ستون سریر

ستون سریر

اطلاعات اوليه
مکان	مسجدالنبی
نام‌های دیگر	ستون اعتکاف
وقایع مرتبط	پیامبر(ص) به هنگام اعتکاف، بستر خود را کنار این ستون پهن می‌کرد.
مشخصات
وضعیت	ستون سریر در سوی شرقی ستون توبه قرار دارد و نخستین ستون از سوی قبله و پیوسته به دیواره غربی حجره پیامبر است. این ستون از زمان بیبرس از دسترس زائران خارج شد.

ستون سریر از ستون‌های مسجدالنبی که محل اعتکاف پیامبر(ص) بوده است. این ستون در زمان بازسازی مسجدالنبی توسط بیبرس مملوکی به عنوان ستون‌های ضریح پیامبر استفاده شد و از آن زمان از دسترس زائران برای تبرک جستن خارج گردید. بنا بر روایاتی، تبرک جستن به این ستون مستحب است.

مکان

ستون سریر در مسجدالنبی، در محدوده روضةالنبی، سمت شرقی ستون توبه قرار دارد و نخستین ستون از سوی قبله و متصل به دیواره غربی حجره پیامبر است.

محل اعتکاف پیامبر

نامیده شدن ستون سریر (تخت) به این نام از آن رو است که پیامبر در روزهای اعتکاف، تختخواب یا بستر خود را که از برگ و چوب نخل یا حصیر بود، کنار آن جای‌می‌داد و به اعتکاف می‌پرداخت و هنگام استراحت بر آن می‏آرمید.

ستون سریر همان ستون توبه است؟!

تاریخ‌نگاران محلی مدینه، همچون ابن زباله و ابن نجار و مطری، به معرفی ستون سریر نپرداخته‌اند. آنها تنها اشاره کرده‌اند که در روزهای اعتکاف ماه رمضان، تخت رسول خدا میان ستون توبه و قندیلی که نزدیک قبر پیامبر قرار دارد یا نزد ستون توبه یا پشت آن از سمت شرق قرار می‌گرفت. از این رو، برخی ستون سریر را همان ستون توبه دانسته‌اند.

اما درست آن است که تخت رسول خدا گاه کنار ستون توبه و گاه کنار ستون سریر بوده است. ایوب صبری پاشا و احمد بن عبدالحمید بر این باورند که تا پیش از توسعه مسجدالنبی که پس از غزوه خیبر انجام شد، اعتکاف پیامبر کنار ستون توبه صورت می‌پذیرفت و سپس به کنار ستون سریر منتقل شد.

دسترسی نداشتن زائران به ستون

پس از قرار گرفتن نیمی از ستون سریر درون ضریح در بازسازی مسجدالنبی در دوران ملک ظاهر بِیْبَرَس (حک: ۸۲۵ـ۸۴۲ق) از ممالیک مصر، امکان تبرک جستن زائران به آن وجود ندارد.

فضیلت

بر روی ستون سریر عبارت «هذه اسطوانة السریر» نوشته شده و بر پایه پاره‌ای روایات، تبرک به آن مستحب است.

نگارخانه

• 

  نقشه مسجدالنبی که در آن شماره ۲، محل قرار گرفتن ستون سریر را نشان می‌دهد.

• 

  نوشته‌ای که بالا ستون سریر نقش شده است: «هذه استوانطة سریر».

جستارهای وابسته

• ستون‌های مسجدالنبی
• ستون توبه

منابع

• اخبار المدینه، ابن زباله (م.۱۹۹ق.)، به کوشش صلاح عبدالعزیز، السعودی، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۴ق؛

• تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، اصغر قائدان، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش؛

• التعریف بما آنست الهجره من معالم دار الهجره، محمد المطری (م.۷۴۱ق.)، به کوشش محمد عبدالمحسن، مدینه، دار الهجره، ۱۴۲۶ق؛

• عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
• الدره الثمینه فی اخبار المدینه، محمد بن محمود النجار (م.۶۴۳ق.)، به کوشش صلاح الدین، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۷ق؛

• عمده الاخبار فی مدینه المختار، احمد بن عبدالحمید، به کوشش محمد الطیب، المدینه، المکتبه العلمیه؛

• الغدیر، الامینی (م.۱۳۹۲ق.)، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۳۸۷ق؛

• المسجد النبوی عبر التاریخ، محمد السید الوکیل، دار المجتمع، جده، ۱۴۰۹ق؛

• المعالم الاثیره، محمد محمد حسن شراب‏، ترجمه: حمید رضا شیخی، مشعر، ۱۳۸۳ش؛

• موسوعه مرآه الحرمین الشریفین، ایوب صبری پاشا (م.۱۲۹۰ق.)، ترجمه: محمد عرب، قاهره، دار الآفاق العربیه، ۱۴۲۴ق؛

• موسوعه مکه المکرمه و المدینه المنوره، احمد زکی یمانی، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۹ق؛

• وفاء الوفاء، السمهودی (م.۹۱۱ق.)،‏ مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۴ق.