مقتل

محل قتل و كشته شدن؛

قتلگاه

نوشتار اصلی: قتلگاه

قتلگاه یا گودال قتلگاه ‌و به عربی المذبح یا المنحر، مکانی زیارتی است، در کربلا، در حرم امام حسین(ع)، در جنوب غربی رواق حبیب بن مظاهر، که گفته شده محل به شهادت رسیدن امام حسین(ع)‌ است. این مکان، از راه دو پنجره، که بر دیوار آن نصب شده، زیارت می‌شود.

مقتل‌نگاری

به كتاب‌هايى كه رویدادهای عاشورا و كيفيت شهادت امام حسين(ع) را بیان کرده‌اند، مقتل و به نگاشتن آن‌ها مقتل‌نگاری گفته شده است. مقتل خوارزمى، مقتل ابی‌مخنف و مقتل مقرّم برخی از کتاب‌های مقتل‌اند. مقتل‌خوانى، مرثيه‌خوانى از روى كتاب‌هاى مقتل است. بر پایه روایتی، امام علی(ع)، ماجراى شهادت اهل‌بيت(ع) را از روى صحيفه‌اى كه به املاى حضرت محمد(ص) نگاشته بود، براى ابن عباس مى‌خواند و هنگامی که به رویداد شهادت امام حسین(ع) و نام قاتلش رسید، بسيار گريست.

مقاتل الشهدا

مقاتل الشهدا، به مزارهایی كه محل شهادت اولياى الهى است، گفته شده است. بر پایه روایتی از امام صادق(ع)، خدا از همه زمين‌ها شش مكان را برگزيده است كه يكى از آنها «مقاتل الشهداء» است.

در روایات

مقتل به معناى قتل هم هست. امام حسين (عليه السلام) در كربلا به كسى از سپاه دشمن كه سابقۀ خوبى داشت و دوست نداشت در آن ظلم شريك باشد، فرمود: «از اين مكان بگريز و دور شور تا مقتل ما را نبينى. به خدا قسم هيچ كس نيست كه امروز شاهد مقتل (كشته شدن) ما باشد، ولى ما را يارى نكند، مگر آن‌كه به دوزخ رود.» همين تعبير از زبان پيامبر نيز در پيش‌گويى از شهادت امام حسين (عليه السلام) آمده است. و رسيدن خبر مقتل امام حسين (عليه السلام) به مدينه نيز در منابع ديده مى‌شود.

امام حسين (عليه السلام) وقتى وارد سرزمين كربلا شد، از آن سرزمين به عنوان «مقتل مردان ما و محل ريخته شدن خون‌هاى ما» ياد كرد: «هيهنا مناخ ركابنا و محطّ رحالِنا و مقتل رجالِنا و مَسفك دمائنا».

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله فرهنگ نامه زیارت، جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و یکم، زمستان ۱۳۹۳، ص۹۳ است.

• تاریخ جغرافیایی کربلای معلی، حسین عمادزاده، بی‌نا، تهران، ۱۳۲۶ش.
• زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، احمد خامه‌یار، مشعر، تهران، ۱۳۹۵ش.
• وکالة نون الخبریة.