حج در اندیشه اسلامی(کتاب)
 | |
| پدید آورندگان | |
|---|---|
| نویسنده | سید علی قاضی عسکر |
| محتوا | |
| موضوع | حج، مفاهیم، اماکن |
| نشر | |
| تعداد جلد | 1 |
| قطع | وزیری |
| ناشر | مشعر |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | 1400 |
کتاب حج در اندیشه اسلامی نوشته سیدعلی قاضی عسکر است. این کتاب شامل 22 بخش می باشد که در دو شاخص عمده به اهمیت حج و حج‌گزاری و آداب آن، و نیز اعمال و اماکن مورد توجه به هنگام حج مانند طواف، مقام ابراهیم، برائت از مشرکین، صفا و مروه و نظایر آن پرداخته است.
حج در قرآن
در این بخش با ذکر آیات قرآن به حج اختصاص دارد، اهمیت حج‌گزاری را بیان می‌کند. آیه 96 و 97 سوره آل عمران، سوره ابراهیم آیه 37، سوره حج آیه 26 و 27، سوره بقره آیه 197 از این دست آیات هستند.
حج در روایات
در این بخش بنا بر روایات متعدد شیعه و سنی به اهمیت حج‌گزاری توجه داده شده است. براساس روایات حج را مانند نماز، روزه، زکات، ولایت از ارکان دین می‌شمارد.[۱]همچنین برپایه روایات ثواب و پاداش حج را برتر از انفاق و آزاد کردن بنده می‌داند.[۲]و نیز به این نکته اشاره می‌کند که پیامبر(ص) و امامان معصوم(ع) همواره مردم را برای سفر حج تشویق و ترغیب می‌کردند. و بنا بر روایتی از پیامبر به علی(ع) عنوان می‌کند هرکس مستطیع باشد و به حج نرود کافر است.[۳]در این بین از برخی خلفای اموی و عباسی نظیر عبدالملک بن مروان، حجاج بن یوسف، متوکل نام می‌برد که با ایجاد مساجد و اماکن زیارتی مردم را از رفتن به حج باز‌می‌داشتند.[۴]
پیشینه حج
در این بخش به تاریخچه حج از پیش حیات آدم(ع) در بیت الضراح توسط فرشتگان و نیز ساخت کعبه روی زمین توسط آدم(ع) و از بین رفتن آثار آن در طوفان نوح و احیای مجدد کعبه و مراسم حج توسط ابراهیم(ع) می‌پردازد. و از آن به بعد مراسم حج برپا بوده و در زمان اعراب جاهلی نیز قریش و برخی اقوام دیگر بر پایه سنت ابراهیم(ع) حج به‌جا می‌آوردند.[۵]
آداب حج
در این بخش بر اساسی روایات، کمال آداب و رفتار حاجیان به هنگام حج‌گزاری را بیان می‌کند. هدفداری در سفر، توبه و استغفار، وصیت، اخلاص در نیت، تأمین مخارج زن و فرزند، غسل، صدقه، لباس تمیز پوشیدن، خدمت به دیگر حاجیان، نماز خواندن در مسجد و نظایر آن از مهم‌ترین آداب و رفتار حج‌گزاران ذکر شده است.[۶]
اهداف معنوی سفر حج
در این قسمت با بیان مفاهیم حج ظاهری و حج باطنی، هدف حج را توجه به باطن اعمال ذکر می‌کند. تسلیم بودن در برابر اراده الهی، پاکی از گناهان و مبارزه با شیطان اهم اهداف سفر حج می‌باشد.[۷]
برکات حج
این بخش به برکات مراسم حج در جهان مسلمانان می‌پردازد. آشنایی مسلمانان مناطق مخلتف با هم، تصمیم گیری در مورد مشکلات جهان اسلام، بهره‌گیری از مراسم حج برای بالابردن معلومات دینی حجاج، منافع اقتصادی و فرهنگی، وحدت امت اسلامی، از مهم‌ترین برکات حج ذکر شده است.[۸]
مکه مکرمه مرکز فرهنگی جهان اسلام
در این بخش ابتدا به جایگاه مکه از نظر قرآن می‌پردازد و صفات مکه از نظر قرآن را برمی‌شمرد: مکه، ام القری و مادر شهرها، تمدن شهری مکه در پی پایه گذاری کعبه توسط ابراهیم(ع)، امن بودن شهر مکه و اطراف برای تمام جانداران، دارا بودن اقتصاد سالم، توجه مسلمانان جهان به این سرزمین، برابری مردم مکه با مسلمانان سایر مناطق جهان اسلام، اداره شهره مکه به‌وسیله صالحان، قرارداشتن کعبه در این شهر، تبادل افکار مسلمانان جهان به موقع حج در این شهر، قرار داشتن کعبع و مسجدالحرام که محل زدودن گناهان است در مکه، بقای جامعه دینی و تحقق اهداف پیامبر در توجه مردم به حج است که در مکه برگزار می شود، قرار داشتن کعبه که محور توحید و رهاسازی انسان از هر بردگی است و این شهر محور آزادی را در خود جای داده است.