کاربر:Mo.ali.rezapour/صفحه تمرین۱: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

دیداریویکی‌متن

@@ خط ۵۰: / خط ۵۰: @@
 زیارتگاه دیگر، «مشهد الحجر» در شمال عانه است که طبق باور اهالی، محل توقف و نماز خواندن امام علی۷ روی یک تخته سنگ بوده و بعدها در محل آن، زیارتگاه کنونی ساخته شده است. خاندان «مشاهده»، که از تیره‌های بسیار سادات عراق و بادیه شام به شمار می‌آیند، به جهت استقرار نخستین اجدادشان در مجاورت این مشهد (زیارتگاه)، بدین نام شهرت یافته‌اند. (کحالة، ۱۹۹۷م، ج۵، ص۲۱۱)<ref>کحالة، عمر (۱۹۹۷م)، معجم قبائل العرب القدیمة والحدیثة، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ هشتم.</ref>
-== قدمگاه امام علی، موصل ==
+== قدمگاه امام علی(ع)، موصل ==
-در شهر موصل، دو زیارتگاه منسوب به امام علی وجود داشته که قدمت آنها به سده‌های میانی (حدود دو قرن هفتم و هشتم) می‌رسیده است. یکی از این دو زیارتگاه، قدمگاه منسوب به امام، و زیارتگاه دیگر، پنجه گاه یا جای کف دست منسوب به ایشان بوده است. این دو زیارتگاه از بناهای تاریخی ارزشمند موصل، و تا دوره‌های متأخر پابرجا بودند؛ اما ظاهراً در یکصد سال اخیر به تدریج فراموش، و به ویرانه تبدیل شدند.<ref>ص۸۴.</ref>
+در شهر موصل، قدمگاهی منسوب به امام علی وجود داشته که قدمت آن به سده‌های میانی (حدود دو قرن هفتم و هشتم) می‌رسیده است. این زیارتگاه از بناهای تاریخی ارزشمند موصل، و تا دوره‌های متأخر پابرجا بود؛ اما در یکصد سال اخیر به تدریج فراموش، و به ویرانه تبدیل شد.<ref>ص۸۴.</ref> قدمگاه امام علی، که نزد اهالی به نام «دوسة علی» شناخته می‌شده، در خیابان فاروق شهر موصل قرار داشته است.(موصلی، ۱۹۶۶م، ص۱۰۴)<ref>موصلی، احمد بن خیّاط (۱۹۶۶م)، ترجمة الاولیا فی الموصل الحدباء، تحقیق سعید الدیوه جی، موصل، مطبعة الجمهوریة.</ref>
-قدمگاه امام علی، که نزد اهالی به نام «دوسة علی» شناخته می‌شده، در خیابان فاروق شهر موصل قرار داشته است. مرحوم سعید دیوه جی آن را بنای گنبددار کوچکی پایین‌تر از سطح زمین توصیف کرده که روی دیوارهای داخلی آن کتیبه‌هایی وجود داشته است. به اعتقاد وی، این بنا در اصل بخش به جا مانده از یکی از مدارس قدیمی موصل بوده که بعدها با ساخت قدمگاهی برای امام علی۷ در آن، به زیارتگاه تبدیل شده است. (موصلی، ۱۹۶۶م، ص۱۰۴)<ref>موصلی، احمد بن خیّاط (۱۹۶۶م)، ترجمة الاولیا فی الموصل الحدباء، تحقیق سعید الدیوه جی، موصل، مطبعة الجمهوریة.</ref>
-سیوفی، که کتیبه‌های این زیارتگاه را بازخوانی کرده، از کتیبه ای یاد کرده که حاوی نام احمد بن حاجی عبدالله بن عمار و تاریخ ۷۸۴ قمری بوده است. این کتیبه ممکن است بیانگر ساخت زیارتگاه در این تاریخ به دست شخص یادشده باشد. او همچنین از کتیبه دیگری که بیانگر ساخت (بازسازی) بنا در سال ۱۱۷۰ قمری به دست علی بن رومی بوده، و نیز دو کتیبه حاوی صلوات بر چهارده معصوم در دو طرف طاق زیارتگاه یاد کرده است. (سیوفی، ۱۹۵۶م، ص۱۱۸–۱۱۹)<ref>سیوفی، نقولا (۱۹۵۶م)، مجموع الکتابات المحرّرة فی ابنیة مدینة الموصل، تحقیق سعید الدیوه جی، بغداد، مطبعة شفیق.</ref>
 == مسجد پنجه علی، موصل ==
-جایگاه دیگر منسوب به امام علی۷ در موصل، مسجد پنجه علی۷ است که از توصیف‌های موجود در تواریخ محلی موصل، می‌توان به اهمیت و جایگاه دینی آن در قرون گذشته پی برد. احتمالاً اشاره علی بن ابی بکر هروی به وجود جای کف دست امام علی۷ در «مشهد الطرح» موصل، کهن‌ترین اشاره تاریخی به این زیارتگاه است. (هروی، ۱۹۵۳م، ص۷۰)<ref>هروی، علی بن ابی بکر (۱۹۵۳م)، الاشارات الی معرفة الزیارات، تحقیق:جانین سوردیل -طومین، دمشق، المعهد الفرنسی.</ref> متأسفانه در سایر منابع کهن (پیش از دوره ایلخانی) درباره این زیارتگاه و وجه تسمیه آن به «مشهد الطرح» اشاره ای دیده نمی‌شود.<ref>ص۸۵.</ref>
+مسجد پنجه علی از اماکن منسوب به امام علی در موصل است که از توصیف‌های موجود در تواریخ محلی موصل، می‌توان به اهمیت و جایگاه دینی آن در قرون گذشته پی برد. احتمالاً اشاره علی بن ابی بکر هروی به وجود جای کف دست امام علی در «مشهد الطرح» موصل، کهن‌ترین اشاره تاریخی به این زیارتگاه است. (هروی، ۱۹۵۳م، ص۷۰)<ref>هروی، علی بن ابی بکر (۱۹۵۳م)، الاشارات الی معرفة الزیارات، تحقیق:جانین سوردیل -طومین، دمشق، المعهد الفرنسی.</ref> متأسفانه در سایر منابع کهن (پیش از دوره ایلخانی) درباره این زیارتگاه و وجه تسمیه آن به «مشهد الطرح» اشاره ای دیده نمی‌شود.<ref>ص۸۵.</ref>
-این زیارتگاه در گذشته، بیرون باروی شهر موصل واقع، و دارای گنبدی بود که اطراف آن، بقایای یک رباط وجود داشت؛ اما بعداً این رباط فرو ریخت و به یک تپه ویرانه تبدیل شد. (سیوفی، ۱۹۵۶م، ص۱۴۸–۱۴۹)<ref>سیوفی، نقولا (۱۹۵۶م)، مجموع الکتابات المحرّرة فی ابنیة مدینة الموصل، تحقیق سعید الدیوه جی، بغداد، مطبعة شفیق.</ref> در حال حاضر سردر و نیز محراب عالی و باشکوه به جامانده از این زیارتگاه، به موزه ملی عراق در بغداد منتقل شده است و از آثار معماری شاخص دوره اسلامی در این موزه به شمار می‌آید. (ر.ک. الجمعة، ۱۴۱۰ق، ص۹۷–۱۰۸)<ref>الجمعة، احمد قاسم (۱۴۱۰ق)، «مدخل مزار کف (بنجة) الامام علی فی الموصل: دراسة وتحقیق»، آداب الرافدین، العدد ۱۹.</ref>
-روی هر یک از سردر بنا و حاشیه محراب و ضلع جنوبی بنا، که در موزه بغداد نگهداری می‌شود، کتیبه‌های متعددی نوشته شده است. در طاق سردر بنا، کتیبه ای حاوی آیاتی از قرآن (ق: ۳۱–۳۴) و نیز کتیبه ای حاوی نام بانی زیارتگاه وجود دارد که متأسفانه بخش حاوی نام بانی در این کتیبه از بین رفته است؛ اما کتیبه جدیدتری بالای طاق سردر، حاوی تاریخ ۱۲۱۷ قمری قرار دارد (سیوفی، ۱۹۵۶م، ص۱۴۹)<ref>سیوفی، نقولا (۱۹۵۶م)، مجموع الکتابات المحرّرة فی ابنیة مدینة الموصل، تحقیق سعید الدیوه جی، بغداد، مطبعة شفیق.</ref> که می‌تواند بیانگر بازسازی بنا در این سال باشد.<ref>ص۸۵.</ref>
-همچنین در کتیبه گرداگرد محراب آمده که این بنا به دستور محمد بن اسماعیل بن علی بن محمد بن احمد بن زید بن عبدالله حسینی، و به دست عزالدین ابوالحسن علی، و در زمان نقابت نصیرالدین محمد بن محمد بن مرتضی بن عبدالمطلب بن مرتضی بن محمد بن زید بن عبدالله حسینی در سال ۸۰۸ قمری ساخته شده است. (همان، ص۱۴۹–۱۵۰)<ref>سیوفی، نقولا (۱۹۵۶م)، مجموع الکتابات المحرّرة فی ابنیة مدینة الموصل، تحقیق سعید الدیوه جی، بغداد، مطبعة شفیق.</ref> نصیرالدین یادشده در این کتیبه، از رجال خاندان نقبای موصل است که برای چندین قرن عهده‌دار نقابت سادات در این شهر بود.<ref>ص۸۵.</ref>
-دو طرف محراب بنا دو طاقچه سنگی تعبیه شده که بالای آنها کتیبه ای بیانگر اینکه اینجا محل جای کف دست امام علی۷ و جای سم اسب ایشان است، وجود دارد. گویا در هر طاقچه، قطعه سنگی وجود داشته که درون قطعه سنگ سمت راست، نقش یک پنجه یا کف دست بوده است؛ اما در کمتر از یکصد سال گذشته، از محل خود کنده و ناپدید شده است! (سیوفی، ۱۹۵۶م، ص۱۵۰)<ref>سیوفی، نقولا (۱۹۵۶م)، مجموع الکتابات المحرّرة فی ابنیة مدینة الموصل، تحقیق سعید الدیوه جی، بغداد، مطبعة شفیق.</ref> در منابع تاریخی، گزارش‌هایی مبنی بر حضور امام علی۷ در موصل وجود ندارد.<ref>ص۸۵.</ref>
+این زیارتگاه در گذشته، بیرون باروی شهر موصل واقع، و دارای گنبدی بود که اطراف آن، بقایای یک رباط وجود داشت؛ اما بعداً این رباط فرو ریخت و به یک تپه ویرانه تبدیل شد. (سیوفی، ۱۹۵۶م، ص۱۴۸–۱۴۹)<ref>سیوفی، نقولا (۱۹۵۶م)، مجموع الکتابات المحرّرة فی ابنیة مدینة الموصل، تحقیق سعید الدیوه جی، بغداد، مطبعة شفیق.</ref> در حال حاضر سردر و نیز محراب عالی و باشکوه به جامانده از این زیارتگاه، به موزه ملی عراق در بغداد منتقل شده است و از آثار معماری شاخص دوره اسلامی در این موزه به شمار می‌آید. (ر.ک. الجمعة، ۱۴۱۰ق، ص۹۷–۱۰۸)<ref>الجمعة، احمد قاسم (۱۴۱۰ق)، «مدخل مزار کف (بنجة) الامام علی فی الموصل: دراسة وتحقیق»، آداب الرافدین، العدد ۱۹.</ref> در منابع تاریخی، گزارش‌هایی مبنی بر حضور امام علی در موصل وجود ندارد.<ref>ص۸۵.</ref>
 == مسجد پنجه علی، اربیل ==