مضجع

مَضْجَع،

واژه‌شناسی

«مَضجع» به معناى قبر و آرامگاه است. «ضجع» يعنى خوابيدن به پهلو، و چون مرده را در قبر به پهلوى راست و رو به قبله قرار مى‌دهند، به آن مرده، «ضجيع» و به قبر و مرقدش «مضجع» گفته مى‌شود كه جمع آن «مضاجع» است. وقتى دربارۀ كسى مى‌گويند: «نَوّر اللهُ مضجَعه» يعنى خداوند، قبرش را پر از نور كند و نور به قبرش ببارد. بر روى سنگ قبر بعضى از علما هم «مضجع شريف...» مى‌نويسند.

در روایات

مضجع در روایات بسیاری، به معنای جای خواب و گاهی به معنای مدفن به کار رفته است. بر پایه روایتی، امام علی(ع)، حضرت محمد(ص) را در مضجع پیامبر، یعنی محل خوابش دفن کرد. در برخی موارد، از قبر معصومان(ع)، با عنوان مضجع یاد شده است. برای نمونه، امام باقر(ع)، از قبر امام حسین(ع)، با واژه مضجع یاد کرده‌اند. در زيارت امام على(ع)، پس از سلام به او، به حضرت آدم(ع) و حضرت نوح(ع)، به عنوان دو ضجیعِ وی سلام داده شده است. این دو پيامبر، در كنار قبر او دفن شده و ضجيع در این جا، به معناى مدفون آمده است.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله فرهنگ نامه زیارت، جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و یکم، زمستان ۱۳۹۳، ص۹۱ است.

الهداية الكبرى، حسين بن حمدان، بيروت، 1419ق.

كلينى، محمد بن يعقوب، دارالحدیث، قم، ‏1429ق.

قرب الإسناد، عبد الله بن جعفرحميرى، تحقیق و تصحیح مؤسسة آل البيت(ع)، مؤسسة آل البيت(ع)، ‏قم، 1413ق.

عبد الكريم بن احمد بن طاووس، فرحة الغري في تعيين قبر أمير المؤمنين عليّ بن أبي طالب(ع) في النجف، قم، بى تا.

الغارات، ابراهيم بن محمد بن سعيد بن هلال ثقفى، تحقیق و تصحیح جلال الدين‏ محدث، انجمن آثار ملى‏، تهران، 1395ق.

الجعفريات (الأشعثيات)، محمد بن محمد بن اشعث، مكتبة النينوى الحديثة، تهران، بى‌تا.

نهج البلاغة، محمد بن حسين شريف الرضي، صبحي صالح، هجرت، قم، 1414ق.