این صفحه شامل فتوای مراجع تقلید درباره احکام پوشیدن جامه احرام است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم نگاه کنید به مقاله پوشیدن جامه احرام.
چگونگی
مسئله 269
امام خمینی: [واجبات در وقت احرام سه چیز است:] سوم ـ پوشیدن دو جامه احرام برای مردان [م269 ۱]که یکی «لنگ» است و دیگری «ردا» که باید آن را به دوش بیندازند. و احتیاط واجب [م269 ۲] آن است که این دو جامه را قبل از نیت احرام و لبیک گفتن بپوشد و اگر بعد از لبیک پوشید احتیاط [م269 ۳] آن است که لبیک را دوباره بگوید.
آیت‌الله سبحانی: و احتیاط لازم آن است که زنان نیز علاوه بر جامه‌هایی که بر تن دارند این دو جامه را بپوشند و طواف و سعی را با آن دو انجام دهند.
آیت‌الله صافی: احتیاط مستحب آن است که زن‌ها نیز دو جامه احرام را در وقت محرم شدن بپوشند و در طواف و سعی نیز همراه داشته باشند.
آیت‌الله فاضل: احتیاط مستحب آن است که زن‌ها نیز دو جامه احرام را هنگام محرم شدن بپوشند.
آیت‌الله گلپایگانی: پوشیدن دو جامه احرام اختصاص به مردان ندارد و احتیاط واجب آن است که زن‌ها نیز دو جامه را بپوشند، اگرچه کندن لباس دوخته بر آنها واجب نیست و جایز است بعد از احرام دو جامه احرام را بیرون بیاورند و با همان لباس خودشان باشند و بهتر آن است که در حال سعی و طواف دو جامه احرام را در برداشته باشند.
آیت‌الله بهجت: واجب است پوشیدن دو جامه در حال احرام، و محل پوشیدن، از باب مقدمه قبل از نیت و تلبیه است و احتیاط در صورت تاخیر پوشیدن در اعاده نیت و تلبیه است.
آیت‌الله زنجانی: پوشیدن لباس احرام، شرط صحت احرام نیست، هرچند بنا بر مشهور، پوشیدن آن هنگام لبیک گفتن لازم است. و در هر حال اگر لباسی را که پوشیده شرایط لباس احرام را نداشته باشد به احرام و سایر اعمال حج، ضرری نمی‌رساند.
آیت‌الله سبحانی: می‌بایست قبل از نیت و تلبیه دو جامه را بپوشند و اگر پس از گفتن لبیک این دو لباس را بر تن کنند احتیاط آن است که دو مرتبه لبیک بگوید.
آیات عظام صافی، گلپایگانی، نوری: می‌بایست قبل از نیت و تلبیه دو جامه را بپوشند.
آیت‌الله بهجت: اِزار از ناف تا زانو را باید بپوشاند.
آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی: باید به اندازه‌ای باشد که ناف تا زانو را بپوشاند.
آیت‌الله سبحانی: یکی به صورت لنگ باشد و از ناف تا زانو را بپوشاند و دیگری به صورت ردا که از شانه تا کمر را پوشش دهد.
آیات عظام سیستانی، صافی، گلپایگانی، مکارم: بنا بر احتیاطِ واجب، لازم است.
مسئله 271
امام خمینی: در پوشیدن دو جامه احرام ترتیب خاصی معتبر نیست، بلکه به هر ترتیبی [م271 ۱] بپوشد مانع ندارد، فقط باید یکی را لنگ قرار دهد به هر کیفیتی که می‌خواهد و یکی را ردا قرار دهد به هر کیفیتی که می‌خواهد و احتیاط مستحب [م271 ۲]آن است که ردا شانه‌ها را بپوشاند.
آیت‌الله بهجت: واجب است پوشیدن دو جامه احرام که یکی از آنها ستر کند ما بین ناف و زانو را که آن را اِزار گویند و دیگری که ردا باشد آنقدر باشد که بپوشاند دو شانه را؛ به نحوی که ردا و تردّی به آن صادق باشد.
آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی: احتیاط آن است که پوشیدن به نحو متعارف باشد.
آیت‌الله خامنه‌ای: اگر به کیفیت متعارف باشد کفایت می‌کند.
آیت‌الله سیستانی: احتیاط مستحب این است که پوشیدن به نحو متعارف باشد.
آیات عظام بهجت، تبریزی، صافی، گلپایگانی: باید ردا به قدری باشد که شانه‌ها را بپوشاند.
آیت‌الله سبحانی: در مسئله قبل گذشت.
آیت‌الله سیستانی: احتیاط واجب این است که ردا به اندازه‌ای باشد که دو شانه و دو بازو و مقدار قابل توجهی از کمر را بپوشاند.
آیت‌الله فاضل: بلکه واجب است علاوه بر آن، قسمتی را بپوشاند؛ به گونه‌ای که صدق ردا بکند.
آیت‌الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب.
مسئله 272
امام خمینی: احتیاط واجب آن است که در حال اختیار اکتفا نکند [م272 ۱] به یک جامه بلند که مقداری از آن را لنگ کند و مقداری را ردا قرار دهد، بلکه باید دو جامه جدا باشند.
آیت‌الله سبحانی: دو جامه احرام باید از هم جدا و به صورت دوتکه جداگانه باشند پس اگر با یک پارچه بلند از شانه تا زانو را بپوشاند صحیح نیست.
آیت‌الله سیستانی: بلکه ظاهر این است که کافی نباشد.
مسئله 273
امام خمینی: در پوشیدن جامه احرام احتیاط واجب آن است که نیت کند و قصد امر الهی و اطاعت او کند [م273 ۱]و احتیاط مستحب آن است که در کندن جامه دوخته هم نیت و قصد اطاعت کند.
امام خمینی: شرط است در این دو جامه که نماز در آنها صحیح باشد، پس کفایت نمی‌کند جامه حریر و غیر مأکول [م274 ۱] و جامه‌ای که نجس باشد به نجاستی که در نماز عفو از آن نشده باشد.
آیت‌الله خامنه‌ای: بدن نما بودن ردا مانع ندارد، مشروط بر اینکه ردا بر آن صدق کند.
آیت‌الله سبحانی: جامه‌های احرام باید به قدری ضخیم باشند که بدن از پشت آنها نمایان نباشد و اگر به قدری نازک باشد که در حال عرق کردن یا چسبیدن به تن، بدن نمایان گردد، طواف و نماز با آن اشکال دارد.
آیت‌الله سیستانی: احتیاط این است که هیچ قسمتی از إزار بدن‌نما نباشد، ولی این شرط در ردا معتبر نیست.
آیت‌الله گلپایگانی: جامه احرام نباید به قدری نازک باشد که حاکی از بشره باشد.
مسئله 276
امام خمینی: احتیاط واجب [م276 ۱]آن است که لباس احرام زن، حریر خالص نباشد، بلکه احتیاط آن است که تا آخر احرام حریر نپوشد.
آیت‌الله بهجت: اما زنان بنا بر اقوی جایز است در جامه حریر احرام ببندند، گرچه احتیاط در ترک آن است. و همچنین است جواز پوشیدن آن در جمیع احوال احرام.
آیات عظام تبریزی، خامنه‌ای، خویی، زنجانی، صافی، گلپایگانی: باید از حریر خالص نباشد.
مسئله 277
امام خمینی: دو جامه‌ای که ذکر شد که باید محرم بپوشد مخصوص به مرد است ، [م277 ۱]ولی زن می‌تواند در لباس خودش به هر نحو هست محرم شود؛ چه دوخته باشد یا نباشد، ولی حریر محض نباشد [م277 ۲]چنانچه گذشت.
آیات عظام تبریزی، خویی، زنجانی، سیستانی: زنان می‌توانند در لباس‌های عادی خود، در صورتی که دارای شرایط ذکر شده در لباس احرام باشد، احرام ببندند.
مسئله 278
امام خمینی: احتیاط واجب [م278 ۱]آن است که هر وقت در بین اعمال یا غیر آن در احوال احرام این دو جامه [م278 ۲]نجس شود، تطهیر یا تبدیل نماید و احوط مبادرت به تطهیر بدن است در حال احرام اگر نجس شود. [م278 ۳]
آیت‌الله زنجانی: هرگاه بدن یا لباس محرم ـ مرد باشد یا زن ـ، نجس شود باید بدون تأخیر آن را تطهیر کند یا لباس را عوض نماید و اگر نامحرم نباشد آن را درآورد.
آیت‌الله سبحانی: باید لباس را تطهیر و یا عوض کند ولی اگر به خاطر نبودن امکانات در مسلخ و یا بُعد مسافتی که مجبور است طی کند تا جامه را عوض یا تطهیر کند مقداری طول کشید به صحت احرام لطمه نمی زند و اگر تطهیر نکرد تا زمان حلق وتقصیر، به صحت ذبح و احرام ضرر نمی‌زند و کفاره ندارد.
آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: اگر لباس احرام در بعض حالات احرام نجس شود، احتیاط مستحبّ آن است که آن را عوض کند و یا تطهیر نماید، بلکه احوط و اولی آن است که اگر محرم بدنش نجس شود نجاست را از آن زایل کند.
آیت‌الله بهجت: اقوی جواز احرام است در لباس‌هایی که می‌تواند در نماز بپوشد، هرچند پوست یا غیر بافتنی باشد.
آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی: بنا بر احتیاط، بافتنی باشد و از قبیل چرم و پوست و نمد نباشد.
آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله سبحانی: چنانچه جامه احرام از پوست یا نایلون و مانند آن باشد، اگر عرفاً به آن جامه گفته می‌شود و پوشیدن آن متعارف است مانع ندارد.
آیت‌الله سیستانی: احتیاط مستحب در دو جامه احرام این است که بافتنی باشد و از قبیل چرم و پوست و نمد نباشد.
آیت‌الله مکارم: این احتیاط ترک نشود.
مسئله 281
امام خمینی: لازم نیست که جامه احرام منسوج و بافتنی باشد، [م281 ۱] بلکه اگر مثل «نمد» مالیده باشد و جامه به آن گفته شود [م281 ۲]مانع ندارد.
امام خمینی: افضل آن است که محرم اگر جامه احرام را عوض کرده، وقتی که وارد مکه می‌شود برای طواف همان جامه‌ای را که در آن محرم شده است بپوشد، بلکه موافق احتیاط استحبابی است. [م282 ۱]
امام خمینی: اگر محرم اضطرار پیدا کند به پوشیدن قبا یا پیراهن برای سردی هوا یا غیر آن می‌تواند قبا و پیراهن بپوشد، لیکن باید قبا را پایین و بالا کند و به دوش بیندازد و دست از آستین آن بیرون نیاورد و احوط آن است که پشت و رو نیز بکند و پیراهن را نیز باید به دوش بیندازد و نپوشد [م283 ۱]و اگر اضطرار رفع نمی‌شود مگر به پوشیدن قبا و پیراهن، می‌تواند بپوشد. [م283 ۲]
آیت‌الله خامنه‌ای: اگر بر اثر سرما و مانند آن ناگزیر از پوشیدن جامه دوخته باشد می‌تواند از لباس‌های معمولی مانند پیراهن استفاده کند اما نباید آن را بپوشد بلکه آن را به صورت برعکس بالا به پایین یا پشت و روبه‌روی خود بیاندازد.
آیت‌الله سبحانی: هرگاه برای ضرورتی ناچار به پوشیدن لباس دوخته شد باید کفاره بدهد و بنا بر احتیاط در صورت ضرورت قبا و پالتو و کت را پشت و رو کرده بر دوش بیندازد و دست در آستین نکند.
آیت‌الله سیستانی: واجب این است که پشت و رو کند و دست از آستین آن بیرون نیاورد و یا اینکه آن را پایین و بالا کند و بپوشد.
آیت‌الله فاضل: احتیاط استحبابی است؛ و واجب است پیراهن را نیز بالا و پایین کند.
آیت‌الله گلپایگانی: ولی باید برای آن کفاره بدهد و متعرض بقیه مسئله نشده‌اند.
آیات عظام تبریزی، سبحانی، سیستانی: و بنا بر احتیاط کفاره هم بدهد.
آیت‌الله خامنه‌ای: و بنا بر احتیاط واجب باید یک گوسفند کفاره بدهد.
آیت‌الله زنجانی: ولی باید کفاره بدهد.
آیت‌الله صافی: ولی باید برای آن کفاره بدهد.
مسئله 284
امام خمینی: لازم نیست جامه احرام را همیشه در برداشته باشد، بلکه جایز است آنها را عوض کند و برای شستن بیرون بیاورد و برای حمام رفتن آنها را بِکند، بلکه جایز است برای حاجت [م284 ۱]هر دو را بیرون بیاورد و لخت شود.
آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله فاضل: لیکن همه آنها باید شرایط لباس احرام را داشته باشند.
مسئله 286
امام خمینی: اگر لباس احرام را عمداً نپوشد [م286 ۱]یا لباس دوخته درحالی‌که می‌خواهد محرم شود بپوشد معصیت کرده است، ولی به احرام او ضرر نمی‌رساند [م286 ۲] و احرامش صحیح است، و اگر از روی عذر باشد معصیت هم نکرده و احرامش صحیح است.
آیت‌الله خامنه‌ای: اگر در حین احرام، از روی علم و عمد لباس دوخته را از تن بیرون نیاورد، صحت احرامش خالی از اشکال نیست و احتیاط واجب آن است که پس از بیرون آوردن آن نیت و تلبیه را تکرار کند.
آیت‌الله سبحانی: پوشیدن دو جامه احرام وجوب نفسی دارد و اگر عمداً نپوشد و لبیک گوید معصیت کرده و باید هرچه زودتر لباس دوخته را از تن بیرون آورد.
آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: بنا بر احتیاط باید لباس را بکند و محرم شود تا قطع به صحت احرام نماید.
آیت‌الله مکارم: در صورت عمد خالی از اشکال نیست.
مسئله 287
امام خمینی: گره زدن لباس احرام اشکال ندارد [م287 ۱]ولی احتیاط واجب آن است که آن را که لنگ قرار داده به گردن گره نزند [م287 ۲] و اگر از روی جهل یا نسیان گره زد احتیاط آن است که فوراً باز کند، ولی به احرامش ضرر نمی‌رساند و چیزی هم بر او نیست و سنگ در جامه احرام گذاشتن و بانخ بستن نیز جایز است. [م287 ۳]
آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی، سیستانی: احوط این است که ازار (لنگ) خویش را به گردن خود بلکه مطلقا گره نزند، ولو بعض آن را به بعض دیگر و با چیزی مانند سنجاق نیز آن را به هم وصل نکند. و احوط این است که ردا نیز گره زده نشود، ولی فرو کردن سوزن یا سنجاق در آن عیبی ندارد.
آیت‌الله زنجانی: بر مرد محرم، گره زدن لباس احرام و بستن آن با دکمه و کش و سنجاق و سنگ گذاشتن و مانند آن در صورت لزوم، جایز است و در غیر این صورت باید از این امور اجتناب کند و در هر حال، این کار به احرام و عمره و حج، ضرر نمی‌زند.
آیت‌الله سبحانی: احتیاط آن است که لباس احرام را با سنجاق قفلی به هم وصل نکند ولی در حال ضرورت که مثلاً گاهی در مشعرالحرام پیش می‌آید مانعی ندارد.
آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: سنجاق زدن و گره زدن حوله احرام و سنگ گذاشتن بین دو طرف حوله، به نحوی که حوله به صورت یقه پیراهن در آید جایز نیست، و نیز نباید پارچه احرام را چاک داده و مانند پیراهن بپوشد، بلی قرار دادن سنگ کوچک، در جامه احرام برای آنکه آن را سنگین کرده، و ردا را حفظ نماید مانعی ندارد.
آیت‌الله خامنه‌ای: گره زدن لنگ به گردن جایز نیست ولی سنجاق زدن و امثال آن و گره زدن بعض آن به بعض دیگر مانعی ندارد مادامی که از صدق عنوان إزار خارج نشود. و همچنین در ردا گره زدن آن با سنجاق یا گیره یا با گذاشتن سنگ‌ریزه در دو طرف آن، بستن آن با نخ به نحو متعارف تا زمانی که عنوان ردا بر آن صدق کند، جایز است.
آیت‌الله گلپایگانی: اگر بدون گِره باشد مانعی ندارد، به شرط آنکه دو طرف ردا را روی یکدیگر نگذارد که مثل گریبان شود.
آیت‌الله نوری: چنان‌که جایز است بعضی از لباس احرام را به بعضی دیگر با سوزن و غیر آن وصل کند.
مسئله 288
امام خمینی: شرط نیست در احرام بستن پاک بودن از حدث اصغر و اکبر، پس جایز است در حال جنابت و حیض و نفاس محرم شود، بلکه غسل احرام برای حائض و نفساء مستحب است.
مسئله 289
امام خمینی: اگر پیراهن بپوشد بعد از آنکه محرم شد، لازم است که پیراهن را شکاف دهد [م289 ۱]و از پایین بیرون آورد، ولی اگر در پیراهن محرم شود، لازم نیست شکاف دهد [م289 ۲]و از پایین بیرون آورد، و همین قدر لازم است آن را بکند و لباس احرام بپوشد و در هر دو صورت احرامش صحیح است.
290اگر فراموش کند احرام را و به خاطرش نیاید مگر بعد از اتمام همه واجبات و نتواند جبران کند احتیاط در بطلان عمره او است، اگرچه صحت آن به نظر بعید نیست، [م290 ۱]ولی اگر اعمال حج را هم تمام کرد و یادش آمد عملش صحیح است.
آیت‌الله زنجانی: شکافتن پیراهن برای این است که بتواند پیراهن را از پایین بیرون آورد و اگر بدون شکافتن پیراهن بتواند آن را از پایین بیرون آورد شکافتن پیراهن لازم نیست، و در این صورت که بعد از احرام پیراهن پوشیده فرقی نیست که عالم به مسئله بوده یا از روی جهل به مسئله پیراهن پوشیده باشد.
آیت‌الله بهجت: در هر دو صورتِ نزع، مخیط باید بدون پوشاندن سر باشد.
آیت‌الله خامنه‌ای: در صورت علم و عمد، نظر معظّم له در ذیل مسئله 286 بیان شد.
آیت‌الله زنجانی: این مطلب در صورتی است که از روی جهل به مسئله در پیراهن محرم شده باشد و اگر از روی علم به مسئله در پیراهن محرم شده باشد، باید آن را از پایین بیرون آورد و اگر لازم شد آن را بشکافد.
آیت‌الله سبحانی: اگر در پیراهن و مانند آنکه جلو بسته است محرم شود باید آن را بشکافد و از پایین بیرون آورد و باید کفاره دهد هرچند مضطر بوده باشد.
آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: حکم آن در فرض عمد، در مسئله 286 گذشت.
