رکن شامی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۰۶

رکن شامی سومین رکن از ارکان کعبه در مسیر طواف است.^[۱]

موقعیت

رکن شامی سومین رکن از ارکان کعبه در مسیر طواف است.^[۲] این رکن بعد از رکن عراقی و قبل از رکن یمانی در سمت باب الزیاده قرار دارد^[۳]. وجه نامگذاری آن به رکن شامی، به سبب واقع شدن در سمت غرب کعبه، روبروی شام است.^[۴] رکن شامی قبله سوریه، مصر و دیگر کشورهای افریقایی است.^[۵] این رکن با نام رکن بحری و رکن غربی هم شناخته می‌شود.^[۶] گاه به خطا نام آن را رکن عراقی گفته‌اند^[۷]. فاصله رکن شامی از رکن عراقی را 9،90 (یا 11،28) ^[۸] متر و از رکن یمانی 12،04 (یا12،11) ^[۹] متر ثبت کرده‌اند.^[۱۰] حد فاصل رکن شامی و عراقی، مقام حــِـجـْـر اسماعیل است که هنگام آمدن حضرت ابراهیم به همراه همسرش هاجر و فرزندش اسماعیل با راهنمایی جبرئیل امین در آنجا نزول کردند و بعدها خانه حضرت اسماعیل شد.^[۱۱]

بازسازی

این رکن در زمان بازسازی کعبه توسط قریش پیش از بعثت و نیز بازسازی کعبه در سال 64 هجری^[۱۲] و در سال 1039ق. در پی تخریب کعبه در اثر سیل است. ^[۱۳]

احکام

در مورد استلام دو رکن شامی و عراقی, نزد شیعه دو دسته روایات وجود دارد که برخی از آنها از عدم استلام این رکن توسط پیامبر(ص) حکایت دارد^[۱۴] و برخی از استلام همه ارکان توسط پیامبر(ص) و امامان(ع) خبر می‌دهد^[۱۵] و برخی از فقیهان شیعه با استناد به این روایات، استلام همه ارکان از جمله رکن شامی را مستحب دانسته‌اند.^[۱۶] برخی منابع اهل سنت، استلام و بوسیدن رکن شامی را سنت نداسته‌اند^[۱۷] در عین حال در منابع دیگری گفته شده دعا در رکن شامی مستجاب می‌گردد.^[۱۸]

جستارهای وابسته

پانویس

↑ . صبح الاعشی ج4، ص258؛ سفرنامه فرهاد میرزا، ص257 ؛ التاریخ القویم، ج3، ص247 -248.
↑ . صبح الاعشی ج4، ص258؛ سفرنامه فرهاد میرزا، ص257 ؛ التاریخ القویم، ج3، ص247 -248.
↑ . اثارة الترغیب ج1، ص289 _ 290؛ بهجة النفوس ج2، ص763؛ رحله ابن بطوطه ج1، ص374.
↑ سفرنامه ناصر خسرو، ص129، فرهنگ اعلام جغرافیایی-تاریخی ص36.
↑ . مصباح المتهجد ج1، ص27؛ فلاح السائل 129؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص61.
↑ . التاریخ القویم، ج3، ص452؛ تذکرة بالاخبار، ص61؛ موسوعة العتبات المقدسه، ج2، ص234-235.
↑ . الارج المسکی، ص159؛ اثارة الترغیب، ج2، ص224، 227؛ العقد الثمین، ج1، ص247.
↑ . مفرحة الانامه، ص64؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه، 61 – 62.
↑ . مفرحة الانامه، ص64؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه، 61-62.
↑ . معجم البلدان، ج4، ص465؛ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص80.
↑ فرهنگ اعلام جغرافیایی-تاریخی ص36؛آثار اسلامی مکه و مدینه ص8؛سفرنامه میرزا داود ص127
↑ . الارج المسکی ص168.
↑ . تاریخ الیمن، ص52؛ مرآة الحرمین، ج1، ص199.
↑ . الکافی، ج4، ص 408؛ وسائل الشیعه, ج13، ص 337-338.
↑ . تهذیب الاحکام، ج5، ص 106-107؛ الکافی، ج4، ص 408، 429.
↑ . الاستبصار ج2، ص216؛ المصباح المتهجد ج2، ص681؛ السرائر ج1،ص572
↑ . التاریخ القویم ج3، ص248.
↑ . شفاء الغرام ص374؛ عدة الانابه فی اماکن الاجابه ص44

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله است.

آثار اسلامی مكه و مدینه، رسول جعفریان، تهران، مشعر، 1386ش.
اثارة الترغیب و التشویق الی المساجد الثلاثة و البیت العتیق، محمد بن اسحاق الخوارزمی (م.827ق.)، تحقیق محمدحسین الذهبی، مکه المکرمه، مکتبه نزار مصطفی الباز، 1418ق.
الارج المسکی فی التاریخ المکی، علی بن عبدالقادر الطبری (م.1070ق.)، تصحیح اشرف احمد جمال، مکه، مکتبه التجاریه، 1416ق.
الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، محمد بن حسن الطوسی (شیخ طوسی) (م.460ق.)، تحقیق سید حسن موسوی الخرسان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1363ش.
بهجة النفوس و الاسرار فی تاریخ دارهجره النبی المختار، عبدالله بن عبدالملک المرجانی (م.770ق.)، تحقیق محمد عبدالوهاب فضل، بیروت، دار الغرب الاسلامی، 2002م.
التاریخ القویم لمکه و بیت الله الکریم، محمد طاهر الكردی المکی، تحقیق عبد الملک ابن دهیش، بیروت، دار الخضر، 1420ق.
تاریخ الیمن، عبد الواسع بن یحیى‏ واسعى یمانى، قاهره‏، مطبعه السلفیه‏،1346ق.
تاریخ و آثار اسلامی مكه مكرمه و مدینه منوره، اصغر قائدان، تهران، مشعر، 1386ش.
تذکرة بالاخبار عن اتفاقات الاسفار (رحلة ابن جبیر)، محمد بن احمد بن الجبیر (م.614ق.)، ابوظبی، بیروت، المؤسسة العربیة دارالسویدی، 2008 م.
تهذیب الاحکام فی شرح المقنعة للشیخ المفید، محمد بن حسن الطوسی (شیخ طوسی) (م.460ق.)، تحقیق سید حسن موسوی خرسان و علی آخوندی، تهران، انتشارات دارالکتب اسلامیه، 1365ش.
رحلة ابن بطوطه (تحفة النظار فی غرائب الامصار و عجائب الاسفار)، محمد بن عبدالله اللواتی الطنجی (م.۷۷۹ ق.)، تحقیق عبدالهادی تازی، ریاض، اکادیمیه المملکه المغربیه، 1417ق.
السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، محمد بن احمد ابن ادریس (م.598ق.)، قم، انتشارات الاسلامی ، 1410ق.
سفرنامه فرهاد میرزا (هدایة السبیل و کفایة الدلیل)، فرهاد میرزا معتمد الدوله، تصحیح غلام رضا طباطبایی، تهران، علمی، 1366ش.
سفرنامه میرزا داوود وزیر طایف، میرزا داود بن علی نقی (م.1277ق.)، تحقیق قاضی عسکر، تهران، مشعر، 1386ش.
سفرنامه ناصرخسرو، ناصر خسرو (م.481ق.)، تصحیح محمد دبیر سیاقی، تهران، زوار، 1381ش.
شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، محمد بن احمد التقی الفاسی (م.832ق.)، تحقیق گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1421ق.
صبح الاعشی فی صناعة الانشاء، احمد بن علی القلقشندی (م.821.ق.)، تحقیق محمد حسین شمس الدین، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی تا.
عدة الإنابة فى أماكن الإجابه، عبدالله بن ابراهیم‏ میرغنى (م. 1193ق)، ‏تحقیق عبدالله نذیر مزى، مكه مكرمه‏، المكتبه المكیه‏، 1429ق.
العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین، محمد بن احمد التقی الفاسی (م.832ق.) تحقیق محمد عبدالقادرعطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419ق.
فرهنگ اعلام جغرافیایی ـ تاریخی در حدیث و سیره نبوی، محمد محمد حسن شراب، ترجمه شیخی، تهران، مشعر، 1386ش.
فلاح السائل ونجاح المسائل فی عَمَلِ الْیوم و اللَّیل، علی بن موسی بن جعفر بن طاووس (سید بن طاووس) (م.664ق.)، قم، انتشارات الاسلامی.
الکافی، محمد بن یعقوب کلینی (م.329ق.)، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، دار الکتب اسلامیه، 1363ش.
مرآة الحرمین، ابراهیم رفعت باشا (م.1353ق.)، قاهره، مکتبه الثقافه الدینیه، بی‌تا.
مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، محمد بن حسن الطوسی (شیخ طوسی) (م.460ق.)، تصحیح اسماعیل انصاری زنجانی، اعداد علی اصغر مروارید، بیروت، فقه الشیعه، 1411ق.
معجم البلدان، یاقوت بن عبدالله الحموی (م.626.ق.)، بیروت، دار صادر، 1995م.
مفرحة الأنام فى تأسیس بیت الله الحرام‏، زین العابدین بن نور الدین حسینى كاشانى‏، تحقیق عمار عبودى نصار، تهران‏، مشعر، 1428ق.‏
موسوعة العتبات المقدسه، جعفر خلیلی، بیروت، الاعلمی، 1407ق.
وسائل الشیعه (تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه)، محمد بن الحسن الحر العاملی (م.1104ق.)، الحر العاملی (م.1104ق.)، قم، آل البیت، 1414ق.

[1] . صبح الاعشی ج4، ص258؛ سفرنامه فرهاد میرزا، ص257 ؛ التاریخ القویم، ج3، ص247 -248.

[2] . صبح الاعشی ج4، ص258؛ سفرنامه فرهاد میرزا، ص257 ؛ التاریخ القویم، ج3، ص247 -248.

[3] . اثارة الترغیب ج1، ص289 _ 290؛ بهجة النفوس ج2، ص763؛ رحله ابن بطوطه ج1، ص374.

[4] سفرنامه ناصر خسرو، ص129، فرهنگ اعلام جغرافیایی-تاریخی ص36.

[5] . مصباح المتهجد ج1، ص27؛ فلاح السائل 129؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص61.

[6] . التاریخ القویم، ج3، ص452؛ تذکرة بالاخبار، ص61؛ موسوعة العتبات المقدسه، ج2، ص234-235.

[7] . الارج المسکی، ص159؛ اثارة الترغیب، ج2، ص224، 227؛ العقد الثمین، ج1، ص247.

[8] . مفرحة الانامه، ص64؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه، 61 – 62.

[9] . مفرحة الانامه، ص64؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه، 61-62.

[10] . معجم البلدان، ج4، ص465؛ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص80.

[11] فرهنگ اعلام جغرافیایی-تاریخی ص36؛آثار اسلامی مکه و مدینه ص8؛سفرنامه میرزا داود ص127

[12] . الارج المسکی ص168.

[13] . تاریخ الیمن، ص52؛ مرآة الحرمین، ج1، ص199.

[14] . الکافی، ج4، ص 408؛ وسائل الشیعه, ج13، ص 337-338.

[15] . تهذیب الاحکام، ج5، ص 106-107؛ الکافی، ج4، ص 408، 429.

[16] . الاستبصار ج2، ص216؛ المصباح المتهجد ج2، ص681؛ السرائر ج1،ص572

[17] . التاریخ القویم ج3، ص248.

[18] . شفاء الغرام ص374؛ عدة الانابه فی اماکن الاجابه ص44

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 ==موقعیت==
 رکن شامی سومین رکن از [[ارکان کعبه]] در مسیر [[طواف]] است.<ref>. صبح الاعشی ج4، ص258؛ سفرنامه فرهاد میرزا، ص257 ؛ التاریخ القویم، ج3، ص247 -248.</ref> این رکن بعد از [[رکن عراقی]] و قبل از [[رکن یمانی]] در سمت [[باب الزیاده]] قرار دارد<ref>. اثارة الترغیب ج1، ص289 _ 290؛ بهجة النفوس ج2، ص763؛ رحله ابن بطوطه ج1، ص374.</ref>. وجه نامگذاری آن به رکن شامی، به سبب واقع شدن در سمت غرب [[کعبه]]، روبروی [[شام]] است.<ref>سفرنامه ناصر خسرو، ص129، فرهنگ اعلام جغرافیایی-تاریخی ص36.</ref> رکن شامی  [[قبله]] سوریه، مصر و دیگر کشورهای افریقایی است.<ref>. مصباح المتهجد ج1، ص27؛ فلاح السائل 129؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص61.</ref> این رکن با نام رکن بحری و رکن غربی هم شناخته می‌شود.<ref>. التاریخ القویم، ج3، ص452؛ تذکرة بالاخبار، ص61؛ موسوعة العتبات المقدسه، ج2، ص234-235.</ref> گاه به خطا نام آن را ر[[کن عراقی]] گفته‌اند<ref>. الارج المسکی، ص159؛ اثارة الترغیب، ج2، ص224، 227؛ العقد الثمین، ج1، ص247.</ref>.
 فاصله رکن شامی از رکن عراقی را 9،90 (یا  11،28) <ref>. مفرحة الانامه، ص64؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه، 61 – 62.</ref> متر و از رکن یمانی 12،04 (یا12،11) <ref>. مفرحة الانامه، ص64؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه، 61-62.</ref> متر ثبت کرده‌اند.<ref>. معجم البلدان، ج4، ص465؛ آثار  اسلامی مکه و مدینه، ص80.</ref> حد فاصل رکن شامی و عراقی، مقام [[حــِجــر اسماعیل|حــِـجـْـر اسماعیل]] است که هنگام آمدن [[حضرت ابراهیم]] به همراه همسرش [[هاجر]] و فرزندش [[حضرت اسماعیل|اسماعیل]] با راهنمایی [[جبرئیل|جبرئیل امین]] در آنجا نزول کردند و بعدها خانه حضرت اسماعیل شد.<ref>  فرهنگ اعلام جغرافیایی-تاریخی ص36؛آثار اسلامی مکه و مدینه ص8؛سفرنامه میرزا داود ص127</ref>
+{{اصلی|حجر اسماعیل}}
 ==بازسازی==
 این رکن در زمان [[بازسازی کعبه]] توسط [[قریش]] پیش از [[بعثت]] و نیز بازسازی کعبه در سال 64 هجری<ref>. الارج المسکی ص168.</ref>  و در سال 1039ق. در پی تخریب کعبه در اثر سیل است. <ref>. تاریخ الیمن، ص52؛ مرآة الحرمین، ج1،  ص199.</ref>
+{{اصلی|بازسازی کعبه (سال ۱۰۴۰ق.)}}
 ==احکام==
 در مورد [[استلام]] دو رکن شامی و عراقی, نزد [[شیعه]] دو دسته روایات وجود دارد که برخی از آنها از عدم استلام این رکن توسط [[پیامبر|پیامبر(ص)]] حکایت دارد<ref>. الکافی، ج4، ص 408؛ وسائل الشیعه, ج13، ص 337-338.</ref> و برخی از استلام همه ارکان توسط پیامبر(ص) و [[امامان|امامان(ع)]] خبر می‌دهد<ref>. تهذیب الاحکام، ج5، ص 106-107؛ الکافی، ج4، ص 408، 429.</ref> و برخی از [[فقیهان شیعه]] با استناد به این [[روایات]]، استلام همه ارکان از جمله رکن شامی را [[مستحب]] دانسته‌اند.<ref>. الاستبصار ج2، ص216؛ المصباح المتهجد ج2، ص681؛ السرائر ج1،ص572</ref> برخی منابع [[اهل سنت]]، استلام و بوسیدن رکن شامی را [[سنت]] نداسته‌اند<ref>. التاریخ القویم ج3، ص248.</ref> در عین حال در منابع دیگری گفته شده [[دعا]] در رکن شامی مستجاب می‌گردد.<ref>.  شفاء الغرام ص374؛ عدة الانابه فی اماکن الاجابه ص44</ref>
+{{اصلی|استلام}}
 ==جستارهای وابسته==
 *[[کعبه]]
+* [[ارکان کعبه]]
+* [[ارکان چهارگانه]]
 ==پانویس==
 {{پانویس}}