کمیل بن زیاد نخعی

از ویکی حج

تبار

كميل بن زياد بن نهيك صهبانى نخعى، مكنى به «ابن عبدالله» و «ابن عبدالرحمن»[۱] بوده، شجره‌نامه او را اینگونه گفته‌اند: كميل بن زياد بن نهيك بن هيثم بن سعد بن مالك بن الحارث بن صهبان بن سعد بن مالك بن النّخع بن مذحج النخعى الصّهبانى الكوفى.[۲] کمیل بن زیاد، از نَخَعيانى[۲] بود كه ساليان دراز در كوفه اقامت داشتند.[۳] آنان گروهى منشعب از قبيله «مذحج» ، از طايفه «نخع» بودند[یادداشت ۱] كه از بزرگ‌ترين و مشهورترين طوايف يمن به شمار مى‌آمدند.[یادداشت ۲][۵] حضرت محمد(ص) با اعزام مبلغانى به يمن، زمينه پذيرش عمومى اسلام را در اين منطقه فراهم آورد. به گزارش واقدى، با حضور امام على(ع) در يمن، گروهى از قبيله مذحج اسلام آوردند. پيامبر(ص) قبیله نخع را ستايش گفته و از خدا خواست در آن قبیله برکت قرار دهد.[۶][۷] مهم‌ترين طوايف نخع عبارتند از: صهبان، جذيمه، حارثه، سعد بن مالك، كليب و بنوالهيه. کمیل بن زیاد از قبیله از صبهان بود؛ از این روی، به صهبانی خوانده شده است.[۸]


كميل بن زياد، در دوره رحلت حضرت محمد(ص) ۱۸ ساله بود؛[۹] با این همه، او را صحابی نشمرده‌اند، زیرا حضرت محمد(ص) را درک نکرد؛ از این روی، او را از مشاهير تابعين شمرده‌اند.[۱۰]

كميل در كوفه سكونت گزيد و در خاندان و قبيله خود فرمانروا بود.[۱۱] او در كنار چهره‌هايى چون اويس قرنى و ربيع بن خثيم از عبَاد آن شهر شمرده مى‌شد.[یادداشت ۳][۱۲]

کمیل را ثقه دانسته‌اند.[۱۳]

پانوشت

  1. ابن حجر عسقلانى، الاصابه فى تمييزالصحابه، ج٨، ص ۴٠٢.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ تاريخ مدينۀ دمشق، ج۵٠، ص ٢۴٧.
  3. سمعانى، الانساب، ج ۵، ص ۴٧٣.
  4. ابن دريد، الاشتقاق، ص٢۴٢.
  5. صفة جزيرة العرب، تحقيق محمد بن على الاكوع؛ ص ١٧۶ - ١٧٨.
  6. اللهمّ بارك فى النّخع!
  7. نويرى، نهاية الأرب فى فنون الأدب، ج١٨، ص ١٠٩.
  8. ابن دريد، الاشتقاق، ص٢۴٢.
  9. الإصابة، ج۵، ص۴٨۶.
  10. ابن عساكر، تاريخ مدينۀ دمشق، ج۵٠، ص ٢۵١.
  11. ابن سعد واقدى، الطبقات‌الكبرى، ج۶، ص٢١٧؛ جمال‌الدين يوسف مزى، تهذيب الكمال فى اسماء الرجال، ج٢۴، ص ٢١٨.
  12. تاريخ مدينۀ دمشق، ج۵٠، ص، ٢۵٠.
  13. جمال‌الدين يوسف مزى، تهذيب الكمال فى اسماء الرجال، ج٢۴، ص ٢١٨.
  1. مهم‌ترين طوايف نخع عبارتند از: «صهبان» ، «جذيمه» ، «حارثه» ، «سعد بن مالك» ، «كليب» و «بنوالهيه» . از اين رو «صبهانى» منسوب به صبهان كه قبيله‌اى نخعى بودند و كميل بن زياد ، از آن قبيله است.[۴]
  2. سكونتگاه نخستين اين قبيله، منطقه ميان جران تا صنعا بوده است.
  3. و فيهم - يعنى - أهل الكوفة من العبّاد أويس القرنى، و عمرو بن عتبة بن فرقد، و يزيد بن معاوية النّخعى، و ربيع بن خثيم، و همّام بن الحارث، و معضد الشيبانى، و جندب بن عبد الله، و كميل بن زياد النخعى.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله ابعاد شخصیتی کمیل نخعلی، احمد نبوى، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره سیزدهم، زمستان ۱۳۹۱ش، ص50 است.