مرقد محمد بن سلیمان فضولی

مدفون

محمد بن سلیمان بغدادی فضولی، از مشهورترین شاعران ترک‌، از اندیشمندان شیعه و یکی از ادیبان صوفی در سده دهم قمری بود. در سرایش شعر ترکی، فارسی و عربی ماهر بوده و به زهد و تصوف مایل بود. او را بزرگ‌ترين شاعر تركى آذرى در سده دهم دانسته‌اند. برخی تولد او را در کربلا و در سال ۱۴۹۸م. (۸۷۶-۸۷۷ق) دانسته‌اند. محمد حرزالدین، تولد او را حدود ۸۹۸ق. معرفی کرده و معتقد است وی مدتی در بغداد سکونت داشته و پس از آن تا زمان مرگ، در کربلا اقامت داشته است. مرگ او، بر اثر طاعون گزارش شده و در تاریخ درگذشت او بین سال‌های ۹۶۳ تا ۹۷۰ق. اختلاف است؛ سلمان هادی طعمه، سال ۹۶۳ق. (۱۵۵۵م) را درست دانسته، زیرا در این سال بوده که طاعون در کربلا همه‌گیر شده است.

امروزه ۲۰ جلد كتاب در شعر و ادب از وى به يادگار مانده است. مطلع الأعتقاد، ديوان شعر و حديقة السُعَدا که كتابى مستقل در مقتل امام حسين(ع) است برخی از آثار اوست. از اين شاعر شيعى، اشعار بسيارى در ستایش اهل بيت(ع) و امام حسين(ع) باقی مانده است.

مکان

مرقد فضولی، بیرون حرم امام حسین(ع)، جنوب صحن، سمت راستِ باب القبله، كنار خيابان قرار دارد. برخی نیز مرقد او را کنار مرقد عبدالمؤمن دده، شیخ طریقت بکتاشیه، روبه‌روی باب القبله دانسته‌ و برخی به وجود این مزار، در این محل، با نام مزار فضولی اشاره کرده و گفته‌اند پیشتر وجود داشته است. بر پایه گزارشی در سال ۱۳۸۹ش. (۱۴۳۱ق)، در سمت راست ورودى كتابخانه، سنگ قبرى از محمد بن سلیمان فضولی وجود داشته است. به باور برخی مکان این سنگ قبر، با حقايق تاريخى ناسازگار است. در كنار قبر فضولی، فرزندش فضلى بن فضولى شاعر متصوف سده دهم دفن شده است‏.

مرقد محمد بن سلیمان فضولی، در توسعه اخير از ميان رفته است.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله حاشیه و متن حائر حسینی، ناصر غروی، ترجمه محسن سلامی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره سوم و چهارم، تابستان و پاییز ۱۳۸۹، ص۲۴۱ است.

• تراث کربلاء، سلمان هادی طعمه، مشعر، تهران، ۱۳۹۳ش.
• تاريخ مرقد الحسين و العباس، سلمان هادى آل طعمه، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، بيروت، 1416ق.
• مشاهير المدفونين في كربلاء، سلمان هادى‏ طعمه، مشعر، تهران، ۱۴۳۰ق‌.
• موسوعة العتبات المقدسه، قسم النجف، السامراء، الكوفه، الكربلا، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، جعفر خليلى، بيروت، 1407ق.