قربانگاه معیصم

قربانگاه معیصم

اطلاعات اوليه
مکان	عربستان، منا
کاربری	کشتارگاه
جنبه دینی
وابسته به دین/مذهب	اسلام
آیین‌ها	ذبح شرعی
تاریخ بنا
زمان پایه‌گذاری	1402ق
بنیانگذار	حکومت سعودی
اطلاعات ثبت
وبگاه	www.adahi.org

قربانگاه معیصم، تأسیسات کشتارگاهی در عربستان و در اطراف منا است، که قربانی‌های حاجیان در آن ذبح یا نحر می‌شوند.

پیشینه

تأسیسات پیشرفته کشتارگاهی در عربستان، در سال ۱۴۰۲ق، از مکانی در حواشی منا به نام وادی محسّر به محل دیگری، در فاصله پانصد متری منا به نام مُعَیصم انتقال یافت.

این جابجایی در حکومت سعودی آغاز شد و اجرای آن به بانک توسعه اسلامی واگذار گردید. هیئتی متشکل از وزارتخانه‌های مختلف پادشاهی سعودی، بر این طرح نظارت دارد. ظرفیت این طرح، که در سال ۱۴۰۳قمری ذبح ۶۳ هزار قربانی بود، پس از ۳۶ سال به یک میلیون قربانی در ۸۴ ساعت رسیده‌است.

پشتیبانی قانونی و شرعی

طرح قربانگاه، بر اساس فتوایی است که از دار افتای کشور عربستان صادر شده و هیئت وزیران سعودی نیز آن را تأیید کرده‌است. این فتوا، بر مبنای وکالت دادن برای ادای فریضه قربانی است. این طرح، تنها نهاد مجوزدار برای قربانی وکالتی است و دولت عربستان برای تضمین اجرای صحیح شرعی و بهداشتی بر اجرای آن نظارت دارد.

شرایط قربانی

حیوانات ارائه شده به این کشتارگاه باید دارای شرایطی باشند:

• گوسفند نر، کمتر از شش ماه، و بز، کمتر از یکسال نباشد؛
• لنگی آشکار و واضح نداشته باشد؛
• یک یا هردو چشمش کور نباشد؛
• گوش‌هایش سالم باشد و حداکثر بیش از نصف یک گوش آن بریده نشده باشد؛
• دندانهای جلوی آن، حداکثر بیش از نصفش شکسته نباشد؛
• بیمار نباشد و بیماری آشکاری نداشته باشد؛
• شاخش شکسته نشده باشد؛
• دم یا دنبه‌اش قطع نشده باشد؛
• عمرش بیش از سه سال نباشد؛
• آنقدر لاغر نباشد که اعضای داخلی‌اش پیه نداشته باشد.

موارد توزیع

گوشت‌های قربانی در مرحله اول میان فقیران مکه توزیع می‌شود و آنچه اضافه بیاید، ذخیره می‌گردد و برای کمک به دولت‌های فقیر اسلامی یا به هنگام بروز حادثه‌های طبیعی در یکی از کشورهای اسلامی به آنجا فرستاده می‌شود. از جمله کشورهای اسلامی که گوشت‌ها در آن توزیع می‌شود عبارت‌اند از: عراق، بنگلادش، پاکستان، فلسطین، اردن، سودان، جیبوتی، تانزانیا، جزایر قمر (کمور)، موزامبیک، چاد، بورکینافاسو، نیجر، غنا، لیبریا، مالی، سیرالئون، گینه کوناکری، موریتانی، سنگال، گینه بیسائو، لبنان، سوریه، آذربایجان.

ساز وکار سفارش و خرید

خریدار در طول انجام قربانی و پس از وارد کردن شماره تلفن همراه یا پست الکترونیک، در سه مرحله از سامانه پیام دریافت می‌کند:

1. شماره پیگیری خرید و شماره فاکتور طرح قربانی و تعیین زمان پرداخت هزینه بعد از ثبت درخواست.
2. پیامک اعلام واریز مبلغ بعد از پرداخت هزینه.
3. اعلام انجام شدن ذبح بعد از پایان کار.

راه‌های خرید قربانی

سفارش قربانی از چند طریق ممکن است:

• پایگاه اینترنتی الاضاحی؛
• بانک الراجحی؛
• پست سعودی؛
• جمعیت هدیة الحاج و المعتمر؛
• جمعیت خیریة النماء.

انواع قربانی‌ها

انجام قربانی در این مجتمع به چهار شکل ممکن است:

• اضحیه؛ این قربانی‌ها در بازه زمانی پس از نماز عید قربان تا غروب آخرین روز از ایام تشریق ذبح می‌شوند.
• هدی؛ این قربانی نیز در همان بازه زمانی شرعی انجام می‌شود.
• فدیه؛ این قربانی که به عنوان جبران کننده یا جریمه خطایی در اعمال عمره و حج است در طول سال و بدون زمان مشخصی انجام می‌شود.
• صدقه؛ این نوع قربانی نیز در طول سال انجام می‌شود که زمینه را برای خیرات مسلمانان در هر وقت که نیاز بدانند فراهم می‌کند.

تجهیزات کشتارگاه

این کشتارگاه دارای اتاقک کنترلی است که قربانی کردن یک میلیون قربانی را از شروع عید قربان تا پایان روز سیزدهم ذی‌الحجه با شش هیئت مختلف رصد می‌کند. دوازده نمایشگر این اتاق به طور مستمر عملیات ذبح و سلاخی قربانی‌ها را در هشت کشتارگاه تابع طرح، نمایش می‌دهند. این طرح دارای تجهیزاتی برای شمارش اتوماتیک و وزن کردن قربانی‌ها و همچنین دو ساختمان چهار طبقه با ظرفیت شانزده هزار نفر برای سکونت کارکنان در موسم حج است. در این کشتارگاه، ایستگاهی نیز برای بهره‌وری از آلایش‌های دامی با ظرفیت پانصد تن در روز وجود دارد که استخوان و پوست قربانی‌ها را به سرعت به کود طبیعی و فراورده‌های صنعتی تبدیل می‌کند؛ شرکت متحده تولید ژلاتین طبیعی و کپسول‌های درمانی که با همکاری بخش خصوصی تأسیس شده است، این مسئولیت را بر عهده دارد.

فعالیت غیر بهداشتی

در حج 1439 وزیر شئون شهری و روستایی دستور توقیف مدیرکل کشتارگاه‌های مکه و ارجاع وی به بازجویی را برای کوتاهی‌اش درباره کشتارگاه معیصم و نبود شرایط بهداشتی در آن، صادر کرد و کشتارگاه را متوقف ساخت. کارگران که مجبور به کار در شرایط غیر بهداشتی بودند، تصاویری در فضای مجازی منتشر کردند و توجه کاربران مجازی به محیط آلوده کشتارگاه معیصم جلب شد. شهرداری مکه طی بیانیه‌ای مطبوعاتی اعلام کرد قربانگاه یاد شده، غیر مکانیزه‌ بوده است و برای اهالی مکه اختصاص داشته و از کشتارگاه‌های مخصوص حجاج، جدا قرار داشته است. این مرکز مراجعه برخی حجاج به شکل خارج از برنامه و رها کردن لاشه قربانی‌ها را دلیل به وجود آمدن این مشکل دانست.

منابع

• آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، تهران، نشر مشعر، ۱۳۷۹ش.

پیوند به بیرون

• مؤسسه خیریه نماء