مرقد مسلم بن عقیل

مرقد مسلم بن عقیل

اطلاعات اوليه
تأسیس	قبل از سال 1055 ه. ق
مکان	مسجد کوفه
معماری
بازسازی	نواب حافظ محمد عبدالحسین‌خان، آیت‏‌الله سیدمحسن حکیم

مرقد مسلم بن عقیل، بیرون ضلع شرقی مسجد کوفه در کوفه قرار دارد. در حال حاضر، بارگاه و صحن مخصوصی برای آن بنا گردیده و به مسجد کوفه متصل شده است. ورود به آن نیز از طریق صحن و شبستان مسجد، امکان‏‌پذیر است.

معرفی اجمالی مسلم بن عقیل

مسلم، فرزند عقیل بن ابی‏طالب، پسرعمو و سفیر گرامی امام حسین(ع) به کوفه بود. پدرش عقیل، برادر امیرمؤمنان(ع) و دومین فرزند ابوطالب و از داناترین مردم قریش به تاریخ و انساب آنان بود. او پس از صلح حدیبیه، به پیامبر اسلام(ص) ایمان آورد و به مدینه هجرت کرد و همراه برادرش، جعفر طیار، در غزوه موته و سپس در غزوه حنین شرکت نمود. او در سال 60 ه. ق، در مدینه منوره درگذشت‏ و قبر وی تاکنون در قبرستان بقیع، باقی است.

درباره جزئیات زندگی مسلم بن عقیل تا پیش از رفتن او به کوفه، به عنوان سفیر امام حسین(ع)، آگاهی‏‌های زیادی نداریم. نقل است که مادر وی، یک ام‏ ولد به نام «علیه» بود که عقیل او را از شام، خریداری کرد.

همسر و فرزندان

مسلم با رقیه، دختر امام علی(ع)، ازدواج کرد که حاصل آن، سه فرزند به نام‌‏های عبدالله، علی و محمد بود. دو تن از فرزندان مسلم در روز عاشورا، کنار امام حسین(ع) به شهادت رسیدند. یکی از این دو، عبدالله بن مسلم بود که مادرش رقیه، دختر امام علی(ع) بود که عمرو بن صبیح او را به شهادت رسانید. فرزند دیگر مسلم که در عاشورا به شهادت رسید، محمد بود که‏ مادرش ام‏ولد و قاتلانش، ابومرهم ازدی و لقیط بن ایاس جهنی بودند.

سفیر امام حسین

مسلم بن عقیل، سفیر امام حسین(ع) به کوفه بود. پس از اینکه اهل کوفه به امام(ع) نامه نوشتند و آن حضرت را به رفتن به کوفه دعوت کردند، امام(ع) مسلم را نزد خود خواند و به او دستور داد که به کوفه برود و اگر دید کوفیان بر آنچه در نامه‌‏هایشان نوشته‌‏اند، پایبندند و برای بیعت با امام(ع) آماده‌‏اند، او به امام(ع) نامه بنویسد. او نیز به کوفه رفت و شیعیان به نزد وی آمدند و او از آنها برای امام حسین(ع) بیعت گرفت. ولی در نهایت مردم کوفه بر پیمان خود نماندند و مسلم را همراهی نکرده و مسلم بن عقیل به دستور ابن زیاد از بالای دارالاماره به پایین انداخته شد و به شهادت رسید.

معرفی اجمالی مرقد

مرقد مسلم بن عقیل، بیرون ضلع شرقی مسجد کوفه و در فاصله کمی از دارالاماره قرار داشته است. پس از مدتی، بارگاه و صحن مخصوصی برای آن بنا گردید و به مسجد کوفه متصل شد. در حال حاضر، ورود به آن نیز از طریق صحن و شبستان مسجد، امکان‏‌پذیر است.

ضریح

ضریح قبر مسلم بن عقیل

در گذشته، روی قبر شریف مسلم، یک ضریح چوبی مشبک وجود داشت که بر آن، اشعاری در مدح حضرت مسلم، نقش بسته بود. تاریخ آن نیز سال 1055 ه. ق، (دوره صفوی) بود. ضریح را یک بانوی ایرانی، به نام «مام آقاخان» هدیه کرده بود. پس از مدتی، این ضریح چوبی، با یک ضریح نقره‌‏ای، تعویض گردید.

بازسازی بارگاه

بارگاه مسلم بن عقیل، براساس کتیبه‌‏ای که پیش‏تر بر ورودی آنجا قرار داشت، در سال‌‏های 1232 و 1233 ه. ق، به اهتمام یکی از دولت‌مردان شیعه هندی، به نام نواب حافظ محمد عبدالحسین‌خان بازسازی شد. گنبد بنا تا حدود نیم قرن گذشته، کاشی‏‌کاری بود. در سال 1384 ه. ق، تعدادی از مؤمنان نزد آیت‏‌الله سیدمحسن حکیم آمدند و از ایشان برای طلاکاری گنبد حرم حضرت مسلم، اجازه گرفتند. آنها پس از کسب اجازه، از سال 1385 ه. ق- 1965 م، شروع به توسعه و بازسازی حرم و همچنین گنبد نمودند.

همچنین به دستور سیدمحسن حکیم ضریح طلا و نقره‏‌کوب جدیدی برای حرم حضرت مسلم در اصفهان ساخته شد و روی قبر شریف، نصب گردید. کار طلاکاری گنبد نیز از تاریخ 28 ربیع ‏الاول 1387 ه. ق، آغاز شد و یکی از تاجران شیعه، به نام حاج محمدحسین رفیعی بهبهانی کویتی، هزینه کامل آن را پرداخت و سید موسی بحرالعلوم در ماده تاریخ آن، قصیده‌‏ای را سرود که گرداگرد ساقه گنبد بنا، ثبت گردید.

منابع

این مقاله برگرفته از زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، مقاله «مرقد مسلم بن عقیل»، ج1، ص105-116. است.

• مقاتل الطالبيين، ابوالفرج الاصفهاني، تحقيق: السيد احمد صقر، بيروت، مؤسسة الاعلمي، ١۴٠٨ه. ق - ١٩٨٧م.

• الاعلام، خيرالدين الزركلي، ط ١۵، بيروت، دار العلم للملايين، ٢٠٠٢م.

• نسب قريش، مصعب بن عبدالله بن مصعب الزبيري، تحقيق: ليفي بروفنسال، ط ٣، القاهرة، دار المعارف.

• مراقد المعارف، محمد حرزالدين، تحقيق: محمدحسين حرزالدين، قم، سعيد بن جبير، ٢٠٠٧م.