دریای نجف

نمایی از بحر نجف

دریای نجف یا بحر نجف، در طول تاریخ کوچکتر و گاه موقعیت جغرافیایی آن جابه‌جا شده است. مکان کنونی آن شرق نجف است. دریای نجف امروزه به صورت باتلاق و آب‌های اندک درآمده است. گفته شده این بحر در گذشته تمام نجف را دربرگرفته بود.

موقعیت

دریای نجف، در شرق شهر نجف قرار داشته و امروزه به صورت باتلاق درآمده است. بر پایه برخی گزارش‌ها در فوریه 2019م، به دلیل بارندگی زیاد، حیات به این باتلاق بازگشته است.

تاریخچه

این تصویر، چگونگی احتمالیِ اتصال بحر نجف با خلیج فارس را در گذشته نشان می‌دهد.

در گذشته از تمام منطقه نجف به نام بحر نجف یاد می‌شد. گفته شده در این منطقه، دریایی بوده که خشک شده است. نام آن دریا «النّی» بوده و وقتی خشک شده، «النّی جفّ» گفته شده است؛ یعنی «دریای نی خشک شد.» جمله «النّی جفّ» به تدریج تبدیل به «نیجف» و «نجف» شده است. یاقوت حموی، جغرافی‌دان از اتصال بحر نجف با خلیج فارس گزارش داده است. برخی نیز گفته‌اند این دریا، در کنار نجف بوده و پس از خشک شدن، مردم نجف از سنگریزه‌های آن (درّ نجف)، برای فروش به زائران و کسب درآمد استفاده می‌کردند. حسن عیسی حکیم، معتقد است بحر نجف در عصرهای قدیم، از نجف تا شناقیه و از طرف دیگر از نجف تا حبانية و ثرثار کشیده می‌شده است.

برخی معتقدند، دریا نبوده؛ بلکه امتداد رود فرات از نجف می‌گذشته و در وادی بیرون نجف که از سمت حیره آغاز می‌شده، جمع شده و چشم اندازی شبیه به دریا داشته است. امروزه هم این منطقه گود و پایین‌تر از سطح شهر دیده می‌شود. برخی، جنوب شرقی شهر نجف را که امروزه دارای باغ‌ها، رودها و زمین‌های هموار است محل بحر نجف قدیم می‌دانند.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله دریای نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره پنجم، ۱۳۸۹ش، ص۱۲ است.

• جغرافیای تاریخی نجف اشرف، احمدیان شالچی، نسرین، فصلنامه مشکوة، شماره 68 و 69، پاییز و زمستان 1379ش.
• موسوعة العتبات المقدسه، جعفر خلیلی. موسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۴۰۷ق.
• المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، حکیم، حسن عیسی، المکتبه الحیدریه، قم، ۱۳۸۵ش.
• ماضی النجف و حاضرها، جعفر آل محبوبه، دارالاضواء، بیروت، الطبعة الثانیة، ۱۴۰۶ق، ۱۹۸۶م.
• معجم البلدان، یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله،‌ دار صادر، بیروت، الطبعة الثانیة، ۱۹۹۵م.