پرش به محتوا

چاه حاء: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
خط ۱: خط ۱:
== مکان ==
== مکان ==
مدینه شناسى ، ج ١، محمد باقر النجفي، ص ٣٧٠ فيروزآبادى ،
بئر حاء به عنوان "النویره" شناخته می‌شود این مکان در حال حاضر نزدیک به مسجد مجیدی است و دارای نخل‌هایی است که به دلیل نحوه رشد آنها که میوه‌ها به راحتی در دسترس مالک قرار می‌گیرد، مورد توجه اهل مدینه قرار دارند. تاریخ المعالم المدينة المنورة قديما و حدوثا ص ۲۶۶ چاه حاء در نزدیکی دیوار شمالی مدینه و در منطقه‌ای به نام النویریه واقع شده است. در قرن هفتم قمری ای چاه وقف بر نیازمندان و زائران رسول الله (ص) شده است. منبع:التعریف بما انست هجره صفحات ۱۵۴–۱۵۵. موقعيّت چاه مذكور مقابل مسجد نبى بوده است مدينه شناسى ( ط مشعر ) ( فارسى )، ج ١، محمد باقر النجفي، ص ٣٧٣
 
المغانم المطابه فى معالم طابه ، ص 36 ( 2 ) . معجم ما استعجم ، جزء الثانى ، ص 413 ( 3 ) . « چاه حاء ، باغى بوده است . باغ هاى مدينه با نام چاه هايش معروف بوده ؛ يعنى باغى كه داراى چاه حاء است.
 
بئر حاء به عنوان "النویره" شناخته می‌شود این مکان در حال حاضر نزدیک به مسجد مجیدی است و دارای نخل‌هایی است که به دلیل نحوه رشد آنها که میوه‌ها به راحتی در دسترس مالک قرار می‌گیرد، مورد توجه اهل مدینه قرار دارند.
 
تاریخ المعالم المدينة المنورة قديما و حدوثا ص ۲۶۶
 
چاه حاء در نزدیکی دیوار شمالی مدینه و در منطقه‌ای به نام النویریه واقع شده است. در قرن هفتم قمری ای چاه وقف بر نیازمندان و زائران رسول الله (ص) شده است.
 
منبع:التعریف بما انست هجره صفحات ۱۵۴–۱۵۵.


== نام ==
== نام ==
بِئرحاء به معناى چاهی كه نامش حاء است <ref>معجم‌البلدان،ج 1، ص 524.</ref>و به نام های بيرحاء ، بَيْرَحاء يا بَيْرُحا هم به كار برده‌اند<ref>    مدينه شناسى، ج ١، ص 369.</ref> و مدّعى شده‌اند كه اين كلمه ، مفرد است
بِئرحاء به معناى چاهی كه نامش حاء است می باشد.<ref>معجم‌البلدان،ج 1، ص 524.</ref>این چاه واقع در باغى بوده است و در گذشته باغ هاى مدينه با نام چاه هايش معروف بوده؛ و به همین دلیل بِئرحاء به معنای باغى كه داراى چاه حاء است هم به کار می رود.<ref>مدینه شناسى، ج 1، ص ٣٧٠.</ref> و این چاه به نام های بيرحاء ، بَيْرَحاء<ref>المعالم الأثرية فی سنة و سیرة، ص ۴۱.</ref> يا بَيْرُحا هم به كار برده‌اند<ref>مدينه شناسى، ج ١، ص 369.</ref>
 
«المعالم الأثرية فی سنة و سیرة، ص ۴۱


== پیشینه ==
== پیشینه ==
مدينه شناسى ( ط مشعر ) ( فارسى )، ج ١، محمد باقر النجفي، ص ٣٧٣
چاه حاء یکی از چاه‌های مشهور در مدینه است که متعلق به یکی از اصحاب بیامبر بوده است.<ref>مدينه شناسى، ج ١، ص ٣٧١.</ref>این چاه برای او با ارزش بود،<ref>تاريخ المدينة المنورة، ص١٥٨.</ref> زیرا در کنار آن باغی از نخل‌های خرما قرار داشت که رو به مسجد النبی (ص) بود و پیامبر اسلام (ص) گاهی از آب این چاه استفاده می‌کرد. وقتی آیه قرآن "لن تنالوا البر حتى تنفقوا مما تحبون"<ref>ال عمران، ایه 92.</ref>(نخواهید رسید به نیکی مگر اینکه از آنچه دوست دارید انفاق کنید) نازل شد، ابو طلحة چاه حاء را به عنوان صدقه برای خداوند قرار داد و از پیامبر خواست که آن را در جایی که صلاح می‌داند مصرف کند.<ref>التعریف بما انست هجره، ص ۱۵۵.</ref> پيامبر ، چاه حاء را صدقه داد<ref>مدينه شناسى، ج ١، ص ٣٧٣.</ref>و بعدها معاوية بن ابى سفيان پس از خريدارى ان، در آنجا قصرى بنا نهاد كه به قصر بنى حديلة شهرت يافت.<ref>جمع النصوص الباقیه من کتاب اخبار المدینه ابن زباله، ص 215.</ref>


پيامبر ، چاه حاء را به حسان بن ثابت و ابى بن كعب صدقه داد .موقعيّت چاه مذكور مقابل مسجد نبى بوده است و بعدها معاوية بن ابىسفيان پس از خريدارى سهم حسان بن ثابت ، در آنجا قصرى بنا نهاد كه به قصر بنىحديلة شهرت يافت جمع النصوص الباقیه من کتاب اخبار المدینه ابن زباله، ص 215
بیامبر و چاه پیامبر آب این چاه را متبرک کرده اند و با آن وضو گرفتند.<ref>سفرنامه مكه ( دليل الأنام في سبيل زيارة بيت الله الحرام والقدس الشريف ومدينة السلام )، ص ١٦٠.</ref>و از آب آن كه عطرى هم داشت مى نوشيد<ref>تاريخ المدينة المنورة، ص١٥٨.</ref>چاه حاء و باغ ان یک مکان برای تأمین آب بوده و به عنوان یک نماد از سخاوت و نیکوکاری در تاریخ اسلام شناخته می‌شود.<ref>تاریخ المعالم المدينة المنورة قديما و حدوثا، ص 266.</ref>و نقل شده این چاه و دیگر منابع آبی در مدینه مورد استفاده مسلمانان قرار می‌گرفت.<ref>تاریخ مدینه المنوره، ص۱۵۸.</ref>


تاريخ المدينة المنورة (تاريخ مدينه منوره)
== تاریخچه ==
در مورد این چاه اولین بار در قرن 5 ق نقل شده است که« بئر حاء و هي قصر بني حُدَيْلَةَ اليوم » ؛ و توصیف آن به ميان نياورده است .قديمىترين وصف اين چاه را در گفتارى از ابن‌نجّار در نيمهء سدهء 7 ه . ق . در « اخبار مدينة الرّسول » مىخوانيم كه چاه حاء در وسط باغچهء كوچكى قرار گرفته كه با خرماستان سرسبزى احاطه شده است . عمق چاه ، 20 ذراع و قطر آن 3 ذراع است و به گفتهء مطرى در شمال حصار مدينه - كه در آن زمان به نوريّه شهرت داشته - واقع شده بود . فيروز آبادى در اوائل قرن 9 هجرى ما را از بناى مسجدى كنار چاه آگاه كرده و گفته است كه در زمان او باغستان حاء ، وقف فقرا و مساكين شده بود . سمهودى در سدهء نهم هجرت ، چاه را از نزديك ديده ، ولى وصفى خاص از موقعيّت آن بيان نداشته است . على بن موسى در شرح بافت مدينه در خلال سال‌هاى 1200 / 1300 ه . ق . تنها به بيان اين‌كه چاه حاء در جهت باب مجيدى و قسمت شمالى مسجد نبى قرار دارد ، اكتفا كرده و آن را از چاه‌هاى « اثرى » خوانده است . تا سال 1350 ه . ق . كنار چاه حاء ، آثار باغستان قديمى وجود داشته است .


صفحة ١٥٨
مدینه شناسی ص ۳۷۴ معجم‌البلدان،ج 1، ص 524. مدينه شناسى، ج ١، ص 369.


براى صحابی پیامبر ابوطلحه بوده مدينه شناسى ( ط مشعر ) ( فارسى )، ج ١، محمد باقر النجفي، ص ٣٧١ او دوست داشتنىترين دارايىاش چاه « حاء » بود كه رو به روى مسجد قرار مىگرفت و رسول خدا صلى الله عليه و آله بدان درمىآمد و از آب آن كه عطرى هم داشت مىنوشيد . ابوطلحه كه چنين ديد اين چاه را به صدقه وانهاد
== وضعیت کنونی ==
 
عمق چاه ، 20 ذراع و قطر آن 3 ذراع است و به گفتهء مطرى در شمال حصار مدينه - كه در آن زمان به نوريّه شهرت داشته - واقع شده بود  
سفرنامه مكه ( دليل الأنام في سبيل زيارة بيت الله الحرام والقدس الشريف ومدينة السلام ) ( فارسى )، سلطان مراد ميرزا حسام السلطنه، ص ١٦٠
 
پیامبر آب چاه را متبرک کرده است و با آن وضو گرفتند.
 
چاه حاء یکی از چاه‌های مشهور در مدینه است که متعلق به ابو طلحة انصاری بود. او این چاه را یکی از عزیزترین دارایی‌های خود می‌دانست، زیرا در کنار آن باغی از نخل‌های خرما قرار داشت که رو به مسجد النبی (ص) بود. پیامبر اسلام (ص) گاهی از آب این چاه استفاده می‌کرد.
 
وقتی آیه قرآن "لن تنالوا البر حتى تنفقوا مما تحبون" (نخواهید رسید به نیکی مگر اینکه از آنچه دوست دارید انفاق کنید) نازل شد، ابو طلحة چاه حاء را به عنوان صدقه برای خداوند قرار داد و از پیامبر خواست که آن را در جایی که صلاح می‌داند مصرف کند. پیامبر اسلام (ص) در پاسخ گفت: "این مال سودآور است" و پیشنهاد داد که چاه حاء در میان نزدیکان ابو طلحة تقسیم شود. ابو طلحة نیز این تصمیم را پذیرفت و آن را میان اقوام و بنی عموی خود تقسیم کرد.
 
و در برخی منابع تاریخی آمده است که این چاه و دیگر منابع آبی در مدینه مورد استفاده مسلمانان قرار می‌گرفت.
 
 
 
منبع: تاریخ مدینه المنوره، صفحات ۱۵۷–۱۵۸.
 
این چاه و باغ در طول تاریخ نه تنها یک مکان برای تأمین آب بوده بلکه به عنوان یک نماد از سخاوت و نیکوکاری در تاریخ اسلام نیز شناخته می‌شود.
 
تاریخ المعالم المدينة المنورة قديما و حدوثا ص 266
 
== تاریخچه ==
البكرى از اين قصر در نيمهء سدهء پنجم خبر داده كه : « بئر حاء و هي قصر بنيحُدَيْلَةَ اليوم » ؛ ولى وصفى از آن به ميان نياورده است . « 3  . عمق چاه ، 20 ذراع و قطر آن 3 ذراع است و به گفتهء مطرى در شمال حصار مدينه - كه در آن زمان به نوريّه شهرت داشته - واقع شده بود . فيروز آبادى در اوائل قرن 9 هجرى ما را از بناى مسجدى كنار چاه آگاه كرده و گفته است كه در زمان او باغستان حاء ، وقف فقرا و مساكين شده بود . « 4 » سمهودى در سدهء نهم هجرت ، چاه را از نزديك ديده ، ولى وصفى خاص از موقعيّت آن بيان نداشته است . على بن موسى در شرح بافت مدينه در خلال سال‌هاى 1200 / 1300 ه . ق . تنها به بيان اين‌كه چاه حاء در جهت باب مجيدى و قسمت شمالى مسجد نبى قرار دارد ، اكتفا كرده و آن را از چاه‌هاى « اثرى » خوانده است . تا سال 1350 ه . ق . كنار چاه حاء ، آثار باغستان قديمى وجود داشته است


مدینه شناسی ص ۳۷۴
<references />

نسخهٔ ‏۱۳ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۲۹

مکان

بئر حاء به عنوان "النویره" شناخته می‌شود این مکان در حال حاضر نزدیک به مسجد مجیدی است و دارای نخل‌هایی است که به دلیل نحوه رشد آنها که میوه‌ها به راحتی در دسترس مالک قرار می‌گیرد، مورد توجه اهل مدینه قرار دارند. تاریخ المعالم المدينة المنورة قديما و حدوثا ص ۲۶۶ چاه حاء در نزدیکی دیوار شمالی مدینه و در منطقه‌ای به نام النویریه واقع شده است. در قرن هفتم قمری ای چاه وقف بر نیازمندان و زائران رسول الله (ص) شده است. منبع:التعریف بما انست هجره صفحات ۱۵۴–۱۵۵. موقعيّت چاه مذكور مقابل مسجد نبى بوده است مدينه شناسى ( ط مشعر ) ( فارسى )، ج ١، محمد باقر النجفي، ص ٣٧٣

نام

بِئرحاء به معناى چاهی كه نامش حاء است می باشد.[۱]این چاه واقع در باغى بوده است و در گذشته باغ هاى مدينه با نام چاه هايش معروف بوده؛ و به همین دلیل بِئرحاء به معنای باغى كه داراى چاه حاء است هم به کار می رود.[۲] و این چاه به نام های بيرحاء ، بَيْرَحاء[۳] يا بَيْرُحا هم به كار برده‌اند[۴]

پیشینه

چاه حاء یکی از چاه‌های مشهور در مدینه است که متعلق به یکی از اصحاب بیامبر بوده است.[۵]این چاه برای او با ارزش بود،[۶] زیرا در کنار آن باغی از نخل‌های خرما قرار داشت که رو به مسجد النبی (ص) بود و پیامبر اسلام (ص) گاهی از آب این چاه استفاده می‌کرد. وقتی آیه قرآن "لن تنالوا البر حتى تنفقوا مما تحبون"[۷](نخواهید رسید به نیکی مگر اینکه از آنچه دوست دارید انفاق کنید) نازل شد، ابو طلحة چاه حاء را به عنوان صدقه برای خداوند قرار داد و از پیامبر خواست که آن را در جایی که صلاح می‌داند مصرف کند.[۸] پيامبر ، چاه حاء را صدقه داد[۹]و بعدها معاوية بن ابى سفيان پس از خريدارى ان، در آنجا قصرى بنا نهاد كه به قصر بنى حديلة شهرت يافت.[۱۰]

بیامبر و چاه پیامبر آب این چاه را متبرک کرده اند و با آن وضو گرفتند.[۱۱]و از آب آن كه عطرى هم داشت مى نوشيد[۱۲]چاه حاء و باغ ان یک مکان برای تأمین آب بوده و به عنوان یک نماد از سخاوت و نیکوکاری در تاریخ اسلام شناخته می‌شود.[۱۳]و نقل شده این چاه و دیگر منابع آبی در مدینه مورد استفاده مسلمانان قرار می‌گرفت.[۱۴]

تاریخچه

در مورد این چاه اولین بار در قرن 5 ق نقل شده است که« بئر حاء و هي قصر بني حُدَيْلَةَ اليوم » ؛ و توصیف آن به ميان نياورده است .قديمىترين وصف اين چاه را در گفتارى از ابن‌نجّار در نيمهء سدهء 7 ه . ق . در « اخبار مدينة الرّسول » مىخوانيم كه چاه حاء در وسط باغچهء كوچكى قرار گرفته كه با خرماستان سرسبزى احاطه شده است . عمق چاه ، 20 ذراع و قطر آن 3 ذراع است و به گفتهء مطرى در شمال حصار مدينه - كه در آن زمان به نوريّه شهرت داشته - واقع شده بود . فيروز آبادى در اوائل قرن 9 هجرى ما را از بناى مسجدى كنار چاه آگاه كرده و گفته است كه در زمان او باغستان حاء ، وقف فقرا و مساكين شده بود . سمهودى در سدهء نهم هجرت ، چاه را از نزديك ديده ، ولى وصفى خاص از موقعيّت آن بيان نداشته است . على بن موسى در شرح بافت مدينه در خلال سال‌هاى 1200 / 1300 ه . ق . تنها به بيان اين‌كه چاه حاء در جهت باب مجيدى و قسمت شمالى مسجد نبى قرار دارد ، اكتفا كرده و آن را از چاه‌هاى « اثرى » خوانده است . تا سال 1350 ه . ق . كنار چاه حاء ، آثار باغستان قديمى وجود داشته است .

مدینه شناسی ص ۳۷۴ معجم‌البلدان،ج 1، ص 524. مدينه شناسى، ج ١، ص 369.

وضعیت کنونی

عمق چاه ، 20 ذراع و قطر آن 3 ذراع است و به گفتهء مطرى در شمال حصار مدينه - كه در آن زمان به نوريّه شهرت داشته - واقع شده بود

  1. معجم‌البلدان،ج 1، ص 524.
  2. مدینه شناسى، ج 1، ص ٣٧٠.
  3. المعالم الأثرية فی سنة و سیرة، ص ۴۱.
  4. مدينه شناسى، ج ١، ص 369.
  5. مدينه شناسى، ج ١، ص ٣٧١.
  6. تاريخ المدينة المنورة، ص١٥٨.
  7. ال عمران، ایه 92.
  8. التعریف بما انست هجره، ص ۱۵۵.
  9. مدينه شناسى، ج ١، ص ٣٧٣.
  10. جمع النصوص الباقیه من کتاب اخبار المدینه ابن زباله، ص 215.
  11. سفرنامه مكه ( دليل الأنام في سبيل زيارة بيت الله الحرام والقدس الشريف ومدينة السلام )، ص ١٦٠.
  12. تاريخ المدينة المنورة، ص١٥٨.
  13. تاریخ المعالم المدينة المنورة قديما و حدوثا، ص 266.
  14. تاریخ مدینه المنوره، ص۱۵۸.