رباط الشرابی
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| بنيانگذار | امیر اقبال الشرابی |
| تأسیس | سال 641 هجری قمری |
| کاربری | وقف صوفیان |
| مکان | روبه‌روی باب السلام و مسعی |
| وقایع مرتبط | تغییر کاربری در قرن هشتم توسط رُمیثة بن ابی‌نُمَی |
| مشخصات | |
| وضعیت | غیرفعال |
| امکانات | کتابخانه |
| معماری | |
| بازسازی | در قرن نهم توسط امیر بردبیک تاجی اشرفی |
بنای تاریخی رباط الشرابی (641ق.)، یکی از کاروان‌سراهای شهر مکه بود که در سال 641 هجری قمری توسط امیر اقبال الشرابی، تاسیس و وقف گردید. این بنا روبه‌روی باب السلام و مسعی قرار داشته و مخارج آن از درآمدهای زمین‌های کشاورزی شرابی تامین می‌شد.
پس از تغییر کاربری بنا در قرن هشتم، امیر بردبیک تاجی والی مکه در قرن نهم آن را احیا و بازسازی می‌کند. امروزه در اثر طرح‌های بازسازی و نوسازی بافت شهر مکه، تمامی آثار این بنا از بین رفته است.
سازنده
امیر اقبال الشرابی (م. 653) یکی از ممالیک خلیفه المستنیر، این رباط را در سال 641 هجری قمری، روبه‌روی باب بنی‌شیبه (باب السلام) و مسعی احداث کرده است. در این رباط کتابخانه‌ای مخصوص صوفیان بی‌سرپناه ساخته شده بود که توسط شرابی جمع‌آوری و وقف شده بود.
مخارج
مخارج این رباط از درآمدهای زمین‌های کشاورزی متعدد شرابی، در حومه مکه، تامین می‌شده است.
تغییر کاربری
در قرن هشتم که دوره بی‌ثباتی سیاسی گسترده‌ای در مکه بود و رقابت‌های شدیدی میان خاندان اشراف مکه پدیدار شده بود، اوضاع اداره موقوفات و رباط‌های مکه نیز کاملاً متحول شده بود.
بنابر گزارش ابن بطوطه که در سال 726، از مکه عبور کرده، رباط شرابی، مسکن یکی از رقبای مدعی امارت مکه، به نام «رُمیثة بن ابی‌نُمَی» بوده است.
احیا و بازسازی
پس از تسلط قدرت ممالیک بر مکه در سال 826 و استقرار مجدد ثبات در این منطقه، موقوفات به وظیفه اصلی خود بازگشتند. در این راستا رباط شرابی، توسط والی مکه، امیر بردبیک تاجی اشرفی، احیا شد و مخارج زیادی صرف بازسازی آن شد.[۱]
وضعیت کنونی
امروزه به غیر از آنچه در برخی منابع تاریخی آمده، هیچ نشان و مدرکی از آثار این رباط یافت نمی‌شود زیرا در اثر طرح‌های بازسازی و نوسازی بافت شهر مکه، تمامی آثار برجا مانده از این بنا توسط وهابیت از بین رفته است.
پانویس
- ↑ اتحاف الوری باخبار‌ام القری، ابن فهد، عمر بن محمد، ج4، ص318.
منابع
- اتحاف الوری بأخبار أم القری ، ابن فهد، عمر بن محمد، 1403ق، تحقیق و نسخ: فهیم بن محمد شلتوت، چاپ مرکز البحث العلمی وإحیاء التراث الإسلامی بجامعة أم القرى، چاپ اول.