مصارف قربانی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۳۳: خط ۳۳:
== مشکلات مصارف قربانی ==
== مشکلات مصارف قربانی ==
بین دهه های 30 تا 80 قرن چهاردهم هجری شمسی حاجیان با سه مشکل جدید در انجام فریضه قربانی حج تمتع مواجه شدند که عبارتند از:
بین دهه های 30 تا 80 قرن چهاردهم هجری شمسی حاجیان با سه مشکل جدید در انجام فریضه قربانی حج تمتع مواجه شدند که عبارتند از:
# انتقال کشتارگاه به خارج از منی: در سال 1355ه.ش [= 1396ه.ق] به "وادی محسر"<ref>- رک: سازمان حج و زیارت، اجرای طرح قربانی 1379 -1380 ه.ش، صص ۴۲_۴۳.</ref> و در سال [1378ه.ش =]1420ه.ق به "معیصم"<ref>- آثار اسلامی مکه و مدینه ، ص170.</ref>  
# انتقال کشتارگاه به خارج از منی (در سال 1355ه.ش به "وادی محسر"<ref>- رک: سازمان حج و زیارت، اجرای طرح قربانی 1379 -1380 ه.ش، صص ۴۲_۴۳.</ref> و در سال 1378ه.ش به "معیصم"<ref>- آثار اسلامی مکه و مدینه ، ص170.</ref> )
# عدم امکان تثلیلث قربانی: توضیح اینکه به علت تعداد زیاد حجاج و فضای محدود منی، امکان قربانی در خود منی، تثلیث آن، پختن گوشت قربانی و خوردن آن نیست و مانند سابق فقراء در موقع ذبح حاضر نیستند که به آنها از قربانی داده شود.
# عدم امکان تثلیلث قربانی در فضای محدود منی به علت تعداد زیاد حجاج  
# اسراف قربانی با سوزاندن و دفن آنها: به علت زیاد بودن گوشت های قربانی، کم بودن مستحقین نزدیک، نبودن شرایط مناسب برای بسته بندی و ارسال قربانی ها و وجود فتاوایی بر ممنوعیت خارج کردن قربانی از منی.  
# اسراف قربانی با سوزاندن و دفن آنها: به علت زیاد بودن گوشت های قربانی، کم بودن مستحقین نزدیک، نبودن شرایط مناسب برای بسته بندی و ارسال قربانی ها و وجود فتاوایی بر ممنوعیت خارج کردن قربانی از منی.  


در بین فقهای امامیه، آیت الله خوئی مشکل اول را با جواز قربانی در کشتارگاه های فعلی و برداشتن شرط وقوع ذبح در منی؛<ref>- رک: المعتمد، ج‌5، صص210-211.</ref> و مشکل  دوم را با وکالت گرفتن از فقیر و اجازه تصرف در سهم فقیر؛<ref>- المعتمد، ج‌5، ص302؛ مناسك الحج، ص176.‌</ref> مشکل سوم را با دادن جواز خروج گوشت قربانی از منی حل کرده اند.<ref>- المعتمد، ج‌5، ص302.</ref> اکثر فقهای معاصر هم مشابه این راه کارها را پیشنهاد داده اند. اما آیت الله مکارم ابتدا با ساقط کردن تکلیف ذبح قربانی در حج تمتع مسأله را حل کردند<ref>- رک: پرشکوه ترین مراسم عبادت و قربانی، ص115؛ حکم الاضحیه فی عصرنا، صص5-6.</ref>و پس از چند سال که امکان بسته بندی و ارسال گوشت ها به کشورهای فقیر فراهم شد؛ اجازه ذبح قربانی را در کشتارگاه های فعلی خارج از منی دادند.<ref>- مکارم شيرازى، ناصر، الفتاوى الجديدة، ج‌3، صص109-110، سؤال 389.</ref>
در بین فقهای امامیه، آیت الله خوئی مشکل اول را با جواز قربانی در کشتارگاه های فعلی و برداشتن شرط وقوع ذبح در منی؛<ref>- رک: المعتمد، ج‌5، صص210-211.</ref> و مشکل  دوم را با وکالت گرفتن از فقیر و اجازه تصرف در سهم فقیر؛<ref>- المعتمد، ج‌5، ص302؛ مناسك الحج، ص176.‌</ref> مشکل سوم را با دادن جواز خروج گوشت قربانی از منی حل کرده اند.<ref>- المعتمد، ج‌5، ص302.</ref> اکثر فقهای معاصر هم مشابه این راه کارها را پیشنهاد داده اند. اما آیت الله مکارم ابتدا با ساقط کردن تکلیف ذبح قربانی در حج تمتع مسأله را حل کردند<ref>- رک: پرشکوه ترین مراسم عبادت و قربانی، ص115؛ حکم الاضحیه فی عصرنا، صص5-6.</ref>و پس از چند سال که امکان بسته بندی و ارسال گوشت ها به کشورهای فقیر فراهم شد؛ اجازه ذبح قربانی را در کشتارگاه های فعلی خارج از منی دادند.<ref>- مکارم شيرازى، ناصر، الفتاوى الجديدة، ج‌3، صص109-110، سؤال 389.</ref>


مذاهب اربعه اهل سنت مشکل اول را ندارند؛ چون قائل به وجوب ذبح در منی نیستند؛ بلکه کل حرم را محل قربانی می دانند؛<ref>- منتهى المطلب، ج‌11، ص172؛ و نیز رک: كشف اللثام و الإبهام، ج6، ص203.</ref> همچنین با مشکل دوم نیز مواجه نیستند؛ زیرا فقهای شافعی و مالکی تثلیث قربانی را رد کرده اند و فقهای حنفی و حنبلی نیز قائل به استحباب تثلیث هستند و استحباب برای آنها لزومی نمی آورد. پس تنها با مشکل سوم مواجه بودند. در آن شرایط، شیخ محمود شلتوت (م1383ه.ق)، از علمای الازهر مصر، در سال 1949م [=1328ه=1368ه.ق] در جواب استفتائی در مورد قربانی، ذبح را واجب کرد؛ هرچند موجب سوزاندن یا دفن شود.<ref>- رک: الفقه على المذاهب الخمسة، ج‌1، صص270-271؛ فقه الإمام الصادق عليه السلام، ج‌2، ص 237؛ به نقل از رسالة الإسلام، ج1، شماره4.</ref> اما دکتر طه ریان مالکی سه راهکار برای قربانی مطرح کرده و معتقد است این ایده ها در دین اصلی دارد و با مصلحت مسلمانان مرتبط است: 1- پرداخت قیمت قربانی به جای ذبح آن و صرف آن در مصارف مورد نیاز فقراء، 2- فروش گوشت قربانی و دادن قیمت آن به فقراء کشورهای اسلامی،3- ساخت کارخانه هایی برای بسته بندی گوشت ها و ارسال آن به فقراء کشورهای اسلامی.<ref>- رک: الذبائح فی مناسک الحج مصادرها و مصارفها، سال یازدهم، شماره2، ص221-222.</ref> امروزه ایده سوم در عربستان اجرا می گردد.
مذاهب اربعه اهل سنت مشکل اول را ندارند؛ چون قائل به وجوب ذبح در منی نیستند؛ بلکه کل حرم را محل قربانی می دانند؛<ref>- منتهى المطلب، ج‌11، ص172؛ و نیز رک: كشف اللثام و الإبهام، ج6، ص203.</ref> همچنین با مشکل دوم نیز مواجه نیستند؛ زیرا فقهای شافعی و مالکی تثلیث قربانی را رد کرده اند و فقهای حنفی و حنبلی نیز قائل به استحباب تثلیث هستند و استحباب برای آنها لزومی نمی آورد. پس تنها با مشکل سوم مواجه بودند. شیخ محمود شلتوت (م1383ه.ق)، در سال 1328 ه.ش ذبح را واجب کرد؛ هرچند موجب سوزاندن یا دفن شود.<ref>- رک: الفقه على المذاهب الخمسة، ج‌1، صص270-271؛ فقه الإمام الصادق عليه السلام، ج‌2، ص 237؛ به نقل از رسالة الإسلام، ج1، شماره4.</ref> اما دکتر طه ریان مالکی سه راهکار برای قربانی مطرح کرده است: 1- پرداخت قیمت قربانی به جای ذبح آن و صرف آن در مصارف مورد نیاز فقراء، 2- فروش گوشت قربانی و دادن قیمت آن به فقراء کشورهای اسلامی،3- ساخت کارخانه هایی برای بسته بندی گوشت ها و ارسال آن به فقراء کشورهای اسلامی.<ref>- رک: الذبائح فی مناسک الحج مصادرها و مصارفها، سال یازدهم، شماره2، ص221-222.</ref> امروزه راهکار سوم در عربستان اجرا می گردد.


==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}