شاذروان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''شاذَرْوان''' | '''شاذَرْوان''' | ||
و از ساخته‌های سلطان مراد چهارم در هنگام ساختمان کعبه در سال ۱۰۴۰ هجری است.<ref name=":0">کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، ص۱۵۲.</ref> در تعمیرات اخیر ملک فهد که در ماه‌های صفر تا رجب سال ۱۴۱۷ق صورت گرفته سنگهای مرمر شاذروان تعویض شده است.<ref>کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، ص۱۵۲، پاورقی.</ref> | |||
بنابراین، شاذروان همان سنگ مایلی است که بخش تحتانی دیوار کعبه را تا روی زمین پوشانیده است، به اضافه بخشی که در مقابل حجراسماعیل به صورت پلّه‌ای ساخته شده است که ارتفاع آن از سطح زمین بیست سانتیمتر و عرض آن چهل سانتیمتر است. | بنابراین، شاذروان همان سنگ مایلی است که بخش تحتانی دیوار کعبه را تا روی زمین پوشانیده است، به اضافه بخشی که در مقابل حجراسماعیل به صورت پلّه‌ای ساخته شده است که ارتفاع آن از سطح زمین بیست سانتیمتر و عرض آن چهل سانتیمتر است. | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۸: | ||
== معرفی اجمالی == | == معرفی اجمالی == | ||
برآمدگی‌هایی در اطراف [[کعبه]]، که بخشی از کعبه بود و [[قریش]] آن را از ساختمان کعبه کاستند.<ref name=":0" /> شاذروان کنونی مانند پوششی اطراف خانه را دربرگرفته<ref name=":0" /> | |||
شاذروان برآمدگىِ كوتاهى است كه ديوار كعبه را از بيرون احاطه كرده است. اين برآمدگى كه امروزه از سنگ سفيد است، باقى‌مانده يا نشانۀ محل ديوار قبلى خانۀ خداست كه پس از بازسازى كعبه در زمان قريش بيرون از خانه واقع شد و لذا از محيط داخلى كعبه كاست. ارتفاع آن در سمت شمال، ۵٠ و عرض ٣٩ سانتى‌متر. در غرب، ارتفاع ٢٨ و عرض ٨٠ سانتى‌متر. در جنوب، ارتفاع ٢۴ و عرض ٨٧ سانتى‌متر. و در شرق، ارتفاع ٢٢ و عرض ۶۶ سانتى‌متر است.<ref>رفعت پاشا، ج۱، ص۲۶۳.</ref> | شاذروان برآمدگىِ كوتاهى است كه ديوار كعبه را از بيرون احاطه كرده است. اين برآمدگى كه امروزه از سنگ سفيد است، باقى‌مانده يا نشانۀ محل ديوار قبلى خانۀ خداست كه پس از بازسازى كعبه در زمان قريش بيرون از خانه واقع شد و لذا از محيط داخلى كعبه كاست. ارتفاع آن در سمت شمال، ۵٠ و عرض ٣٩ سانتى‌متر. در غرب، ارتفاع ٢٨ و عرض ٨٠ سانتى‌متر. در جنوب، ارتفاع ٢۴ و عرض ٨٧ سانتى‌متر. و در شرق، ارتفاع ٢٢ و عرض ۶۶ سانتى‌متر است.<ref>رفعت پاشا، ج۱، ص۲۶۳.</ref> | ||
نسخهٔ ۲۷ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۴۸
شاذَرْوان
و از ساخته‌های سلطان مراد چهارم در هنگام ساختمان کعبه در سال ۱۰۴۰ هجری است.[۱] در تعمیرات اخیر ملک فهد که در ماه‌های صفر تا رجب سال ۱۴۱۷ق صورت گرفته سنگهای مرمر شاذروان تعویض شده است.[۲]
بنابراین، شاذروان همان سنگ مایلی است که بخش تحتانی دیوار کعبه را تا روی زمین پوشانیده است، به اضافه بخشی که در مقابل حجراسماعیل به صورت پلّه‌ای ساخته شده است که ارتفاع آن از سطح زمین بیست سانتیمتر و عرض آن چهل سانتیمتر است.
این پله جایگاه مردمی است که برای دعا و تضرع به درگاه الهی بر روی آن می‌ایستند و سینه و شکم خود را بر کعبه قرار می‌دهند و دستان را بر بالای سر خود و بر دیوار کعبه می‌گذارند.
علت آنکه در این قسمت شاذروان قرار داده نشده، این است که در بنای ابراهیم (ع) از کعبه تا نیمه حجراسماعیل جزو خانه کعبه بوده است که در ساختمان قریش به علّت کمبود مال حلال از خانه کاستند و بر حجر افزودند. همچنین در پایین درِ کعبه، شاذروان قرار داده نشده و به صورت پله‌ای صاف به طول ۳۴۵ سانتیمتر ساخته شده است که مردم در ملتزم بر آن می‌ایستند و به درگاه خداوند دعا و زاری می‌کنند.
تاریخچه
ازرقی در کتاب «اخبار مکه» تاریخ مشروحی از شاذروان را بیان می‌کند که نکات زیر از آن نقل می‌شود:
- اصل شاذروان ابتدا به وسیله خزاعیان هنگامی که امر مکه و کعبه در دست آنان بود، جهت محافظت کعبه از سیل، در اطراف آن ساخته شد که این کیفیت تا زمان ساختمان قریش از کعبه باقی ماند.
- بدون شک، شاذروان با این کیفیت از ساخته ابن زبیر در ساختمان کعبه است؛ زیرا نامبرده پس از کشف پی‌های اوّلیه ساختمان کعبه، آن را بدین صورت که هم‌اکنون ملاحظه می‌شود بر روی زمین بنا کرد.
حجّاج نیز در ساختمان و تغییرات خود در کعبه، به شاذروان تعرضی نکرد بلکه اضافات آن را از سوی حجر اسماعیل به حالت اولیه برگرداند و درِ غربی کعبه را مسدود کرد؛ و نیز درِ شرقی را همانند ساختمان قریش از سطح زمین بالا برد و دیگر بخشهای کعبه را بر بنای ابن زبیر باقی گذارد. ۳- درگاه درِ شرقی و درگاه درِ غربی کعبه را به اندازه یک وجب از سطح زمین بالاتر برده‌اند و به گفته صریح ازرقی، بر روی سطح زمین قرار نداده‌اند.
معرفی اجمالی
برآمدگی‌هایی در اطراف کعبه، که بخشی از کعبه بود و قریش آن را از ساختمان کعبه کاستند.[۱] شاذروان کنونی مانند پوششی اطراف خانه را دربرگرفته[۱]
شاذروان برآمدگىِ كوتاهى است كه ديوار كعبه را از بيرون احاطه كرده است. اين برآمدگى كه امروزه از سنگ سفيد است، باقى‌مانده يا نشانۀ محل ديوار قبلى خانۀ خداست كه پس از بازسازى كعبه در زمان قريش بيرون از خانه واقع شد و لذا از محيط داخلى كعبه كاست. ارتفاع آن در سمت شمال، ۵٠ و عرض ٣٩ سانتى‌متر. در غرب، ارتفاع ٢٨ و عرض ٨٠ سانتى‌متر. در جنوب، ارتفاع ٢۴ و عرض ٨٧ سانتى‌متر. و در شرق، ارتفاع ٢٢ و عرض ۶۶ سانتى‌متر است.[۳]
بازسازی‌ها
تعداد بنا و مرمّت‌های شاذروان در طول تاریخ
- شاذروان (با کیفیت و ویژگی کنونی) در سال ۶۴ هجری به وسیله عبداللَّه ابن‌زبیر ساخته شد.
- در اواخر قرن سوم هجری (در زمان جدّ ازرقی) شاذروان را به وسیله گچ و مرمر پوشانیدند.[۴]
- طبق گفته فاسی، در سال ۵۴۲ هجری، بعضی از بخشهای شاذروان تعمیر و مرمّت شد.
- به گفته فاسی در سال ۶۳۶ هجری بنای آن تعویض گردید.
- فاسی همچنین گوید: در سال ۶۶۱ هجری تغییرات مجدّدی در شاذروان داده شد.
- و باز فاسی می‌گوید: در سال ۶۷۰ هجری بار دیگر در ساختمان شاذروان تغییراتی دادند.
- ابن فهد گوید: شاذروان در سال ۸۳۸ هجری به وسیله سودون محمدی مرمّت شد.
- بنا به‌گفته ابن فهد، در محرم سال ۸۴۶ هجری نیز شاذروان تعمیر شد.
- در ساختمان کعبه، در سال ۱۰۴۰ هجری که در دوران سلطان مراد چهارم (خلیفه عثمانی) صورت گرفت، تغییراتی در ساختمان شاذروان داده شد که شروع آن در روز یازدهم شعبان همان سال بوده و در تاریخ سوم رمضان سال یاد شده به پایان رسید.
- در سال ۱۰۹۸ هجری به فرمان احمد پاشا، سنگ چخماق جایگزین کلیه سنگهای پیشین شاذروان شد.
گفتنی است که از زمان صحابه تاکنون تغییرات زیادی در وضعیت ساختمانی و کیفیت قرار گرفتن سنگهای شاذروان انجام گرفته است؛ در اوایل دهه اوّل سال ۶۷۰ هجری شاذروان به صورت پله بوده که گاه بعضی از عوام در هنگام طواف بر روی آن حرکت می‌کرده‌اند تا اینکه پس از آن، ساختمان شاذروان تغییر پیدا کرد و به شکل کنونی آن درآمد، بطوری‌که هیچ‌کس نمی‌تواند به هنگام طواف، روی آن حرکت کند.
احکام
مراجع تقلید شیعه معتقدند طواف بر روی شاذروان صحیح نیست.[۵] به گفته آنان اگر کسی در بعضی از احوال به دلیل زیادی جمعیت یا غیرآن روی شاذروان برود و دور بزند، آن مقدار که دور زده باطل است و باید آن را دوباره انجام دهد.[۶]
دست به ديوار خانۀ كعبه گذاشتن، در آن جائى كه شاذروان است جايز است و به طواف ضرر نمى‌رساند گر چه احتياط مستحب در ترك است. [۷]
اين‌كه طواف بر شاذروان از آن رو صحيح نيست كه حِجر اسماعيل عليه السلام و نيز شاذروان جزو كعبه است. خداوند امر كرد كه «به خانه» طواف كنيد نه «در خانه» [طاف بالبيت و لا في البيت از روى شاذروان و از درونِ حِجر طواف كردن، مانند آن است كه طواف «فى‌البيت» باشد، نه «بالبيت».[۸]
درباره حکم طواف روی شاذروان بین مذاهب فقهی اهل‌سنت اختلاف‌نظر است. شافعی معتقد است نباید روی شاذروان طواف کردو طواف روی آن درست نیست. مالکی را نیز بر همین نظر دانسته‌اند و مذهب ابوحنیفه نیز شاذروان را جزو کعبه ندانسته است. در مقابل، حنبلی‌ها طواف نکردن روی شاذروان را پسندیده دانسته‌اند؛ ولی طواف روی آن را باطل‌کننده طواف نمی‌دانند.[۹]
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، ص۱۵۲.
- ↑ کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، ص۱۵۲، پاورقی.
- ↑ رفعت پاشا، ج۱، ص۲۶۳.
- ↑ کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ - گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، ص: ۱۵۴
- ↑ جامع الفتاوی، ۱۳۸۶ش، ص۱۱۶.
- ↑ جامع الفتاوی، ۱۳۸۶ش، ص۱۱۶.
- ↑ جامع الفتاوی، ۱۳۸۶ش، ص۱۱۶.
- ↑ تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، ص۶۲ و ۶۳.
- ↑ شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۵.
منابع
- جامع الفتاوی، موسوی شاهرودی، مرتضی، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش.
- شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، فاسی، محمد بن احمد، ترجمه محمد مقدس، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش.
- تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، قائدان، اصغر، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش.
- رفعت پاشا ، ابراهيم (١٣٢۴ق.)، مرآة الحرمين او الرحلات الحجازيّة و الحج و مشاعرة الدينيه، مصر: دارالكتب المصريه ١٣۴۴ق.