حره وبره: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
خط ۸: خط ۸:


==نام==
==نام==
حره الوَبَره،<ref>مراصد الإطلاع علي أسماء الأمكنة و البقاع، ج‏1،ص396؛ المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة، ص100.</ref> برخی وَبْره نیز جایز دانسته‌اند.<ref name=":1">المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة، ص100.</ref> به آن حره غربیه نیز گفته شده است.<ref name=":1" />
بر پایه گزارشی، در سده ششم قمری تنها به بخشی از حره غربی، حره وبره گفته می‌شد.<ref>الأمكنة و المياه و الجبال و الآثار، ج‏2َ، ص573.</ref>
بر پایه گزارشی، در سده ششم قمری تنها به بخشی از حره غربی، حره وبره گفته می‌شد.<ref>الأمكنة و المياه و الجبال و الآثار، ج‏2َ، ص573.</ref>


خط ۱۶: خط ۱۸:


==‌ویژگی==
==‌ویژگی==
<br />
امروزه حره‌ای دیده‌ نمی‌شود و تنها خانه‌ها و ساختمان‌ها و زمین های آسفالت شده و سنگ فرش شده است.<ref>المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة، ص235.</ref>
 
== مسجد قبلتین ==
مسجد قبلتین در غرب مدینه، روی مکان بلندی از حره وبره، در شمال غربی آن، نزدیک وادی عقیق صغری و کبری قرار دارد.<ref>تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا، ص408.</ref>
 
این مسجد، در غرب مساجد دامنه کوه سلع، قرار داشته و از مسجد‌النبی سه و نیم کیلومتر فاصله دارد.<ref>مدينه شناسى، ج‏1، ص131.</ref>


== آثار باستانی ==
==آثار باستانی==
در سوی غربی این حره، قصر عروه و بئر عروه و برخی از قصرهای عقیق قرار دارد.<ref>تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا، ص338.</ref>
در سوی غربی این حره، قصر عروه و بئر عروه و برخی از قصرهای عقیق قرار دارد.<ref name=":2">تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا، ص338.</ref>


==در تاریخ==
==در تاریخ==
قبایل وارد بر این حره از ثروت طبیعی و سنگهای آن برای ساختن بنا استفاده می‌کردند و در بین حره هم مزارع و باغ‌های خود را احداث کردند.<ref name=":0">معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، ص۴۷۴.</ref>
قبایل وارد بر این حره از ثروت طبیعی و سنگهای آن برای ساختن بنا استفاده می‌کردند و در بین حره هم مزارع و باغ‌های خود را احداث کردند.<ref name=":0">معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، ص۴۷۴.</ref>


همچنین بعضی از قبایل خزرج و بطون آنها مانند:  بنی بیاضه و زریق دو فرزند عامر بن زریق، بنی کعب بن مالک و بنی حبیب بن عبد حارثة بن مالک، بنی غزاره، که در وبره سکونت داشتند در این منطقه اقامت گزیده بودند.<ref name=":0" />  
همچنین بعضی از قبایل خزرج و بطون آنها مانند:  بنی بیاضه و زریق دو فرزند عامر بن زریق، بنی کعب بن مالک و بنی حبیب بن عبد حارثة بن مالک، بنی غزاره، که در وبره سکونت داشتند در این منطقه اقامت گزیده بودند.<ref name=":0" />
 
منازل بنی‌سلمه در سوی شمال شرقی این حره است.<ref name=":2" />  


==پانوشت==
==پانوشت==
خط ۴۸: خط ۵۷:


*'''کتاب العین'''، خلیل بن احمد فراهیدی، نشر هجرت، قم، ۱۴۰۹ق.
*'''کتاب العین'''، خلیل بن احمد فراهیدی، نشر هجرت، قم، ۱۴۰۹ق.
*'''مدينه شناسى'''، محمد باقر نجفى، شركت قلم، تهران، 1364ش.
*'''مراصد الإطلاع علي أسماء الأمكنة و البقاع'''، ابن عبد الحق بغدادى، دار الجيل، بيروت، 1412ق.
*'''المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة'''، محمد محمد حسن شراب، دار الشاميه-دار القلم، بيروت-دمشق، 1411ق.
*'''معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق.
*'''معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق.


*'''معجم مقاییس اللغة'''، احمد بن فارس (ابن فارس)، مکتب الاعلام الاسلامی، قم، ۱۴۰۴ق.
*'''معجم مقاییس اللغة'''، احمد بن فارس (ابن فارس)، مکتب الاعلام الاسلامی، قم، ۱۴۰۴ق.
*'''المغانم المطابه فی معالم طابه'''، مجدالدین فیروزآبادی، مرکز بحوث و دراسات المدینة المنوره، مدینه، ۲۰۰۲م.
*'''المغانم المطابه فی معالم طابه'''، مجدالدین فیروزآبادی، مرکز بحوث و دراسات المدینة المنوره، مدینه، ۲۰۰۲م.

نسخهٔ ‏۱۶ ژانویهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۲۸

حَرّه وبره،

حره

«حَرَّة»، واژه‌ای عربی و به معنای زمین سختی است، که از سنگ‌های سیاه شکل گرفته،[۱] گویی با آتش سوخته باشد.[۲] ریشه این واژه «ح، ر، ر» به معنای گرما بوده[۳] و جمع آن «حِرار» است.[۴] به گفته برخی، «حرّه» به نام «لابة» نیز خوانده شده است.[۵] واژه‌نامه‌های پارسی، حرّه را «سنگلاخ سوخته»[۶] و «سنگستان» معنا کرده‌اند.[۷]

زمین‌های حرّه، انبوهی از سنگ‌های سخت سیاه‌رنگ و متخلخل[یادداشت ۱][۸] است، که زمینه زیست بشری و کشاورزی در آن فراهم نیست. علت به وجود آمدن این مناطق، گسل‌های فراوانی است، که گاه گدازه‌های آتش‌فشانی از آن فوران کرده و سطح زمین را به صورت گسترده، بدون آنکه کوه‌زایی کند، می‌پوشاند. این گدازه‌ها پس از سرد شدن به رنگ تیره درمی‌آیند.[۹]

نام

حره الوَبَره،[۱۰] برخی وَبْره نیز جایز دانسته‌اند.[۱۱] به آن حره غربیه نیز گفته شده است.[۱۱]

بر پایه گزارشی، در سده ششم قمری تنها به بخشی از حره غربی، حره وبره گفته می‌شد.[۱۲]

مکان

حره وبره، در غرب مدینه و با فاصله سه میلی از مدینه قرار دارد.[۱۳]

در سوی شرقی (نزدیک) بئر عروه قرار می‌گیرد.[۱۴]

‌ویژگی

امروزه حره‌ای دیده‌ نمی‌شود و تنها خانه‌ها و ساختمان‌ها و زمین های آسفالت شده و سنگ فرش شده است.[۱۵]

مسجد قبلتین

مسجد قبلتین در غرب مدینه، روی مکان بلندی از حره وبره، در شمال غربی آن، نزدیک وادی عقیق صغری و کبری قرار دارد.[۱۶]

این مسجد، در غرب مساجد دامنه کوه سلع، قرار داشته و از مسجد‌النبی سه و نیم کیلومتر فاصله دارد.[۱۷]

آثار باستانی

در سوی غربی این حره، قصر عروه و بئر عروه و برخی از قصرهای عقیق قرار دارد.[۱۸]

در تاریخ

قبایل وارد بر این حره از ثروت طبیعی و سنگهای آن برای ساختن بنا استفاده می‌کردند و در بین حره هم مزارع و باغ‌های خود را احداث کردند.[۱۹]

همچنین بعضی از قبایل خزرج و بطون آنها مانند:  بنی بیاضه و زریق دو فرزند عامر بن زریق، بنی کعب بن مالک و بنی حبیب بن عبد حارثة بن مالک، بنی غزاره، که در وبره سکونت داشتند در این منطقه اقامت گزیده بودند.[۱۹]

منازل بنی‌سلمه در سوی شمال شرقی این حره است.[۱۸]

پانوشت

  1. جمهرة اللغة، ج‏1، ص96؛ معجم مقاییس اللغه، ج‏2، ص7.
  2. کتاب العین، ج‏3، ص24.
  3. معجم مقاییس اللغه، ج‏2، ص7؛ الصحاح، ج‏2، ص626.
  4. کتاب العین، ج‏3، ص24؛ جمهرة اللغة، ج‏1، ص96؛ معجم مقاییس اللغه، ج‏2، ص7.
  5. معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، ص۴۳۹.
  6. فرهنگ لغت دهخدا، ذیل واژه حره.
  7. فرهنگ معین، ذیل واژه حره.
  8. واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دفتر پنجم.
  9. اسماعیلی، ۱۳۸۹ش، ص۷۰.
  10. مراصد الإطلاع علي أسماء الأمكنة و البقاع، ج‏1،ص396؛ المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة، ص100.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة، ص100.
  12. الأمكنة و المياه و الجبال و الآثار، ج‏2َ، ص573.
  13. المغانم المطابه فی معالم طابه، ص۱۱۴.
  14. تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا، ص337.
  15. المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة، ص235.
  16. تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا، ص408.
  17. مدينه شناسى، ج‏1، ص131.
  18. ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا، ص338.
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، ص۴۷۴.
  1. تخلخل، برابرِ پارسی «porosity»، اصطلاح زمین‌شناسی بوده و به معنای وجود حفره‌ها و فضاهای خالی در خاک، رسوب یا سنگ است.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله بررسی جغرافیای طبیعی مدینه یحیی جهانگیری و علی اصغر کریم خانی، فصلنامه میقات حج، دوره ۲۶، ش۱۰۳، بهار ۱۳۹۷، ص۷۹–۱۰ است.
  • الامکنه و المیاه و الجبال و الآثار، نصر بن عبدالله اسکندری، مرکز الملک فیصل للبحوث و الدراسات الاسلامیه، ریاض،‌ ۱۴۲۵ق.‏
  • تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، احمد یاسین احمد خیاری، عامه، عربستان، ۱۴۱۹ق‏.
  • جمهرة اللغة، محمد بن حسن بن درید (ابن درید)، دار العلم للملایین، بیروت، ۱۹۸۸م.
  • الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، اسماعیل بن حماد جوهری، تحقیق احمد عبد الغفور عطار، دار العلم للملایین، بیروت، ۱۳۷۶ق.
  • فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
  • کتاب العین، خلیل بن احمد فراهیدی، نشر هجرت، قم، ۱۴۰۹ق.
  • مدينه شناسى، محمد باقر نجفى، شركت قلم، تهران، 1364ش.
  • مراصد الإطلاع علي أسماء الأمكنة و البقاع، ابن عبد الحق بغدادى، دار الجيل، بيروت، 1412ق.
  • المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة، محمد محمد حسن شراب، دار الشاميه-دار القلم، بيروت-دمشق، 1411ق.
  • معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق.
  • معجم مقاییس اللغة، احمد بن فارس (ابن فارس)، مکتب الاعلام الاسلامی، قم، ۱۴۰۴ق.
  • المغانم المطابه فی معالم طابه، مجدالدین فیروزآبادی، مرکز بحوث و دراسات المدینة المنوره، مدینه، ۲۰۰۲م.