بنی هاشم: تفاوت میان نسخه‌ها

پس از رحلت پیامبر، [[علی بن ابی‌طالب(ع)]] سید بنی هاشم تلقی می‌شد.<ref>الریاض النضره، ج1، ص305؛ السیرة الحلبیه، ج2، ص339.</ref> و عباس بن عبدالمطلب عموی پیامبر(ص) نیز در نظام قبیله‌ای عرب منزلت داشت.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص288؛ اسد الغابه، ج3، ص60-61.</ref> بنی‌هاشم پس از رویداد [[سقیفه]] در زمره کسانی بودند که حدود شش ماه از بیعت با ابوبکر سر باز زدند. سپس ابوبکر به رغم میل عمر، به میان جمع بنی‌هاشم شتافت<ref>الریاض النضره، ج2، ص195، 214، 217-218.</ref> و گویا همین را نشانه بیعت بنی‌هاشم با خلیفه شمردند.<ref>الطبقات، ابن‌سعد، ج1، ص94.</ref>

بزرگ‌ترین دشمنان بنی‌هاشم درون قبیله [[قریش]]، تیره دیگر بنی‌عبدمناف یعنی بنی‌امیة بودند که از نسل بن امیّةبن عبدشمس، برادرزادة هاشم بن عبدمناف بودند. (طبری، محمدبن جریر طبری، تاریخ الطبری: تاریخ الامم و الملوک، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸ج ۱، ص ۵۰۴ـ505).<ref>تاریخ طبری، ج1، ص505.</ref> با انتخاب عثمان برای خلافت، افرادی از بنی‌امیه قدرت یافتند و زمینه‌های احیای عصبیّت قومی و انتقامجویی پدید آمد.<ref>جمعی از محققان، «بنی هاشم»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ذیل مدخل.</ref>

عباسیان که فرزندان عباس، عموی پیامبر، بودند با توجه به‌حرمت اجتماعی «بنی‌هاشم» و با استناد به برخی احادیث که از پیامبر در تکریم بنی‌هاشم روایت شده بود (رجوع کنید به ابن‌سعد، ج ۱، ص ۲۰؛ مجلسی، ج ۹۳، ص ۲۳۴)، در بزرگنمایی انتسابشان به هاشم کوشیدند و تحت لوای «دعوت هاشمی» فعالیت کردند (یعقوبی، ج ۲، ص ۳۱۹). زمینه‌های اجتماعی نزاع بنی‌امیه و بنی‌هاشم نیز که امویان به آن دامن زده بودند، در مطرح کردن این عنوان مؤثر بود.<ref>جمعی از محققان، «بنی هاشم»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ذیل مدخل.</ref> (طبری، ج ۴، ص ۱۱۱، ۳۸۲–۳۸۳، ۵۴۵، ۵۷۵). رویهمرفته، تا پایان دورة عباسی، اصطلاح بنی‌هاشم بیشتر برای افراد بنی‌عباس به کار می‌رفت، به‌طوری که مراد از بنی‌هاشم، افراد بنی‌عباس در برابر آل‌ابی‌طالب و آل‌علی بود (برای نمونه رجوع کنید به طبری، ج ۴، ص ۳۸۵، ۵۱۶، ۶۲۰، ۶۶۷)، اما پیش از این دوره، بنی هاشم اولاد علی شمرده میشدند.(رجوع کنید به امینی، ج ۲، ص ۱۸۰–۱۹۵). امروزه نیز در ایران، اصطلاح بنی‌هاشم به همین معنی به کار می‌رود.<ref>جمعی از محققان، «بنی هاشم»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ذیل مدخل.</ref>