرابت نظری و تعاملات مثبتی بین شیعه و معتزله گزارش شده.<ref>مناسبات شیعه و معتزله در قرن چهارم هجری، ص16-18.</ref> به اعتقاد برخی پژوهشگران از این پس معتزله در شیعه حل شد و به شکلی در قرون بعد در زیدیه ادامه حیات داد.<ref name=":4" /> | معتزله از زمان پیدایش تا اواسط قرن سوم قمری، دوران اقتدار خود را سپری نموده و مورد حمایت خلفای اولیه عباسی(از مامون تا واثق) قرار داشتند.<ref>معتزله و روابط آن با خلافت عباسی در عهده اول (132-232ﻫ)، ص9-13.</ref> پس از آن (از دوران متوکل عباسی) تا روی کارآمدن آل بویه دوران ضعف معتزله رقم خورد و در دوران آل بویه افرادی از معتزله در دوران رونق دوباره به دربار راه یافتند. در همین زمان قرابت نظری و تعاملات مثبتی بین شیعه و معتزله گزارش شده.<ref>مناسبات شیعه و معتزله در قرن چهارم هجری، ص16-18.</ref> به اعتقاد برخی پژوهشگران از این پس معتزله در شیعه حل شد و به شکلی در قرون بعد در زیدیه ادامه حیات داد.<ref name=":4" /> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||