بنی هاشم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
}} | }} | ||
'''بنی‌هاشم''' تیره‌ای شریف از [[قریش]] منسوب به[[هاشم بن عبدمناف]] | '''بنی‌هاشم''' تیره‌ای شریف از [[قریش]] منسوب به [[هاشم بن عبدمناف]]. بنی‌هاشم جایگاهی بالا و اثرگذار هم پیش از [[اسلام]] و هم بعد از اسلام داشتند. آنها قبل از اسلام مناصبی از جمله [[سقایت]] و [[رفادت]] را عهده‌دار بودند. | ||
بنی‌هاشم از زمان [[بعثت]] [[پیامبر(ص)]] بیشترین نقش را در حمایت پیامبر(ص) داشتند به گونه‌ای که بیشتر طوایف قریش از بیم خون‌خواهی بنی‌هاشم از آسیب رساندن به پیامبر (ص) هراس داشتند. در دوره بعد از [[هجرت]] پیامبر (ص) به[[مدینه]]، برخی از بنی هاشم همچون [[علی(ع)]] و [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزه]] همراه رسول خدا (ص) به مدینه مهاجرت کردند و بخشی دیگر مانند [[ابولهب]]، [[عباس بن عبدالمطلب]] و [[ابوسفیان بن حارث]] از مشهورترین ایشان بودند، همچنان در [[مکه]] و در صف [[مشرکان]] ماندند؛ در این دوران نیز گرایش مشرکان بنی‌هاشم به اسلام به موازات گسترش این آیین افزایش یافت و حمایت بیشتر افراد این طایفه از پیامبر(ص) همچون گذشته ادامه داشت. | بنی‌هاشم از زمان [[بعثت]] [[پیامبر(ص)]] بیشترین نقش را در حمایت پیامبر(ص) داشتند به گونه‌ای که بیشتر طوایف قریش از بیم خون‌خواهی بنی‌هاشم از آسیب رساندن به پیامبر (ص) هراس داشتند. در دوره بعد از [[هجرت]] پیامبر (ص) به[[مدینه]]، برخی از بنی هاشم همچون [[علی(ع)]] و [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزه]] همراه رسول خدا (ص) به مدینه مهاجرت کردند و بخشی دیگر مانند [[ابولهب]]، [[عباس بن عبدالمطلب]] و [[ابوسفیان بن حارث]] از مشهورترین ایشان بودند، همچنان در [[مکه]] و در صف [[مشرکان]] ماندند؛ در این دوران نیز گرایش مشرکان بنی‌هاشم به اسلام به موازات گسترش این آیین افزایش یافت و حمایت بیشتر افراد این طایفه از پیامبر(ص) همچون گذشته ادامه داشت. | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
== تاریخچه == | == تاریخچه == | ||
سرسلسله طایفه بنی هاشم، [[هاشم بن عبدمناف|هاشم بن عبدمَناف]] (۴۵۸–۴۸۳م) (نیای دوم پیامبر) نام داشته<ref>تاریخ طبری، ج1، ص504؛ الطبقات، ابن‌سعد، ج1، ص75-76.</ref> که چهارمین پسر [[عبدمناف]] بوده است.<ref>الآحاد و المثانی، ج1، ص135؛ السیرة النبویه، ج1، ص94، 233.</ref><ref>الطبقات، ابن‌سعد، ج1، ص62، 64.</ref> هاشم را فردی باهوش و خطیب توصیف کرده‌اند<ref>الاکتفاء، ج1، ص19.</ref> | سرسلسله طایفه بنی هاشم، [[هاشم بن عبدمناف|هاشم بن عبدمَناف]] (۴۵۸–۴۸۳م) (نیای دوم پیامبر) نام داشته<ref>تاریخ طبری، ج1، ص504؛ الطبقات، ابن‌سعد، ج1، ص75-76.</ref> که چهارمین پسر [[عبدمناف]] بوده است.<ref>الآحاد و المثانی، ج1، ص135؛ السیرة النبویه، ج1، ص94، 233.</ref><ref>الطبقات، ابن‌سعد، ج1، ص62، 64.</ref> هاشم را فردی باهوش و خطیب توصیف کرده‌اند.<ref>الاکتفاء، ج1، ص19.</ref> وی در میان قریش شخصیتی با نفوذ بوده و حتی ریاست بر قریش را نیز به او نسبت داده‌اند.<ref>الطبقات، ابن‌سعد، ج1، ص75-76، 78.</ref> | ||
هاشم چهار پسر به نام‌های شَیبه (عبدالمطّلب)، أسد، عَمرو (ابوصَیفی)، نَضْله و همچنین پنج دختر داشت.<ref>الاغانی، ج22، ص67.</ref><ref>السیرة النبویه، ج1، ص235.</ref><ref>الطبقات، ابن‌سعد، ج1، ص80.</ref> | هاشم چهار پسر به نام‌های شَیبه (عبدالمطّلب)، أسد، عَمرو (ابوصَیفی)، نَضْله و همچنین پنج دختر داشت.<ref>الاغانی، ج22، ص67.</ref><ref>السیرة النبویه، ج1، ص235.</ref><ref>الطبقات، ابن‌سعد، ج1، ص80.</ref> | ||
هاشم بن عبدمَناف دو منصب مهم در میان قریش یعنی [[سقایت]] | هاشم بن عبدمَناف دو منصب مهم در میان قریش یعنی [[سقایت]] و [[رفادت]] را برعهده داشت.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص111.</ref><ref>المنمق، ص42.</ref> این مناصب پس از او به فرزندش عبدالمطلب و بنی هاشم رسید. بنی‌هاشم با بهره‌گیری از چاه‌های کر آدم، خم، عجون، ردم اعلی، بذر، سجله و سرانجام [[زمزم]]، در برطرف کردن کمبود آب در مکه به ویژه در [[موسم حج]] می‌کوشیدند.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ص111-113.</ref> کوچک‌ترین فرزند هاشم، عبدالمطلب، بعدها به بزرگ‌ترین و اثرگذارترین فرد قریش تبدیل شد. شخصیت عبدالمطلب در درجه نخست قریش را به خود جذب می‌کرد. او برخی سنت‌ها همچون تحنث (خلوت‌گزینی) در [[غار حراء]]، خضاب، و منع نکاح محارم را میان همه یا بخشی از قریش رواج داده بود.<ref>الطبقات، ابن‌سعد، ج1، ص86-87؛ تاریخ یعقوبی، ج2، ص10؛ الکامل، ج2، ص15.</ref> پس از مرگ هاشم، منصب سقایت و رفادت پس از کش و قوس‌هایی در اقوام به عبدالمطلب رسید.<ref>تاریخ طبری، ج1، ص503؛ السیرة الحلبیه، ج1، ص23.</ref> وی در دوره ریاست خود چاه زمزم را بار دیگر حفر و برخی رسوم جاهلی را الغا کرد و به سبب خصلتهای بزرگمنشانه نزد مردم مکه حرمت یافت و در سختیها و رویدادهای دشوار همه به سراغ او می‌آمدند (برای نمونه رجوع کنید به داستان حملة ابرهه به مکه و دیدار عبدالمطلب با او در طبری، ج ۱، ص ۴۴۱) | ||
بنی هاشم پیش از اسلام با دیگر قبایل پیمان‌هایی بستند. از جمله پیمان حِلْفُ الْفُضول که در آن بنی‌هاشم، بنی‌مطلب، [[بنی‌زهره]]، [[بنی‌اسد]] و [[بنی‌تیم|بنی‌تَیم]] تعهد سپردند که نگذارند در مکه به کسی ستم شود.<ref>الطبقات، ابن‌سعد، ج1، ص128.</ref> پیش از اسلام، بنی‌هاشم و بنی‌امیه و دیگر سادات قریش در بخش‌های مرکزی شهر مکه و پیرامون [[کعبه]] که به[[بطحاء]]<ref>معجم البلدان، ج1، ص444.</ref> معروف بود، سکونت داشتند. | بنی هاشم پیش از اسلام با دیگر قبایل پیمان‌هایی بستند. از جمله پیمان حِلْفُ الْفُضول که در آن بنی‌هاشم، بنی‌مطلب، [[بنی‌زهره]]، [[بنی‌اسد]] و [[بنی‌تیم|بنی‌تَیم]] تعهد سپردند که نگذارند در مکه به کسی ستم شود.<ref>الطبقات، ابن‌سعد، ج1، ص128.</ref> پیش از اسلام، بنی‌هاشم و بنی‌امیه و دیگر سادات قریش در بخش‌های مرکزی شهر مکه و پیرامون [[کعبه]] که به[[بطحاء]]<ref>معجم البلدان، ج1، ص444.</ref> معروف بود، سکونت داشتند. | ||
== دعوت پیامبر از بنی هاشم == | == دعوت پیامبر از بنی هاشم == | ||
بعد از عبدالمطلب (پدربزرگ پیامبر)، فرزندان او با عنوان بنی‌هاشم و بنی‌عبدالمطلب شناخته می‌شدند. بعد از نزول آیة «وَاَنْذِر عَشیرَتَکَ الاقرَبینَ» (شعراء: ۲۱۴) که آغاز دعوت آشکار پیامبر بود، حضرت محمد(ص)، بنی‌عبدالمطلب را گرد آورد و رسماً آنان را به پذیرش دینش فراخواند (طبری، ج ۱، ص ۵۴۲). اگرچه همة افراد بنی‌هاشم و بنی‌عبدالمطلب در قبول دعوت پیامبر یکسان نبودند و حتی بسیاری از آنان تا بعد از فتح مکه ایمان نیاوردند، ولی همه (به استثنای ابولهب) در برابر | بعد از عبدالمطلب (پدربزرگ پیامبر)، فرزندان او با عنوان بنی‌هاشم و بنی‌عبدالمطلب شناخته می‌شدند. بعد از نزول آیة «وَاَنْذِر عَشیرَتَکَ الاقرَبینَ» (شعراء: ۲۱۴) که آغاز دعوت آشکار پیامبر بود، حضرت محمد(ص)، بنی‌عبدالمطلب را گرد آورد و رسماً آنان را به پذیرش دینش فراخواند (طبری، ج ۱، ص ۵۴۲). اگرچه همة افراد بنی‌هاشم و بنی‌عبدالمطلب در قبول دعوت پیامبر یکسان نبودند و حتی بسیاری از آنان تا بعد از فتح مکه ایمان نیاوردند، ولی همه (به استثنای ابولهب) در برابر واکنشهای منفی سران قریش و در مقابله با آزارهای مشرکان به پیامبر و مسلمانان، به حمایت از رسول اکرم برخاستند.<ref>جمعی از محققان، «بنی هاشم»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ذیل مدخل.</ref> | ||
در سال هفتم [[بعثت]]، تیره‌های گوناگون قریش عهدنامه‌ای درباره قطع کامل ارتباط با بنی‌هاشم منعقد کردند.<ref>السیرة الحلبیه، ج3، ص498؛ اخبار مکه، فاکهی، ج3، ص253.</ref> قریش تعهد سپردند که هرگز با بنی‌هاشم و بنی‌مطلب<ref>سیره ابن‌اسحق، ص156.</ref> داد و ستد نکنند و به تحریم اقتصادی و اجتماعی بنی‌هاشم دست زدند.<ref>سیره ابن‌اسحق، ص156.</ref><ref>التحفة اللطیفه، ج1، ص11.</ref> بنی‌هاشم، جز ابولهب،<ref>السیرة النبویه، ج2، ص196؛ تاریخ طبری، ج2، ص336.</ref> در پاسخ به این تحریم، راهیِ شعب ابی‌طالب شدند و سه سال در تنگنای شدید مالی و اجتماعی زیستند،<ref>سیره ابن‌اسحق، ص159.</ref> تا آنکه میان بزرگان قریش در ادامة تحریم اختلاف افتاد و تحریم شکست<ref>البدایة و النهایه، ج3، ص84-85.</ref><ref>التحفة اللطیفه، ج1، ص11.</ref>(طبری، ج ۱، ص ۵۴۹–۵۵۳). بعد از هجرت، گذشته از فداکاریهای افراد بنی‌هاشم برای استقرار اسلام و پیشتاز بودن آنان در دفاع از اسلام و شرکت در غزوه‌ها، آن تعداد از بنی‌هاشم که در مکه بودند، نیز غالباً از همراهی با نقشه‌های مشرکان مکه برای جنگ با مسلمانان امتناع داشتند.<ref>جمعی از محققان، «بنی هاشم»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ذیل مدخل.</ref> | در سال هفتم [[بعثت]]، تیره‌های گوناگون قریش عهدنامه‌ای درباره قطع کامل ارتباط با بنی‌هاشم منعقد کردند.<ref>السیرة الحلبیه، ج3، ص498؛ اخبار مکه، فاکهی، ج3، ص253.</ref> قریش تعهد سپردند که هرگز با بنی‌هاشم و بنی‌مطلب<ref>سیره ابن‌اسحق، ص156.</ref> داد و ستد نکنند و به تحریم اقتصادی و اجتماعی بنی‌هاشم دست زدند.<ref>سیره ابن‌اسحق، ص156.</ref><ref>التحفة اللطیفه، ج1، ص11.</ref> بنی‌هاشم، جز ابولهب،<ref>السیرة النبویه، ج2، ص196؛ تاریخ طبری، ج2، ص336.</ref> در پاسخ به این تحریم، راهیِ شعب ابی‌طالب شدند و سه سال در تنگنای شدید مالی و اجتماعی زیستند،<ref>سیره ابن‌اسحق، ص159.</ref> تا آنکه میان بزرگان قریش در ادامة تحریم اختلاف افتاد و تحریم شکست<ref>البدایة و النهایه، ج3، ص84-85.</ref><ref>التحفة اللطیفه، ج1، ص11.</ref>(طبری، ج ۱، ص ۵۴۹–۵۵۳). بعد از هجرت، گذشته از فداکاریهای افراد بنی‌هاشم برای استقرار اسلام و پیشتاز بودن آنان در دفاع از اسلام و شرکت در غزوه‌ها، آن تعداد از بنی‌هاشم که در مکه بودند، نیز غالباً از همراهی با نقشه‌های مشرکان مکه برای جنگ با مسلمانان امتناع داشتند.<ref>جمعی از محققان، «بنی هاشم»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۴، ذیل مدخل.</ref> | ||