مسجد ثنایا
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | قبة الثنایا |
| مکان | شهر مدینه شمال مقبرة الشهداء |
| کاربری | مسجد |
| تاریخ بنا | |
| رویدادها | دندان رباعی پیامبر(ص) در جنگ احد، در این مکان شکسته شد. |
| وضعیت فعلی | |
| وضعیت بنا | از بین رفته |
مسجد الثنایا یا قبة الثنایا یکی از مسجدهای قدیمی شهر مدینه بود که در جایگاه شکسته شدن دندان‌های پیامبر(ص) در جنگ احد، ساخته شده بود. این مسجد در شمال مقبرة الشهدا، در نزدیکی کوه احد واقع بوده که اکنون، اثری از آن بر جای نمانده است.
موقعیت
این مسجد کوچک در دامنه کوه احد و به فاصله ۱۵۰ قدم بعد از مرقد حمزه بن عبدالمطلب، عموی پیامبر(ص)، در مسیر راه عبوری به کوه احد قرار داشته است.[۱]
سرگذشت مسجد ثنایا
درباره این مسجد، در متون قدیمی تاریخ و جغرافیای مدینه، سخنی به میان نیامده است. اما منابع جدیدتر به وجود مسجدی بر روی کوه احد اشاره کرده‌اند که در محل شکسته شدن دندان رباعی پیامبر در غزوه احد[۲] ساخته شده بود.
بنابر گزارش محمدرضا طباطبايی تبریزی در سال 1296ق. (1258ش.) اين مسجد در فاصله 150 گام بعد از قبرهاي شهيدان احد، وجود داشته است. [۳] بنابر گزارش ديگري از سال ۱۳۰۳ق. (1265ش.) اين مسجد توسط حاج رامز پاشا، داماد سلیم بیگ ماینجی، تجدید بنا شده است. [۴] مسجد ثنايا دارای صحن کوچک و گنبدی بوده و در فاصله ۵۰۰ قدمی مقبرة الشهدا، در جهت شمال، بالاتر از مرقد حضرت حمزه سید الشهدا(ع)، واقع بوده است.[۵]
بنابر گزارش سید احمد یاسین خیاری (۱۳۲۱ - ۱۳۸۰ق) و در زمان نگارش کتاب تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، گنبد مسجد ثنایا از بین رفته و تنها بقایای ساختمان آن وجود داشته است. [۶] به دليل واقع شدن اين مسجد در وسط شعب و در مسير روان‌آب‌هايى که در زمستان و بهار از کوه احد جارى مى‌شدٰ، به مرور زمان، ابتدا گنبد آن فرو ريخت و تنها ديوارهاى دور بنا ماند و پس از مدتى، به دليل بازسازى نشدن آن، به طور کامل از بين رفت. گزارش سید احمد یاسین خیاری (۱۳۲۱ - ۱۳۸۰ق) اين مطلب را تاييد مى‌کند که در زمان نگارش کتابش: تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، گنبد مسجد ثنایا از بین رفته و تنها بقایای ساختمان آن وجود داشته است.[۷]
بنابر گزارش رسول جعفریان در سال ۱۴۱۶ق. (۱/۵/ ۱۳۷۵) چنین مسجدی در این مکان وجود نداشته است.[۸]
گالری
پانویس
- ↑ هدايه الحجاج، ص 213.
- ↑ درباره این واقعه نک: السیره النبویه، ج2، ص80.
- ↑ هدايه الحجاج، ص 213.
- ↑ رسائل فی تاریخ المدینه، ص14.
- ↑ سفرنامه مکه، حسام السلطنه، ص١54.
- ↑ معالم المدينه المنوره بين العماره و التاريخ، جزء1: المعالم الطبيعيه، ج1: الجبال،، ص 186.
- ↑ تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا، ص192.
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص433.
منابع
- تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، سید احمد یاسین خیاری، ریاض، الامانة العامة للاحتفال بمرور مائة عام علی تاسیس المملکة العربیة السعودیة، ۱۴۱۹ / ۱۹۹۹م.
- سفرنامه مکه، حسام السلطنة، به کوشش رسول جعفریان، تهران، نشر مشعر، ۱۳۷۴.
- السیره النبویه، ابن هشام، تحقیق مصطفی السقا و ابراهیم الأبیاری و عبدالحفیظ شلبی، بیروت، دارالمعرفة، بی‌تا.
- به سوی‌ام القری، رسول جعفریان، تهران، مشعر، ۱۳۷۳.
- الکافی، ثقةالاسلام کلینی، تصحیح: علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه.