مسجد مشربه ام ابراهیم

اطلاعات اوليه
نام‌های دیگر	مشربه
مکان	عربستان * مدینه * در کنار مسجد قبا
جنبه دینی
بزرگداشت نزد	مسلمانان
وابسته به دین/مذهب	اسلام
تاریخ بنا
زمان پایه‌گذاری	قرن اول قمری
رویدادها	- محل ولادت ابراهیم پسر رسول خدا(ص) - سخرانی پیامبر درباره ولایت امام علی(ع)
وضعیت فعلی
وضعیت بنا	ناموجود
ویژگی‌ها	- محل قبرستان مسلمین - دارای دیوار در اطراف محدوده
مسیریابی در حال بارگیری نقشه... {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"300px","height":"250px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"zoom":13,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"image layers":[],"overlays":[],"resizable":false,"fullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"cluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","clicktarget":"https://www.google.com/maps/search/?api=1\u0026query=24.451860,39.632719","imageLayers":[],"locations":[{"text":"","title":"","link":"","lat":24.45186,"lon":39.632719,"icon":""}],"imageoverlays":null}

مسجد مَشرَبه اُم اِبراهیم از مساجد مدینه است که محدوده آن در اصل بستانی بوده که عالمی یهودی به نام مُخَیریق پس از ایمان به اسلام آن را به رسول خدا(ص) اختصاص داده بود. ابراهیم پسر رسول خدا(ص) است که مشربه ام ابراهیم به علت سکونت مادر ایشان «ماریه قبطیه» در این مکان، اینچنین نام‌گزاری شده است. در روایات، نماز خواندن در این مکان توصیه شده.

اولین بار وجود مسجد در مکان مشربه ام ابراهیم در قرن نهم قمری گزارش شده و محدوده اطراف مسجد در سال هاى اخیر به صورت گورستانى براى دفن اموات در آمده و مسؤولان حکومتى هم براى حفاظت گورستان و محل مسجد، این مکان را دیوار کشى کرده‌اند.

نام

مسجد مَشرَبه اُم اِبراهیم، با نام مشربه نیز شناخته می‌شود. ابراهیم پسر رسول خدا(ص) است که مشربه ام ابراهیم به علت سکونت مادر ایشان «ماریه قبطیه» در این مکان، اینچنین نام‌گزاری شده است. ابراهیم نیز در سال نهم هجرت در همین مکان به دنیا آمد(او در خردسالی فوت شده است).

مکان

مسجد مشربه ام ابراهیم در منطقه قبا و شمال مسجد بنی قریضه قرار دارد. مکان این مسجد، در اصل بستانی بود متعلق به شخصی به نام مُخَیریق که عالمی یهودی بود او پس از ایمان به اسلام آن را به رسول خدا(ص) اختصاص داده بود.

اهمیت بنا و پیشینه

پیامبر(ص) در مشربه ام ابراهیم نماز خوانده است و امام صادق(ع) در روایتی به نماز خواندن در این مکان توصیه دارد، زیرا آنجا مسکن دوم پیامبر خدا و محل نماز او است.

پیامبر(ص) در مشربه ام ابراهیم در حالی که اصحاب در اطرافشان بودند، سخنانی درباره امام علی(ع) و ولایت ایشان بیان کرده است.

تاریخچه بنا

محدوده مسجد مشربه ام ابراهیم تا قبل از قرن نهم هجری با نام مشربه ام ابراهیم شناخته می‌شده و اثری از وجود مسجد در منابع وجود ندارد. محمد فیروزآبادی محقق مدینه متوفی 817قمری، مسجد را در منطقه قُبا در موضعی که به «الدشت» معروف بود، در میان نخل های قبیله «اشراف القواسم» دیده که طول آن ده ذراع و عرض آن نه ذراع بدون بنا و دیوار بوده و محدوده آن سنگ‌چینی شده بود.

ببینید: آشنایی یا وقایع مربوط به مشربه ام ابراهیم

در ادامه قرن نهم و در قرن دهم قمری منابع متعددی به وجود مسجد در این مکان اشاره دارند. علی سمهودی مدینه شناس مدینه (م.911ق.) وضعیت مسجد را مطابق با مشاهدات فیروزآبادی توصیف میکند. به مطابق نقلی از کتاب جواهرالثمینه فی محاسن المدینه، در قرن دهم در مکان مشربه ام ابراهیم مسجدی موجود بوده است.

در قرن یازدهم با ذکر عنوان مسجد برای این بنا، طول آن چهارده ذراع و عرض آن یازده ذراع توصیف شده است و از قرن چهاردهم قمری در محدوده اطراف مسجد مقبره‌هایی برای دفن اموات گزارش شده و دیواری دور محدوده مسجد وجود داشته است. در سال هاى اخیر، بعضى از مردم، این محل را به صورت گورستانى براى دفن اموات خود در آورده اند و مسؤولان حکومتى هم براى حفاظت گورستان و محل مسجد، این مکان را دیوار کشى کرده اند.

تصاویر قدیمی مسجد

• 
• 
• 
• 
• 

منابع

• أقضية رسول الله (ص)، ابن الطلاع القرطبي، بیروت، دارالکتاب العربی، 1426ق.
• إمتاع الأسماع، مقریزی، بیروت، کتب العلمیه، 1420ق.
• الدرة الثمينة في أخبار المدينة، ابن النجار البغدادي، بیروت، دار الارقم بن ابي الارقم، بی‌تا.
• إثارة الترغيب والتشويق، محمد بن اسحاق الخوارزمي، مکه، مکتبة نزار مصطفی الباز، 1418ق.
• إثبات الهداة بالنصوص والمعجزات، الحر العاملی، بیروت، اعلمی، 1425ق.
• الأمالی، الشيخ الصدوق، قم، موسسه البعثه، 1417ق.
• الجواهر الثمينة في محاسن المدنية، محمد كبريت الحسيني المدني، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1417ق.
• مساجد الاثریه، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، مطابع الرشید، 1419ق.
• المغانم المطابة فی معالم طابة* محمد بن یعقوب فیروزآبادی، مدینه، مرکز البحوث و دراسات، 1423ق.
• المغازی، واقدی، قم، دانش اسلامی، 1405ق.
• انساب الاشراف، احمد بن یحیی بلاذری، بیروت، اعلمی، بی‌تا.
• المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ،‌ عبدالعزیز بن عبدالرحمن کعکی،‌ جزء الرابع، بیروت، 2011.
• وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.