شفاعت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۲ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۱۳

مفهوم‌شناسی

واژه شفاعت در لغت، به معنای «میانجیگری و واسطه شدن برای جلب سود یا ضرر» است.^[۱]

جعفر سبحانی، فقیه و متکلم شیعه، شفاعت را درخواست وسیله‌ برای کسی دانسته است که در مقام ایمان و اطاعت، کوتاهی کرده و خود را نیازمند آمرزش خدا می‌داند. او برای نجات، به بندگان صالح خدا، مانند پیامبران و اولیای الهی متوسل می‌شود و آنان را شفیع خود قرار می‌دهد تا برای آمرزش گناهان او دعا کنند.^[۲]

شیخ طوسی و سید مرتضی، از عالمان شیعه، در معنای اصطلاحی شفاعت، آن را به معنای «درخواست برای برداشته شدن مجازات از فردی که مستحق عقاب است» دانسته‌اند. به باور آنها شفاعت برای بالا بردن درجه و منفعت بیشتر نیست؛ بلکه تنها برای برداشته شدن عقاب است.^[۳] در برابر، برخی از متکلمان، مانند قاضی عبدالجبار معتزلی، عالم اهل سنت، شفاعت را واسطه قرار دادن برای به دست آوردن منفعت نیز دانسته است.^[۴]

اثبات

در آیات قرآن گاهی به صورت صریح و گاه به صورت اشاره، شفاعت ذکر شده است. در آیات ۲۲۵ سوره بقره و ۲۳ سوره سبأ، مقام شفاعت برای کسانی که خدا به آنها اجازه شفاعت داده ثابت شده است.

بر اساس آیه ۷۹ سوره اسراء، به حضرت محمد(ص) مقام محمود داده شده است. مفسران شیعه و سنی مراد از مقام محمود را مقام شفاعت دانسته‌اند.^[۵]

پانویس

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله بررسی معنا، شرایط و آثر شفاعت پیامبر اکرم(ص)، است.

الالهیات علی هدی الکتاب و اسنة و العقل، جعفر سبحانی تبریزی، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، ۱۴۱۲ق.

التبیان فی تفسیر القرآن، محمد بن حسن طوسی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۳ق.

تفسیر البغوی، حسین بن مسعود بغوی، تحقیق عبدالرزاق المهدی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.

التفسیر الکبیر، فخر رازی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.

تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، تحقیق سامی بن محمد سلامه، بی‌جا، دار طیبة للنشر و التوزیع، ۱۴۲۰ق.

رسائل المرتضی، علی بن حسین علم‌الهدی، تحقیق السید احمد الحسینی، قم، درا القرآن الکریم، ۱۴۰۳ق.

شرح الاصول الخمسه، قاضی عبدالجبار بن احمد، قاهره، مکتبة وهبه، ۱۴۰۳ق.

الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، محمود بن عمر زمخشری، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۰۷ق.

الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، احمد بن محمد ثعلبی، تحقیق الامام ابی‌محمدبن عاشور، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۲ق.

↑ ابن اثیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۹۹.
↑ الالهیات علی هدی الکتاب و اسنة و العقل، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۳۴۴.
↑ التبیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۱۳؛ رسائل المرتضی، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۵۰.
↑ شرح الاصول الخمسه، ۱۴۰۸ق، ص۶۸۸.
↑ طبری، ۱۴۲۰ق، ج۱۷، ص۵۲۶؛ الکشف و البیان عن تفسیر القرآن،۱۴۲۲ق، ج۶، ص۱۲۳؛ تفسیر البغوی، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۱۵۴؛ الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۳۶؛ التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۱، ص۳۸۷؛ تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۳۸۱ و ج۳، ص۳۴۲؛

[1] ابن اثیر، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۳۹۹.

[2] الالهیات علی هدی الکتاب و اسنة و العقل، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۳۴۴.

[3] التبیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۱۳؛ رسائل المرتضی، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۵۰.

[4] شرح الاصول الخمسه، ۱۴۰۸ق، ص۶۸۸.

[5] طبری، ۱۴۲۰ق، ج۱۷، ص۵۲۶؛ الکشف و البیان عن تفسیر القرآن،۱۴۲۲ق، ج۶، ص۱۲۳؛ تفسیر البغوی، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۱۵۴؛ الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۳۶؛ التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۱، ص۳۸۷؛ تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۳۸۱ و ج۳، ص۳۴۲؛

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱۱: / خط ۱۱: @@
 [[شیخ طوسی]] و [[سید مرتضی]]، از عالمان [[شیعه]]، در معنای اصطلاحی شفاعت، آن را به معنای «درخواست برای برداشته شدن مجازات از فردی که مستحق عقاب است» دانسته‌اند. به باور آنها شفاعت برای بالا بردن درجه و منفعت بیشتر نیست؛ بلکه تنها برای برداشته شدن عقاب است.<ref>التبیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۱۳؛ رسائل المرتضی، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۵۰.</ref> در برابر، برخی از متکلمان، مانند قاضی عبدالجبار معتزلی، عالم اهل سنت، شفاعت را واسطه قرار دادن برای به دست آوردن منفعت نیز دانسته است.<ref>شرح الاصول الخمسه، ۱۴۰۸ق، ص۶۸۸.</ref>
-== اثبات ==
+==اثبات==
-در آیات قرآن گاهی به صورت صریح و گاه به صورت اشاره شفاعت ذکر شده است. در آیات ۲۲۵ سوره بقره و ۲۳ سوره سبأ، مقام شفاعت برای کسانی که خدا به آنها اجازه داده ثابت شده است.
+در آیات قرآن گاهی به صورت صریح و گاه به صورت اشاره، شفاعت ذکر شده است. در آیات ۲۲۵ سوره بقره و ۲۳ سوره سبأ، مقام شفاعت برای کسانی که خدا به آنها اجازه شفاعت داده ثابت شده است.
-بر اساس آیه ۷۹ سوره اسراء، به حضرت محمد(ص) مقام محمود داده شده است. مفسران شیعه و سنی مراد از مقام محمود را مقام شفاعت دانسته‌اند.<ref>طبری، ۱۴۲۰ق، ج۱۷، ص۵۲۶؛  الکشف و  البیان عن تفسیر القرآن،۱۴۲۲ق، ج۶، ص۱۲۳؛ </ref>
+بر اساس آیه ۷۹ سوره اسراء، به حضرت محمد(ص) مقام محمود داده شده است. مفسران شیعه و سنی مراد از مقام محمود را مقام شفاعت دانسته‌اند.<ref>طبری، ۱۴۲۰ق، ج۱۷، ص۵۲۶؛  الکشف و  البیان عن تفسیر القرآن،۱۴۲۲ق، ج۶، ص۱۲۳؛ تفسیر البغوی، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۱۵۴؛ الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل،  ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۳۶؛ التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۱، ص۳۸۷؛ تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۳۸۱ و ج۳، ص۳۴۲؛  </ref><br />
-<br />
 ==پانویس==
@@ خط ۲۷: / خط ۲۶: @@
 '''التبیان فی تفسیر القرآن'''، محمد بن حسن طوسی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۳ق.
+'''تفسیر البغوی'''، حسین بن مسعود بغوی، تحقیق عبدالرزاق المهدی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
+'''التفسیر الکبیر'''، فخر رازی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
+'''تفسیر القرآن العظیم'''، ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، تحقیق سامی بن محمد سلامه، بی‌جا، دار طیبة للنشر و التوزیع، ۱۴۲۰ق.
 '''رسائل المرتضی'''، علی بن حسین علم‌الهدی، تحقیق السید احمد الحسینی، قم، درا القرآن الکریم، ۱۴۰۳ق.
 '''شرح الاصول الخمسه'''، قاضی عبدالجبار بن احمد، قاهره، مکتبة وهبه، ۱۴۰۳ق.
+'''الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل'''،  محمود بن عمر زمخشری، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۰۷ق.
 '''الکشف و  البیان عن تفسیر القرآن'''، احمد بن محمد ثعلبی، تحقیق الامام ابی‌محمدبن عاشور، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۲ق.
 <br /><references />