کوه الرایه
نام
کوه الرایه، در گذشته، به نام ذباب خوانده می‌شد.[۱] به گمانِ برخی، سببِ نامگذاری آن به الرایه[یادداشت ۱]، این است که پرچم اسلام بر بالای این کوه برافراشته می‌شد، یا آنکه پرچم شورشیان واقعه حرّه در آنجا نصب شد.[۲]
علت نام گذاری این کوه به ذباب آن است که ذباب نام پرنده یا قسمت برنده شمشیر است.[۳] و در بعضی از کتب به معنی زنبور عسل نیز آمده است.[۴] بعضی گویند نام کسی است که در دوران اموی در کنار این کوه گردن زده شده است[۵]
مکان
این کوه، در شمال شهر مدینه، در نزدیکی[۲] و در شرق کوه سَلْع[۱] و میان کوه احد و کوه سلع قرار دارد.[۲]
اهمیت
کوه الرایه، یکی از مناطق مهم مدینه از نظر تاریخی شمرده شده است؛ زیرا آثار خندقی که در ماجرای جنگ احزاب کنده شد از میان رفته و این کوه، نشانه خوبی برای یافتن مسیر احتمالی این خندق است.[۶]
مسجد ذباب
روی این کوه، مسجد ذباب قرار دارد، که به آن «قرین» و «الرایه» نیز گفته شده است.[۱] این مسجد، در جایی ساخته شده که حضرت محمد(ص) بر آن خیمه‌ای بر پا کرد. مسجد ذباب، مساحتی کوچک داشته[۲] و در سال ۱۴۰۶ق. بنای مخروبه آن و محرابی که به سختی دیده می‌شده گزارش شده است.[۷]
در تاریخ
در جریان جنگ احزاب، چادری برای حضرت محمد(ص) بالای این کوه نصب شد که از آنجا به عملیات مقدماتی مسلمانان در کندن خندق و تعیین محل آن نظارت می‌کرد.[۲]
در جریان دو غزوه خیبر و تبوک، حضرت محمد(ع) پرچمش را روی این کوه نصب کرد؛ وقتی مسلمانان آن را دیدند برای جهاد بیرون رفتند.[۷]
سلمة بن الاکوع، روی این کوه ایستاده و با فریاد، مردم را از سرقت شتران حضرت محمد(ص)، توسط عیینة بن حصن آگاه کرد. حضرت محمد(ص) بیرون رفته و غزوه غابه شکل گرفت.[۸]
منابع
مصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، احمد فیومی، مؤسسة دارالهجرة، قم، ۱۴۱۴ق.
معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، عبدالعزيز كعكى، دار و مكتبه الهلال، بيروت، 1419ق.
المغانم المطابه فی معالم طابه، مجدالدین فیروز آبادی، مرکز بحوث و دراسات المدینة المنوره، مدینه، ۲۰۰۲م.
مفردات الفاظ قرآن، راغب اصفهانی، دارالکتب العلمیه، قم، بی‌تا.
خطای یادکرد: برچسب <ref> برای گروهی به نام «یادداشت» وجود دارد، اما برچسب متناظر با <references group="یادداشت"/> یافت نشد.