آیه ۱۹۷ سوره بقره

متن و ترجمه

﴿

الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَى وَاتَّقُونِ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ

حج در ماهه‌اى معّينى است، پس هر كس در اين [ماه]ها حج را [بر خود] واجب گرداند، [بداند كه] در اثناى حج همبسترى و گناه و جدال [روا] نيست، و هر كار نيكى انجام مى‏‌دهيد خدا آن را مى‏‌داند، و براى خود توشه برگيريد كه در حقيقت بهترين توشه پرهيزگارى است و اى خردمندان از من پروا كنيد!

﴾

شرح واژگان

«رفث» در لغت به معنای فحش و ناسزا گفتن است.^[۱] برخی از لغت‌شناسان افزوده‌اند این واژه کنایه از جماع است و در مطلق رفتار و گفتار و روابط جنسی بین زن و مرد به کار می‌رود.^[۲]

به گفته برخی از لغت‌شناسان، واژه «فسق» به معنای خروج از اطاعت خدا و بیرون رفتن از طریق حق است.^[۳] این واژه در قرآن به معنای خارج شدن از طاعت به‌کار رفته است.^{[یادداشت ۱]}

واژه «جدال» در اصل به معنای پیچیدن و محکم کردن طناب است؛ و در مناظرات به معنای گفتگو کردن دو نفر برای پیروزی بر یکدیگر است، گویا هر کدام می‌خواهد حرف خود را محکم کند.^[۴]

محتوا

زمان حجّ

بر اساس عبارت ﴿اَلْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومٰات ﴾، حج را نمى‌توان در همه ماههاى سال انجام داد، بلكه باید زمانى خاص و تنها در چند ماه انجام شود.^[۵] مفسران اين ماهها را شوال، ذوالقعده و ذوالحجه دانسته‌اند.^[۶]

پانویس

↑ المصباح المنیر، ذیل واژه رفث؛ لسان العرب، ذیل وازه رفث.
↑ صحاح اللغه، ذیل واژه رفث.
↑ لسان العرب، ذیل واژه فسق.
↑ لسان العرب، ذیل واژه جدل؛ مفردات الفاظ قرآن، ذیل واژه جدل.
↑ تفسير كشاف، ج١، ص٢۴٢؛ تفسير كبير، ج۵، ص١٧٧؛ تفسير قرطبى، ج٢، ص۴٠۶.
↑ مجمع البيان، ج١، ص٢٩٣؛ تفسير كشاف، ج١، ص٢۴٢؛ تفسيركبير، ج۵، ص١٧۶؛ تفسير قرطبى، ج٢، ص۴٠۵؛ تفسير المنار، ج٢، ص٢٢۶؛ تفسير الميزان، ج٢، ص٧٨؛ تفسير نمونه، ج٢، ص٢٧.

↑ ﴿فَسَجَدُوا إِلاّٰ إِبْلِیسَ کٰانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ﴾(سوره اسراء، آیه۵٠)

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب درسنامه تفسیر آیات حج، محمد فاکر میبدی، قم، حوزه نماینگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر، ۱۳۸۷ش. است.

الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربية، اسماعيل بن حماد جوهرى، تحقيق احمد عبدالغفور عطار، بيروت، دارالعلم للملايين، چهارم، ١۴٠٧ق.

المصباح المنير، احمد بن محمد فيومى، قم، دارالهجرة، دوم، ١۴١۴ق.

مفردات الفاظ القرآن، راغب اصفهانى، تحقيق صفوان عدنان داوودى، بيروت، دارالسامية، ١۴١٢ق.

[1] المصباح المنیر، ذیل واژه رفث؛ لسان العرب، ذیل وازه رفث.

[2] صحاح اللغه، ذیل واژه رفث.

[3] لسان العرب، ذیل واژه فسق.

[5] لسان العرب، ذیل واژه جدل؛ مفردات الفاظ قرآن، ذیل واژه جدل.

[6] تفسير كشاف، ج١، ص٢۴٢؛ تفسير كبير، ج۵، ص١٧٧؛ تفسير قرطبى، ج٢، ص۴٠۶.

[7] مجمع البيان، ج١، ص٢٩٣؛ تفسير كشاف، ج١، ص٢۴٢؛ تفسيركبير، ج۵، ص١٧۶؛ تفسير قرطبى، ج٢، ص۴٠۵؛ تفسير المنار، ج٢، ص٢٢۶؛ تفسير الميزان، ج٢، ص٧٨؛ تفسير نمونه، ج٢، ص٢٧.

[4] ﴿فَسَجَدُوا إِلاّٰ إِبْلِیسَ کٰانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ﴾(سوره اسراء، آیه۵٠)

[۱]

[۲]

[۳]

[یادداشت ۱]

[۴]

[۵]

[۶]