رأس الحسين (زیارتگاه): تفاوت میان نسخه‌ها
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
راس الحسین، شماری از زیارتگاه‌هایی است که گمان می‌رود سر [[امام حسین(ع)]] که در واقعه [[عاشورا]] از پیکر آن حضرت جدا شده بود، در آن‌ها مدفون شده است. گزارش‌های مختلفی درباره مکان دفن سر آن حضرت وجود دارد. افزون بر مکان‌هایی که گزارشی درباره دفن سر امام در آن‌ها وجود دارد، برخی از زیارتگاه‌ها هم در مکان‌هایی ساخته شده که سر امام برای مدتی کوتاه در آنجا نگه‌داری شده است. | راس الحسین، شماری از زیارتگاه‌هایی است که گمان می‌رود سر [[امام حسین(ع)]] که در واقعه [[عاشورا]] از پیکر آن حضرت جدا شده بود، در آن‌ها مدفون شده است. گزارش‌های مختلفی درباره مکان دفن سر آن حضرت وجود دارد. افزون بر مکان‌هایی که گزارشی درباره دفن سر امام در آن‌ها وجود دارد، برخی از زیارتگاه‌ها هم در مکان‌هایی ساخته شده که سر امام برای مدتی کوتاه در آنجا نگه‌داری شده است. | ||
== از کربلا تا شام== | == از کربلا تا شام== | ||
در زمان خلافت یزید بن | در زمان خلافت [[یزید بن معاویه]]، هنگامی که [[امام حسین (ع)|امام حسین]] از بیعت با او خودداری کرد و راهی [[کوفه]] شد، سپاهی به مقابله با آن حضرت فرستاده شد و یزید به آن‌ها گفت یا از حسین(ع) بیعت بگیرند یا سرش را بیاورند.<ref>مقتل خوارزمی، ص 269</ref> | ||
پس از شهادت امام حسین سر آن حضرت را از بدنش جدا کردند. درباره کسی که سر را برید اختلاف نظر وجود دارد، برخی، از سنان بن انس<ref>تاریخ طبری، ج5، ص 453</ref> و برخی از شمر <ref>الارشاد، ج2، ص 112</ref>نام برده‌اند. | پس از شهادت [[امام حسین (ع)|امام حسین]] سر آن حضرت را از بدنش جدا کردند. درباره کسی که سر را برید اختلاف نظر وجود دارد، برخی، از [[سنان بن انس]]<ref>تاریخ طبری، ج5، ص 453</ref> و برخی از [[شمرذی الجوشن|شمر]] <ref>الارشاد، ج2، ص 112</ref>نام برده‌اند. | ||
بنا به نقل مقتل نویسان، ابن زیاد سرهای شهیدان را در کوفه گردانید و سپس به دستور یزید، خاندان پیامبر را به همراه سرها به شام فرستاد. | بنا به نقل مقتل نویسان، [[ابن زیاد]] سرهای شهیدان را در [[کوفه]] گردانید و سپس به دستور یزید، خاندان [[پیامبر(ص)|پیامبر]] را به همراه سرها به [[شام]] فرستاد. | ||
معروفترین مناطقی که اسیران در راه شام از آن عبور کردند عبارتند از: تکریت، موصل، | معروفترین مناطقی که اسیران در راه [[شام]] از آن عبور کردند عبارتند از: تکریت، موصل، [[نصیبین]]، رقه، حلب، قنسرین، حمص، [[بعلبک]] و دمشق. | ||
در این منازل به ویژه جاهایی که کاروان توقف داشت، کراماتی از سر مقدس امام ظاهر شد و حوادثی رخ داد که بعدها این محل ها را به زیارتگاه تبدیل نمود. | در این منازل به ویژه جاهایی که کاروان توقف داشت، کراماتی از سر مقدس امام ظاهر شد و حوادثی رخ داد که بعدها این محل ها را به زیارتگاه تبدیل نمود. | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
==گزارش‌های تاریخی== | ==گزارش‌های تاریخی== | ||
===کوفه و نجف=== | ===کوفه و نجف=== | ||
بر اساس روایتی در برخی منابع | بر اساس روایتی در برخی منابع [[شیعه]]، [[امام صادق(ع)|امام صادق]] راس الحسین را نزد قبر [[امام علی|امیرالمومنین]] زیارت کرد. از زبان امام صادق نقل شده که هنگامی که سر [[امام حسین (ع)|امام حسین]] به شام بردند، یکی از [[شیعه|شیعیان]] آن را ربود و در کنار امیرالمومنین دفن کرد. <ref>الکافی، ج۴، ص ۵۷۱؛ التهذیب، ج۶، ص ۳۵؛ کامل الزیارات، ص ۸۷؛ دلائل الامامه، ص ۴۵۹ </ref> | ||
این روایات را از نظر سند | این روایات را از نظر سند ضعیف دانسته و تناقض‌ها و ناسازگاری‌های تاریخی آن را یادآوری کرده‌اند.<ref>راس الحسین و مقام‌های آن، ص ۳۶۷</ref> | ||
===مدینه=== | ===مدینه=== | ||
بنابر گزارشی از کتاب طبقات ابن | بنابر گزارشی از کتاب طبقات [[ابن سعد]]، یزید سر امام را برای [[عمرو بن سعید]] والی [[مدینه]] فرستاد و او دستور داد سر آن حضرت را کفن و در [[بقیع]] کنار مادرش دفن کردند.<ref>ترجمة الامام الحسین، ابن سعد، ص ۸۴</ref> | ||
برخی نویسندگان دیگر نیز به وجود مدفن راس الحسین در مدینه اشاره کرده اند.<ref>مقتل الحسین، ص ۵۶۸، التذکره، ج ۲، ص ۶۴۸</ref> | برخی نویسندگان دیگر نیز به وجود مدفن راس الحسین در [[مدینه]] اشاره کرده اند.<ref>مقتل الحسین، ص ۵۶۸، التذکره، ج ۲، ص ۶۴۸</ref> | ||
بنابر برخی گزارش‌های تاریخی دیگر سر آن حضرت در مدینه دفن نشد و تنها مدتی به مدینه ارسال شد اما در این شهر باقی نماند و به شام یا جای دیگری فرستاده شد.<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص ۴۱۸-۴۱۹</ref> | بنابر برخی گزارش‌های تاریخی دیگر سر آن حضرت در مدینه دفن نشد و تنها مدتی به [[مدینه]] ارسال شد اما در این شهر باقی نماند و به شام یا جای دیگری فرستاده شد.<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص ۴۱۸-۴۱۹</ref> | ||
===کربلا=== | ===کربلا=== | ||
ملحق شدن سر امام حسین(ع) به پیکر پاکش در کربلا، قولی است که شهرت زیادی بین شیعه داشته است.<ref>بحار الانوار، ج45 | ملحق شدن سر امام حسین(ع) به پیکر پاکش در کربلا، قولی است که شهرت زیادی بین [[شیعه]] داشته است.<ref>بحار الانوار، ج45 ، ص 232</ref><ref>الامام الحسین و الصحابه، ج 1، ص 428</ref> قدیم ترین منبع این قول، سخن [[شیخ صدوق]] در امالی است که می گوید [[امام سجاد]] همراه زنان اهل بیت از [[شام]] خارج شد و سر مقدس را به [[کربلا]] برگرداند.<ref>الامالی& ص 231</ref> این قول در کتاب های دیگر نیز تکرار شده است.<ref>رسائل المرتضی، ج3، ص 130 ؛ روضه الواعظین، ص ۱۹۲؛ اعلام الوری، ج۲، ص ۹۶</ref>برخی پژوهشگران در اعتبار روایت [[شیخ صدوق]] تردید کرده‌اند و آن را دچار مشکلات سندی و محتوایی می‌دانند.<ref>راس الحسین و مقام‌های آن، ص ۳۷۶</ref> | ||
در این باره در متون اهل | در این باره در متون [[اهل سنت]]، از [[هشام کلبی]] دو سخن مخالف هم نقل شده است، [[ابن جوزی]] از او نقل کرده که راس الحسین به [[کربلا]] برگردانده شد<ref>تذکره الخواص، ص ۲۶۵</ref> و بلاذری از او نقل کرده که [[یزیدبن معاویه|یزید]] سر را به [[مدینه]] و سپس به [[دمشق]] بازگرداند و در آنجا دفن کرد.<ref>انساب الاشراف، ج۳، ص ۴۱۹</ref> | ||
برخی منابع برگرداندن سر مقدس به کربلا را در روز بیستم صفر (اربعین) و به وسیله کاروان اسیران اهل بیت گزارش کرده اند.<ref>اقبال، ج۳، ص ۹۸؛ العیون،ص، ۷۴۷َ مزارات، ص ۲۷۰</ref> عده ای نیز مانند علامه مجلسی الحاق سر به بدن را در بیستم صفر بعید دانسته‌اند.<ref>جلاءالعیون، ص 747</ref> | برخی منابع برگرداندن سر مقدس به [[کربلا]] را در روز بیستم صفر (اربعین) و به وسیله کاروان اسیران اهل بیت گزارش کرده اند.<ref>اقبال، ج۳، ص ۹۸؛ العیون،ص، ۷۴۷َ مزارات، ص ۲۷۰</ref> عده ای نیز مانند [[علامه مجلسی]] الحاق سر به بدن را در بیستم صفر بعید دانسته‌اند.<ref>جلاءالعیون، ص 747</ref> | ||
===دمشق=== | ===دمشق=== | ||
درباره انتقال سر مقدس به شام و حضور آن در مجلس یزید گزارش های تاریخی معتبری وجود دارد. اما درباره محل دفن و مقام های مربوط به آن در شام اختلاف نظر | درباره انتقال سر مقدس به [[شام]] و حضور آن در مجلس [[یزیدبن معاویه|یزید]] گزارش های تاریخی معتبری وجود دارد. اما درباره محل دفن و مقام های مربوط به آن در شام اختلاف نظر هست. | ||
مقام های مربوط به رأس الحسین در دمشق چنین ذکر شده است: خزانه | مقام های مربوط به رأس الحسین در دمشق چنین ذکر شده است: [[خزانه یزید]]، [[دارالعماره]]، [[باب فرادیس]]، [[جامع اموی]] و [[معاویه بن ابی سفیان|قبر معاویه]] | ||
اخبار مربوط به دفن رأس الحسین در خزانه یزید بسیار متناقض است. به طوری که افراد مختلفی دفن سر را به خود نسبت داده‌اند.<ref>مناقب آل ابی طالب، ج4، ص 71، سیر اعلام النبلاء، ج3، ص 316، مثیرالاحزان، ص 107</ref> | اخبار مربوط به دفن رأس الحسین در خزانه یزید بسیار متناقض است. به طوری که افراد مختلفی دفن سر را به خود نسبت داده‌اند.<ref>مناقب آل ابی طالب، ج4، ص 71، سیر اعلام النبلاء، ج3، ص 316، مثیرالاحزان، ص 107</ref> | ||
در روایتی متناقض از بلاذری نیز، سرمقدس در باغی در دمشق، یا قصر یا در گودال دفن شده است.<ref>انساب الاشراف، ج3، ص 416 و 419</ref> | در روایتی متناقض از [[بلاذری]] نیز، سرمقدس در باغی در دمشق، یا قصر یا در گودال دفن شده است.<ref>انساب الاشراف، ج3، ص 416 و 419</ref> | ||
آن‌چه امروزه به عنوان مقام یا مسجد رأس الحسین شناخته می شود، یکی محلی در مسجد جامع اموی است<ref>الحسین، ج2، ص 140</ref> و دیگری در مقبره باب الصغیر که همان باب الفرادیس است<ref>انساب الشراف، ج3، ص 419، نهایه الارب، ج20، ص477، سیراعلام النبلاء، ج3، ص 319</ref>. | آن‌چه امروزه به عنوان مقام یا مسجد رأس الحسین شناخته می شود، یکی محلی در [[مسجد جامع اموی]] است<ref>الحسین، ج2، ص 140</ref> و دیگری در مقبره [[باب الصغیر]] که همان [[باب الفرادیس]] است<ref>انساب الشراف، ج3، ص 419، نهایه الارب، ج20، ص477، سیراعلام النبلاء، ج3، ص 319</ref>. | ||
===حلب=== | ===حلب=== | ||
یکی از مکان هایی که به عنوان محل توقف سر و نه دفن شهرت دارد مشهدالنقطه در شهر حلب است. به نقل از منابع هنگام عبور سر از کوه جوشن قطره ای خون از آن به روی سنگی چکید و اهالی آن سنگ را نگاه داشته و در زمان سیف الدوله حمدانی زیارت گاهی در آن جا ساخته شد<ref>مزارات، ص 234</ref>. | یکی از مکان هایی که به عنوان محل توقف سر و نه دفن شهرت دارد [[مشهدالنقطه]] در شهر [[حلب]] است. به نقل از منابع هنگام عبور سر از [[کوه جوشن]] قطره ای خون از آن به روی سنگی چکید و اهالی آن سنگ را نگاه داشته و در زمان [[سیف الدوله حمدانی]] زیارت گاهی در آن جا ساخته شد<ref>مزارات، ص 234</ref>. | ||
زیارتگاه دیگری نیز در حلب هست به نام مشهد السقط یا مشهد | زیارتگاه دیگری نیز در حلب هست به نام [[مشهد السقط]] یا [[مشهد الدکه]]، که گفته شده یکی از همسران باردار [[امام حسین (ع)|امام حسین]] فرزندش را محسن نام گذاشته بودند در این محل از دست می دهد<ref>الاشارات، ص 4، نفس المهموم، ص 390</ref>. این زیارتگاه نیز با فاصله ای از مشهد النقطه در دامنه کوه جوشن قرار دارد. | ||
===عسقلان=== | ===عسقلان=== | ||
عسقلان از شهرهای شام در نزدیکی غزه و دریای مدیترانه است. یکی از اقوال مشهور درباره مقام دفن رأس الحسین این است که سر مقدس در عسقلان قرار داشته و سپس به قاهره برده شده است. | عسقلان از شهرهای شام در نزدیکی غزه و دریای مدیترانه است. یکی از اقوال مشهور درباره مقام دفن رأس الحسین این است که سر مقدس در [[عسقلان]] قرار داشته و سپس به قاهره برده شده است. | ||
سبط جوزی قدیمی ترین مورخی است که به این موضوع پرداخته و می گوید خلفای فاطمی سر را از باب فرادیس دمشق به عسقلان انتقال داده تا به قاهره ببرند.<ref>تذکره الخواص، ص265</ref> | [[سبط جوزی]] قدیمی ترین مورخی است که به این موضوع پرداخته و می گوید [[خلفای فاطمی]] سر را از [[باب فرادیس]] دمشق به عسقلان انتقال داده تا به [[قاهره]] ببرند.<ref>تذکره الخواص، ص265</ref> | ||
از طرفی حضور سر در عسقلان محل تردید است. چنانچه بزرگان شیعه هیچ گاه | از طرفی حضور سر در عسقلان محل تردید است. چنانچه بزرگان [[شیعه]] هیچ گاه از عسقلان به عنوان مدفن رأس الحسین یاد نکرده‌اند و نیز این شهر در مسیر حرکت اسرا از [[کربلا]] تا [[دمشق]] قرار نداشته است. | ||
===قاهره=== | ===قاهره=== | ||
مهم‌‌ترین و مشهورترین مکانی که امروزه به عنوان رأس الحسین زیارت می‌شود، مشهدالرأس قاهره است. | مهم‌‌ترین و مشهورترین مکانی که امروزه به عنوان رأس الحسین زیارت می‌شود، [[مشهدالرأس قاهره]] است. | ||
در منابع تاریخی مصر آمده سر امام حسین را یکی از خلفای فاطمی از عسقلان به قاهره منتقل کرده است.<ref>الاشارات، ص 32، الروضه البهیه، ص30، تذکره الخواص، ص 265، معجم البلدان، ج5، ص 166</ref> چنان که روز آن را نیز هشتم جمادی الاخر سال 548 ق ذکر کرده اند.<ref>نهایه الارب، ج20، ص 4778، خطط مقریزی، ص311</ref> | در منابع تاریخی مصر آمده سر [[امام حسین (ع)|امام حسین]] را یکی از [[خلفای فاطمی]] از عسقلان به قاهره منتقل کرده است.<ref>الاشارات، ص 32، الروضه البهیه، ص30، تذکره الخواص، ص 265، معجم البلدان، ج5، ص 166</ref> چنان که روز آن را نیز هشتم جمادی الاخر سال 548 ق ذکر کرده اند.<ref>نهایه الارب، ج20، ص 4778، خطط مقریزی، ص311</ref> | ||
در عین حال برخی تاریخ نویسان وجود سر در عسقلان را که منشأ ارسال سر به قاهره بوده را محل تردید دانسته و قبول ندارند.<ref>البدایه النهایه، ج8، ص 204، رساله رأس الحسین، ص 187</ref> | در عین حال برخی تاریخ نویسان وجود سر در عسقلان را که منشأ ارسال سر به قاهره بوده را محل تردید دانسته و قبول ندارند.<ref>البدایه النهایه، ج8، ص 204، رساله رأس الحسین، ص 187</ref> | ||
عده ای نیز معتقدند سری که از عسقلان منتقل شده سر یکی از شهدای کربلا و نه سر امام (ع) بوده است.<ref>مزارات، ص 272</ref> | عده ای نیز معتقدند سری که از عسقلان منتقل شده سر یکی از شهدای [[کربلا]] و نه سر امام (ع) بوده است.<ref>مزارات، ص 272</ref> | ||
===مقام های دیگر=== | ===مقام های دیگر=== | ||
شهرهای دیگری نیز در مسیر از کربلا تا شام بود که گویا محل توقف سر مقدس بوده و بعدها بنای یادبودی بر آن ساخته شده است. | شهرهای دیگری نیز در مسیر از [[کربلا]] تا شام بود که گویا محل توقف سر مقدس بوده و بعدها بنای یادبودی بر آن ساخته شده است. | ||
این شهرها در منابع چنین ذکر شده‌اند: | این شهرها در منابع چنین ذکر شده‌اند: | ||
نسخهٔ ۲۶ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۲:۱۸
راس الحسین، شماری از زیارتگاه‌هایی است که گمان می‌رود سر امام حسین(ع) که در واقعه عاشورا از پیکر آن حضرت جدا شده بود، در آن‌ها مدفون شده است. گزارش‌های مختلفی درباره مکان دفن سر آن حضرت وجود دارد. افزون بر مکان‌هایی که گزارشی درباره دفن سر امام در آن‌ها وجود دارد، برخی از زیارتگاه‌ها هم در مکان‌هایی ساخته شده که سر امام برای مدتی کوتاه در آنجا نگه‌داری شده است.
از کربلا تا شام
در زمان خلافت یزید بن معاویه، هنگامی که امام حسین از بیعت با او خودداری کرد و راهی کوفه شد، سپاهی به مقابله با آن حضرت فرستاده شد و یزید به آن‌ها گفت یا از حسین(ع) بیعت بگیرند یا سرش را بیاورند.[۱]
پس از شهادت امام حسین سر آن حضرت را از بدنش جدا کردند. درباره کسی که سر را برید اختلاف نظر وجود دارد، برخی، از سنان بن انس[۲] و برخی از شمر [۳]نام برده‌اند.
بنا به نقل مقتل نویسان، ابن زیاد سرهای شهیدان را در کوفه گردانید و سپس به دستور یزید، خاندان پیامبر را به همراه سرها به شام فرستاد.
معروفترین مناطقی که اسیران در راه شام از آن عبور کردند عبارتند از: تکریت، موصل، نصیبین، رقه، حلب، قنسرین، حمص، بعلبک و دمشق.
در این منازل به ویژه جاهایی که کاروان توقف داشت، کراماتی از سر مقدس امام ظاهر شد و حوادثی رخ داد که بعدها این محل ها را به زیارتگاه تبدیل نمود.
گزارش‌های تاریخی
کوفه و نجف
بر اساس روایتی در برخی منابع شیعه، امام صادق راس الحسین را نزد قبر امیرالمومنین زیارت کرد. از زبان امام صادق نقل شده که هنگامی که سر امام حسین به شام بردند، یکی از شیعیان آن را ربود و در کنار امیرالمومنین دفن کرد. [۴]
این روایات را از نظر سند ضعیف دانسته و تناقض‌ها و ناسازگاری‌های تاریخی آن را یادآوری کرده‌اند.[۵]
مدینه
بنابر گزارشی از کتاب طبقات ابن سعد، یزید سر امام را برای عمرو بن سعید والی مدینه فرستاد و او دستور داد سر آن حضرت را کفن و در بقیع کنار مادرش دفن کردند.[۶]
برخی نویسندگان دیگر نیز به وجود مدفن راس الحسین در مدینه اشاره کرده اند.[۷]
بنابر برخی گزارش‌های تاریخی دیگر سر آن حضرت در مدینه دفن نشد و تنها مدتی به مدینه ارسال شد اما در این شهر باقی نماند و به شام یا جای دیگری فرستاده شد.[۸]
کربلا
ملحق شدن سر امام حسین(ع) به پیکر پاکش در کربلا، قولی است که شهرت زیادی بین شیعه داشته است.[۹][۱۰] قدیم ترین منبع این قول، سخن شیخ صدوق در امالی است که می گوید امام سجاد همراه زنان اهل بیت از شام خارج شد و سر مقدس را به کربلا برگرداند.[۱۱] این قول در کتاب های دیگر نیز تکرار شده است.[۱۲]برخی پژوهشگران در اعتبار روایت شیخ صدوق تردید کرده‌اند و آن را دچار مشکلات سندی و محتوایی می‌دانند.[۱۳]
در این باره در متون اهل سنت، از هشام کلبی دو سخن مخالف هم نقل شده است، ابن جوزی از او نقل کرده که راس الحسین به کربلا برگردانده شد[۱۴] و بلاذری از او نقل کرده که یزید سر را به مدینه و سپس به دمشق بازگرداند و در آنجا دفن کرد.[۱۵]
برخی منابع برگرداندن سر مقدس به کربلا را در روز بیستم صفر (اربعین) و به وسیله کاروان اسیران اهل بیت گزارش کرده اند.[۱۶] عده ای نیز مانند علامه مجلسی الحاق سر به بدن را در بیستم صفر بعید دانسته‌اند.[۱۷]
دمشق
درباره انتقال سر مقدس به شام و حضور آن در مجلس یزید گزارش های تاریخی معتبری وجود دارد. اما درباره محل دفن و مقام های مربوط به آن در شام اختلاف نظر هست.
مقام های مربوط به رأس الحسین در دمشق چنین ذکر شده است: خزانه یزید، دارالعماره، باب فرادیس، جامع اموی و قبر معاویه
اخبار مربوط به دفن رأس الحسین در خزانه یزید بسیار متناقض است. به طوری که افراد مختلفی دفن سر را به خود نسبت داده‌اند.[۱۸]
در روایتی متناقض از بلاذری نیز، سرمقدس در باغی در دمشق، یا قصر یا در گودال دفن شده است.[۱۹]
آن‌چه امروزه به عنوان مقام یا مسجد رأس الحسین شناخته می شود، یکی محلی در مسجد جامع اموی است[۲۰] و دیگری در مقبره باب الصغیر که همان باب الفرادیس است[۲۱].
حلب
یکی از مکان هایی که به عنوان محل توقف سر و نه دفن شهرت دارد مشهدالنقطه در شهر حلب است. به نقل از منابع هنگام عبور سر از کوه جوشن قطره ای خون از آن به روی سنگی چکید و اهالی آن سنگ را نگاه داشته و در زمان سیف الدوله حمدانی زیارت گاهی در آن جا ساخته شد[۲۲].
زیارتگاه دیگری نیز در حلب هست به نام مشهد السقط یا مشهد الدکه، که گفته شده یکی از همسران باردار امام حسین فرزندش را محسن نام گذاشته بودند در این محل از دست می دهد[۲۳]. این زیارتگاه نیز با فاصله ای از مشهد النقطه در دامنه کوه جوشن قرار دارد.
عسقلان
عسقلان از شهرهای شام در نزدیکی غزه و دریای مدیترانه است. یکی از اقوال مشهور درباره مقام دفن رأس الحسین این است که سر مقدس در عسقلان قرار داشته و سپس به قاهره برده شده است.
سبط جوزی قدیمی ترین مورخی است که به این موضوع پرداخته و می گوید خلفای فاطمی سر را از باب فرادیس دمشق به عسقلان انتقال داده تا به قاهره ببرند.[۲۴]
از طرفی حضور سر در عسقلان محل تردید است. چنانچه بزرگان شیعه هیچ گاه از عسقلان به عنوان مدفن رأس الحسین یاد نکرده‌اند و نیز این شهر در مسیر حرکت اسرا از کربلا تا دمشق قرار نداشته است.
قاهره
مهم‌‌ترین و مشهورترین مکانی که امروزه به عنوان رأس الحسین زیارت می‌شود، مشهدالرأس قاهره است.
در منابع تاریخی مصر آمده سر امام حسین را یکی از خلفای فاطمی از عسقلان به قاهره منتقل کرده است.[۲۵] چنان که روز آن را نیز هشتم جمادی الاخر سال 548 ق ذکر کرده اند.[۲۶]
در عین حال برخی تاریخ نویسان وجود سر در عسقلان را که منشأ ارسال سر به قاهره بوده را محل تردید دانسته و قبول ندارند.[۲۷]
عده ای نیز معتقدند سری که از عسقلان منتقل شده سر یکی از شهدای کربلا و نه سر امام (ع) بوده است.[۲۸]
مقام های دیگر
شهرهای دیگری نیز در مسیر از کربلا تا شام بود که گویا محل توقف سر مقدس بوده و بعدها بنای یادبودی بر آن ساخته شده است.
این شهرها در منابع چنین ذکر شده‌اند:
موصل، نصیبین، بالس،[۲۹] حماة،[۳۰] حمص[۳۱]، رقه[۳۲]، خانه ابن حریث[۳۳] و مرو[۳۴]
پانویس
- ↑ مقتل خوارزمی، ص 269
- ↑ تاریخ طبری، ج5، ص 453
- ↑ الارشاد، ج2، ص 112
- ↑ الکافی، ج۴، ص ۵۷۱؛ التهذیب، ج۶، ص ۳۵؛ کامل الزیارات، ص ۸۷؛ دلائل الامامه، ص ۴۵۹
- ↑ راس الحسین و مقام‌های آن، ص ۳۶۷
- ↑ ترجمة الامام الحسین، ابن سعد، ص ۸۴
- ↑ مقتل الحسین، ص ۵۶۸، التذکره، ج ۲، ص ۶۴۸
- ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص ۴۱۸-۴۱۹
- ↑ بحار الانوار، ج45 ، ص 232
- ↑ الامام الحسین و الصحابه، ج 1، ص 428
- ↑ الامالی& ص 231
- ↑ رسائل المرتضی، ج3، ص 130 ؛ روضه الواعظین، ص ۱۹۲؛ اعلام الوری، ج۲، ص ۹۶
- ↑ راس الحسین و مقام‌های آن، ص ۳۷۶
- ↑ تذکره الخواص، ص ۲۶۵
- ↑ انساب الاشراف، ج۳، ص ۴۱۹
- ↑ اقبال، ج۳، ص ۹۸؛ العیون،ص، ۷۴۷َ مزارات، ص ۲۷۰
- ↑ جلاءالعیون، ص 747
- ↑ مناقب آل ابی طالب، ج4، ص 71، سیر اعلام النبلاء، ج3، ص 316، مثیرالاحزان، ص 107
- ↑ انساب الاشراف، ج3، ص 416 و 419
- ↑ الحسین، ج2، ص 140
- ↑ انساب الشراف، ج3، ص 419، نهایه الارب، ج20، ص477، سیراعلام النبلاء، ج3، ص 319
- ↑ مزارات، ص 234
- ↑ الاشارات، ص 4، نفس المهموم، ص 390
- ↑ تذکره الخواص، ص265
- ↑ الاشارات، ص 32، الروضه البهیه، ص30، تذکره الخواص، ص 265، معجم البلدان، ج5، ص 166
- ↑ نهایه الارب، ج20، ص 4778، خطط مقریزی، ص311
- ↑ البدایه النهایه، ج8، ص 204، رساله رأس الحسین، ص 187
- ↑ مزارات، ص 272
- ↑ الاشارات، ص 61و 65 و 70
- ↑ نفس المهموم، ص 388-390
- ↑ المناقب، ج4، ص90
- ↑ تذکره الخواص، ص265
- ↑ تذکره الخواص، ص 259
- ↑ الانساب، ج3، ص 37، نهایه الارب، ج20، ص 476-477