مذبح

واژه‌شناسی

مذبح، واژه‌ای عربی، اسم مکان از ذبح و به معنای جای سر بریدن است.

در واژه‌نامه‌های فارسی، به معنای جای قربانی کردن، کشتارگاه، قربانگاه، جایی که گوسفند و مانند آن را ذبح می‌کنند و جایی از گلوی حیوانِ حلال‌گوشت که آن را از آنجا ذبح می‌کنند، آمده است.

قتلگاه امام حسین(ع)

نوشتار اصلی: قتلگاه

در زبان عربی، به قتلگاه، جایی که به مکان شهادت امام حسين(ع) انتساب یافته، مذبح گفته مى‌شود. یکی از لقب‌هاى امام حسین(ع) نیز، «مذبوحٌ مِن القفا» است. این لقب، از سخنان یکی از زنان اهل بیتِ وی، پس از رویداد عاشورا گرفته شده است. از زبان حضرت زینب(س)، «محزوز الرأس من القفا» و «مجزوز الرأس من‏ القفا» نیز ذکر شده که مانند عبارت پیشین به معنای سربریده از پشت سر است.

در روايات هم از آن امام مظلوم، با تعبيراتى همچون «ذُبح كما يذبَحُ الكَبْشُ»، يا در نوحه‌خوانى پرندگانى كه خبر شهادت آن حضرت را به مدينه رسانده و ندا مى‌دادند: «الا ذبح الحسينُ بكربلا» ياد شده است.

در معبدها

در برخى معبدها، «مذبح» جايگاه مقدسى است؛ مانند «مذابح يهود». جاى مخصوصى شبيه محراب و مقصوره كه در معابد يهود و نصارا وجود دارد و كتاب‌هاى مقدّس را در آن‌جا قرار مى‌دهند. به گفته دهخدا، مذبح در كنيسه يهوديان، جايگاهى مانند محراب در مسجد است. به جای گذاشتن كتاب مقدس مسيحيان در كليساها نیز مذبح می‌گويند».

جستارهای وابسته

• قتلگاه

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله فرهنگ نامه زیارت، جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و یکم، زمستان 1393، ص87 است.

مناقب آل أبي طالب(ع)، ابن شهر آشوب مازندرانى، قم، 1379ق.

اللهوف على قتلى الطفوف، على بن موسى بن طاووس، ترجمه فهرى، تهران، 1348ش.

مدينة معاجز الأئمة الإثني عشر، سيد هاشم بن سليمان بحرانى، قم، 1413ق.

جمهرة اللغة، محمد بن حسن ابن دريد، دار العلم للملايين، بيروت، 1988م.

كتاب العين، خليل بن احمد فراهيدى، نشر هجرت، قم، 1409ق.