ستون تهجد
ستون تهجّد: نمازگاه نافله‌هاي شبانه پيامبر در مسجدالنبي
مکان ستون تهجد
اين ستون پشت خانه حضرت فاطمه زهرا و در سمت شمالی آن قرار داشت. اکنون در آن‌جا محرابي كوچك است[۱] که چون کسي روبه‌روي آن مي‌ايستد، ستون در سمت چپ او، روبه‌روي باب جبرئيل قرار مي‌گيرد.[۲] اين ستون کنار مکان اصلي باب جبرئيل پيش از توسعه مسجدالنبي بود که اکنون کمی عقب‌تر از مکان نخست قرار دارد.[۳] در حال حاضر، درون ضريح پيامبر جاي گرفته و بر سنگ مرمري که آن‌جا نهاده‌اند، نوشته‌اند: «هذا متهجد النبي: اين‌جا مکانی است که پيامبر نافله شب مي‌گزارْد.»
ستون تهجد، محل نماز شب خواندن پیامبر
خوانده شدن آن به اين نام از آن رو است که چون مسجد از نماز‌گزاران خالي ميشد، پيامبر۹ كنار اين ستون که پس از درِ خانه امير مؤمنان علي قرار داشت، حصيری پهن کرده و روي آن به تهجّد و نماز میايستاد.[۴] علي۷ نيز نماز شب را همين جا مي‌خواند.[۵] (تصوير شماره ۸)
در پي تقليد برخي مسلمانان از رسول خدا، ايشان حصير را جمع کرد و در پاسخ کساني که علت اين کار را پرسيدند، فرمود: ترسيدم نماز شب بر شما واجب شود و شما توان آن را نداشته باشيد.[۶] ابن نجّار و مطري از اين محل به «مصلّي النّبي صلّي الله عليه و آله باللّيل: نمازگاه شبانه پيامبر» ياد كردهاند. در سده‌هاي بعد، در آن مكان محرابي ساخته شد.[۷]
به فرمان عبدالمجيد اول عثمانی (م.۱۲۷۰ق.) هنگام مرمّت و تعمير بناي مسجد نبوي، محراب قديمي تهجّد را تعمير و نماسازي كردند و بر روي آن با خطي زيبا اين آيه را نوشتند: {وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَه لَكَ عَسـى أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً}: پارهاي از شب را به نماز بيدار باش که براي تو افزون بر نمازهاي واجب است. باشد كه خداوند تو را به مقام پسنديده (شفاعت) مبعوث گرداند.» (اسراء/۱۷، ۷۹)
فضیلت ستون تهجد
در منابع، در باب فضيلت نماز نزد اين ستون، روايت‌هايي آمده‌است؛ از جمله آن که محمد بن حنفيه، فرزند امام علی به سعيد بن عبدالله بن فضيل که در آن‌جا نماز می‌گزارد، گفت: اين جا مصلای رسول خدا هنگام به جای آوردن نافله شب بوده است؛ از اين رو، پيوسته آن‌جا باش.[۸]
مسلمانان در گذر تاريخ براي نماز گزاردن در کنار اين ستون بسيار اشتياق داشتند و اکنون نيز پشت محراب تهجد گرد می‌آيند. اين محراب اكنون نيز موجود است؛ ولي در برابرش مانعی گذاشتهاند تا مردم آن را نبينند[۹] و مدت‌ها است که زائران بدان دسترسي ندارند و مردم از نماز گزاردن در كنار آن محروم شدهاند. اين در حالی است که تبرّک به آن مستحب دانسته شده است.[۱۰]
پانویس
- ↑ المعالم الاثيره، ص۴۲.
- ↑ الدره الثمينه، ص۲۵۷؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۲۰.
- ↑ تاريخ و آثار اسلامي، ص۱۹۵.
- ↑ المعالم الاثيره، ص۴۳.
- ↑ نک: الدره الثمينه، ص۱۲۵؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۲۰.
- ↑ وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۸۷.
- ↑ وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۸۹؛ المعالم الاثيره، ص۴۳.
- ↑ الدره الثمينه، ص۲۵۷؛ تعمير و توسعه مسجد شريف نبوي، ص۷۶.
- ↑ المعالم الاثيره، ص۴۳.
- ↑ الغدير، ج۵، ص۱۲۴.